Ο θάνατος του Αλμπέρ Καμύ και η απήχηση του στην Ελλάδα
Από herko στο Ιάν 4, 2018 Πρόσωπα
Γράφει ο Αλέκος Χατζηκώστας //
Στις 4 Γενάρη 1960 σκοτώνεται σε αυτοκινητικό δυστύχημα ο Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ. Ο Αλμπέρ Καμύ γεννήθηκε στις 7/11/1913 στην Αλγερία από πατέρα Γάλλο χωρικό και μητέρα ισπανίδα. Υπήρξε ιδρυτής του Theatre du Travail (1935). Πήρε ενεργό μέρος στη Γαλλική Αντίσταση. Ο Γάλλος φιλόσοφος, συγγραφέας και δημοσιογράφος, Αλμπέρ Καμύ χρωστά σχεδόν εξίσου τη φήμη του στα μυθιστορήματά του «Ο Ξένος» και «Η Πανούκλα», στα θεατρικά του έργα «Καλλιγούλας» και «Οι δίκαιοι» αλλά και στα φιλοσοφικά του δοκίμια «Ο Μύθος του Σίσυφου» και «Ο επαναστατημένος άνθρωπος». Έγραψε για την αναζήτηση του νοήματος στη ζωή και για την ανάγκη της εξέγερσης και τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας το 1957 για το σύνολο του έργου του.
Στο σύντομο αυτό σημείωμα θα αναφερθούμε στην απήχηση του θανάτου στη χώρα μας , μέσα από τις εφημερίδες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ:
Με πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της (5/1) η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ αναφέρει: «Ο ΜΕΓΑΣ ΓΑΛΛΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΥΣ ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥΣ ΕΦΟΝΕΥΘΗ ΧΘΕς ΕΙΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΣΤΙΚΟΝ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ.
ΠΑΡΙΣΙΟΙ 4 (Γιουνάϊτεντ – Γαλ. Πρακτ.)- Ο Γάλλος συγγραφεύς Αλμπέρ Καμύς (Βραβείον Νόμπελ δια τη Φιλολογίαν) εφονεύθη εις αυτοκινητιστικόν δυστύχημα σήμερον το απόγευμα εις Σαπέλ Σαμπινύ. Τρία άλλα άτομα επιβαίνοντας του αυτοκινήτου ετραυματίσθησαν και δεικομίσθησαν εις Μοντρώ. Μεταξύ των τραυμισθέντων είναι και ο Μισέλ Γκαλιμάρ ο οποίος επέβαινε του άλλου αυτοκινήτου μετά της συζύγου του και της θυγατρός των ,που ετραυματίσθησαν επίσης ,αλλά ελαφρότερον. Ο Γκαλιμάρ είναι ανεψιός του εκδότου της ‘Νέας Γαλλικής Επιθεωρήσεως» Γκαστόν Γκαλιμάρ…Ως διεπιστώθη, το δυστύχημα οφείλεται εις ρήξιν αεροθαλάμου του αυτοκινήτου , το οποίον είχεν αναπτύξει μεγάλην ταχύτηταν, επιστρέφον εις Παρισίους. Συνεπέια της ρήξεως του αεροθαλάμου τούτο παρεξέκλινε της πορείας του και προσέκρουσε επί πλατάνου, θρυματισθέν…»
Την ίδια μέρα στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (2 σελ.) υπάρχει πιο αναλυτικό ρεπορτάζ με τίτλο: «Ο ΓΑΛΛΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΥΣ ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ ΤΙΜΗΘΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟΝ ΝΟΜΠΕΛ ΕΦΟΝΕΥΘΗ ΧΘΕΣ ΚΑΤΑ ΔΥΣΤΥΧΗΜΑ ΕΝΩ ΕΤΑΞΙΔΕΥΕ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗΝ ΤΟΥ. Διερράγη το ελαστικό και το όχημα ωλίσθησε. Προσκρούσαν βιαίως επί κορμού δένδρου».
Αναφέρει ανάμεσα στ΄ άλλα: «ΣΕΝ,Γαλλία 4. Ο Αμπερ Καμύ,τιμηθείς με το βραβείο Νόμπελ δια την λογοτεχνίαν, εφονεύθη σήμερον εις αυτοκινητιστικόν δυστύχημα εις ηλικίαν 46 ετών. Φαίνεται ότι ούτος απέθανε την στιγμήν κατά την οποίαν το αυτοκίνητον του εκδότου Μισέλ Γκαλλιμάρ εξετράπη της οδού και προσέκρουσεν επί δένδρου. Ο Γκαλλιμάρ ,η συζυγός του και η θυγατήρ του, ετραυματίσθησαν σοβαρώτατα και μεταφέρθησαν εις το νοσοκομείον. Κατάπάσαν πιθανότητα το δυστύχημα οφείλεται εις αινδιδίαν διάρρηξιν του ελαστικού, η οποία προκάλσε την παρέκκλισιν του αυτοκινήτου εκ του καταστρώματος της οδού. Η σύγκρουσις ήτο τόσον ισχυρά ώστε η μηχανή του αυτοκινήτου εξετινάχθη εις απόστασιν 15 μέτρων ,το δε αυτοκίνητον κατεστράφη ολοσχερώς. Το δυστύχημα έλαβε χώραν την2.15 μ.μ. Η σορός του Καμύ μετεφέρθη εις το μικρόν δημαχρείον του χωριού Βιλλνέρ – Λα Γκουιάρ ,το οποίον κείται εις απόστασιν 100 μιλίων εκ Παρισίων. Η είδησις του θανάτου του Καμύ εέπσαν ως βόμβα και προκάλεσε βαθυτάτην λύπην εις τον λογοτεχνικόν και θεατρικόν κόσμον της Γαλλίας και ιδιαιτέρως της πρωτευούσης. Παρά το γεγονός ότι κατά την παρελθούσαν εβδομάδα εκηρύχθη απεργία των συνεργατών του ραδιοφωνικού σταθμού των Παρισίων, πράγμα το οποίον είχεν ως αποτέλεσαμ τηνμετάδοσιν μόνονμουσικών προγραμμάτων , οι απεργούντες απεφάσισαν να αναστείλουν τον αγώνα των δια να αποτίσουν φόρον τιμής εις τον εκλιπόντα συγγραφέα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η νεκρολογία του Φρέντυ Γερμανού (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 6/1/1960,2 σελ) όπου με χαρακτηριστικό τίτλο «ΑΛΜΠΕΡ ΚΑΜΥ. Ενας μεγάλος συγγραφεύς και φίλος της Ελλάδος» αφού δίνει σύντομο βιογραφικό του, τονίζει τη σχέση του με την Ελλάδα.
