2018 Κορυσχάδες 74 χρόνια μετά τη σύγκλιση του Εθνικού Συμβουλίου.

http://www.avgi.gr/article/10842/8917848/-o-ares-eiche-pei-oti-o-tsirimokos-aurio-tha-mas-prodosei-

Κορυσχάδες, σήμερα, 20 Μαίου 2018. 74 χρόνια μετά τη σύγκλιση του Εθνικού Συμβουλίου.

Ο αντιπρόεδρος της ΠΕΕΑ, Ευριπίδης Μπακιρτζής | Σπύρος Μελετζής

Ψηφοδέλτιο Αθήνας στις εκλογές για το Εθνικό Συμβούλιο |

Το ψήφισμα των Κορυσχάδων

Εδώ στους Κορυσχάδες, στα βουνά της Ευρυτανίας, πριν από 74 χρόνια συγκλήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο των Κορυσχάδων, ένα εκλεγμένο λαϊκό αντιπροσωπευτικό σώμα, μοναδικό στη νεοελληνική ιστορία. Το σχολείο αυτό της Ευρυτανίας, στον προαύλιο χώρο του οποίου βρισκόμαστε, αναδείχτηκε σε κέντρο της «Ελεύθερης Ελλάδας».
Βρίσκομαι εδώ, εκπροσωπώντας την Κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, όχι προφανώς για εθιμοτυπικούς λόγους, αλλά για κάτι πολύ ουσιαστικό: για να υπογραμμίσω με όλη μου την ταπεινότητα ότι οι δομές και οι διαδικασίες που δημιουργήθηκαν και σημάδεψαν τη σύγκληση του Εθνικού Συμβουλίου αποτελούν ένα πρότυπο υπόδειγμα πολιτικής αντιπροσώπευσης και σεβασμού της λαϊκής κυριαρχίας, που πρέπει να αποτελεί πάντοτε το φωτεινό μονοπάτι της πολιτικής μας δράσης.
Δεν ξέρω πόσοι ή πόσες από εσάς που είχατε την τύχη να ζείτε εδώ εκείνα τα χρόνια, πριν από 74 χρόνια, είστε σήμερα εδώ. Γνωρίζω τουλάχιστον έναν, τον σύντροφο Κώστα Σαρρή, που δεν μπόρεσε να είναι σήμερα εδώ, είναι 91 ετών και με συγκίνησε με ένα σημείωμά του που ήρθε στα χέρια μου, ενόψει της σημερινής εκδήλωσης.
Ο Κώστας ήταν 17 ετών τότε, ζούσε εδώ στο χωριό, και ήταν παρών σε όλο το διάστημα της σύγκλισης του Εθνικού Συμβουλίου. Το σημείωμά του μου θύμισε την περίφημη ταινία του Τορνατόρε, «Σινεμά ο Παράδεισος», όπου ο σκηνοθέτης ανατέμνει την ιστορία ενός μικρού χωριού στη Νότιο Ιταλία της δεκαετίας του ’40 – και μέσα από αυτό όλης της Ιταλίας, μέσα από τα μάτια ενός μικρού εφήβου που ανακαλύπτει τότε τον κινηματογράφο, δηλαδή την αλληλουχία εικόνων και κοινωνικών ιστορικών σχέσεων.
Ο Κώστας είναι ο έφηβος της δικής μας ιστορίας. Αναπλάθει πριν απ’όλα την ιστορία της επιλογής του κτιρίου. Ο Σταμ. Σταματίου, μηχανικός του Υπουργείου Παιδείας το 1937 που σχεδίασε και επέβλεψε την κατασκευή του Κτιρίου, είναι στην Αντίσταση και προτείνει το Κτίριο του Δημοτικού Σχολείου Κορυσχάδων ως κατάλληλου για τη διεξαγωγή του Εθνικού Συμβουλίου.
Στην ερώτηση γιατί επέλεξαν το κτίριο του δημοτικού σχολείου Κορυσχάδων για τις εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου οι απαντήσεις είναι : 1) Ήταν στο μέσον της χώρας για να είναι ευχερέστερη η πρόσβαση από βορά και νότο. 2) Ήταν στην «Ελεύθερη Ελλάδα», έτσι έλεγαν τις περιοχές της χώρας όπου δεν υπήρχε μόνιμη και συνεχής παραμονή κατοχικών στρατευμάτων. 3) Η γαιοδομή των λόφων γύρω από το χωριό δεν επέτρεπε την επόπτευση από αέρα και τον βομβαρδισμό τού χωριού. Άλλωστε είχαν φροντίσει ώστε η σκεπή του κτιρίου να είναι σκεπασμένη με πράσινα κλαδιά δένδρων. 4) Το αυτοκίνητο ερχόταν μέχρι την άκρη του χωριού.