«…Το ελληνικό κοινό αξίζει να μάθη ότι η πρώτη λογοτεχνική προσπάθεια του Αλμπέρ Καμύ ήταν μία μετάφραση του ‘Προμηθέα» του Αισχύλου στα γαλλικά. Αυτό δείχνει τη βαθειά αγάπη του Καμύ για το αρχαίο ελληνικό πνεύμα για το οποίο έγραψε σε επιστολή του προς το εδώ Γαλλικό Ινστιτούτο ότι «καλλιέργησε και μετέδωσε στους άλλους λαούς, όλες τις ιδέες εκείνες για τις οποίες μπορεί σήμερα να υπερηφανεύεται το ανθρώπινο πνεύμα».
Να όμως και μία λεπτομέρεια που δείχνει ότι η αγάπη του Καμύ για την Ελλάδα δεν ήταν μία στείρα αρχαιολατρεία, αλλά κάτι βαθύτερο και ουστικώτερο: όταν οι Αγγλοι κατεδίκασαν εις θάνατον τον Καραολή εδημοσίευσε από δική του πρωτοβουλία με τίτλο «Το Ελληνόπουλο» ένα άρθρο στο «Εξπρες» που θεωρείται κλασσικό.
Ο Καμύ βρέθηκε τον Σεπτέμβριο του 1955 στην Ελλάδα. Είχα την ευκαιρία χάρις στην ευγενική μεσολάβηση κοινού μας φίλου να το συναντήσω στο ξενοδοχείο που έμενε και να μιλήσω μαζί του. ΗΗταν ένας δυνατόν άνδρας, υψηλός ,γελαστός , με τετράγωνους ώμους και μελαψό πρόσωπο. Είχε πλατύ μέτωπο κι’ αραιά, καστανόξανθα μαλλιά. Ο τόνος της φωνής του ήταν νωχελικός και γαλήνιος. Ήξερε να λέη τα σημαντικότερα πράγματα με τον απλούστερο τρόπο. Όταν τον ρώτησα πιο μήνυμα ήθελε να μεταδώση με τα βιβλία του μου απα΄ντησε χωρίς να υψώση ούτε μία στιγμή τον τόνο της φωνής του: «Πιστεύω στον άνθρωπο. Πιστεύω ότι ο κόσμος αυτός δημιουργήθηκε κι’ εξελίσσεται χωρίς καμία σκοπιμότητα. Γι’αυτό δεν μπορώ να πιστέψω την ύπαρξη του Θεού. Η θεϊκή δύναμις- η δύναμις της επιβολής της δικαιοσύνης στη ζωή- ενυπάρχει στον άνθρωπο. Μία πανανθρώπινη αλληλεγγύη εναντίον του Κακού είναι ότι καλύτερο μπορούμε να περιμένουμε από αυτόν»…
Την εποχή που πέρασε ο Καμύ από την Ελλάδα, είχε αρχίσει εδώ εκείνη η θλιβερή εκστρατεία κατά του Καζαντζάκη που τόσο εγελοιοποίησε τους διώκτες του. Ο Καμύ ήταν εν γνώσει της εκστρατείας αυτής. Την προηγούμενη ημέρα του είχαν πάρει συνέντευξη από το ΕΙΡ. Ο ραδιορεπόρτερ τον είχε ρωτήσει αν ξέρη κανένα Έλληνα συγγραφέα. Ο Καμύ χωρίς δισταγμό απάντησε ότι θαύμαζε απεριόριστα το Νίκο Καζαντζάκη. Το αποτέλεσμα ήταν ο ρεπόρτερ να χάση το χρώμα του και να του υπόδειξη (!) ν’αναφέρη αντί του Καζαντζάκη, τον Παλαμά ή τον Σικελιανό. Ο Γάλλος συγγραφεύς φυσικά, αμάθητος στα συστήματα αυτά, δεν δέχθηκε και την επομένη που τον συνάντησα ήταν έξω φρενών. «Μου είπαν ότι ο Νίκος Καζαντζάκης θεωρείται κομμουνιστής»,φώναξε. «Τι πλάνη. Τι συκοφαντία. Ο Καζαντζάκης είναι ένας αγνός σοσιαλιστής και ένας μεγάλος άνθρωπος – που αγωνίζεται αυτή τη στιγμή για μία βαθύτερη κοινωνική βελτίωση».