Οι Κορυσχάδες δεν έζησαν μόνο τη σύγκλιση του Εθνικού Συμβουλίου από τις 14 έως τις 27 Μαίου 1944. Εζησαν και μια ολόκληρη περίοδο προετοιμασίας νωρίτερα, που η λαϊκή συμμετοχή όλου του χωριού ήταν επιβλητική.

Στις 23/1/1944 δημιουργήθηκε στο χωριό Κέντρο Επιστράτευσης, μεταφέρθηκε και εγκαταστάθηκε το Τυπογραφείο της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ σε κτίριο στην άκρη της πλατείας.
Στις 20/2/1944 ήρθε το Μηχανουργικό Συνεργείο και το Συνεργείο Οπλισμού και εγκαταστάθηκε στο Κοινοτικό Κατάστημα. Διευθυντής του ήταν ο αντιφασίστας Αυστριακός Εμίλ Τζακ και εκεί εργαζόταν ο Γερμανός Λούης. Στο Υπόγειο του σχολείου λειτούργησε Σχολή Οπλουργών με εργαστήρια που παρακολουθούσαν 60 μαθητές.
Στις 27/3/1944 μεταφέρθηκε και στεγάστηκε στο Σχολείο το Νοσοκομείο-Αναρρωτήριο της Αντίστασης όπου πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους σημαντικοί γιατροί.
Στις 17/4/1944 λειτουργούν στις Κορυσχάδες τα Έμπεδα Εκγύμνασης και Στρατιωτική Σχολή Τεχνιτών.
Σε σπίτια χωριανών είναι εγκατεστημένα το Πειθαρχείο, Ασύρματοι καθώς και η Π.Ε. του ΚΚΕ Ευρυτανίας. Το Λαϊκό Δικαστήριο συνεδριάζει στο Κοινοτικό Κατάστημα. Η Αποθήκη τροφίμων ήταν στο παλιό Σχολείο, στην πλατεία, επί δύο χρόνια μέχρι την επιδρομή των Γερμανών.

Στις 7/5/1944 ήρθε στις Κορυσχάδες Επιτροπή για την προετοιμασία της Πανελλαδικής Συνέλευσης. Επισκευάζεται η πλατεία, το Σχολείο και ότι άλλο κρίθηκε απαραίτητο. Στο κτίριο του σχολείου έριξαν τους δύο τοίχους του α’ ορόφου ώστε να γίνει ενιαία η αίθουσα. Επίσης ειδικοί κατασκεύασαν τις ξυλοτυπίες του προεδρείου, καθισμάτων κά΄. Μερικοί έφεραν χαλιά για επένδυση των ξυλότυπων.

Ολοι οι κάτοικοι – και κυρίως τα παιδιά – παρακολούθησαν τη φιλοτέχνηση των τοιχογραφιών και των επιγραφών. Το σχολείο στολίστηκε καλλιτεχνικά από τους ζωγράφους της Αντίστασης, τον Σεμερτζίδη, τον Μεγαλίδη, τον Γιολδάση, τον Λυδάκη, τον Φέρτη, τον Δήμου που φιλοτεχνούν τοιχογραφίες και επιγραφές μέσα στο Σχολείο – και στην Πρόσοψη την περίφημη επιγραφή «Επίδαυρος 1821- Κορυσχάδες 1944». Όπως έλεγε και ο Γιώργος Θεοτοκάς στα Ημερολόγιά του, εκείνος ο επαναστατημένος λαός της Κατοχής θύμιζε όλο και περισσότερο τον επαναστατημένο λαό του 1821.

[Μετά τον εμφύλιο, το 106 τάγμα εθνοφυλακής ασβέστωσε τις τοιχογραφίες (ώστε να φαίνεται ένας άσπρος τοίχος και να μη θυμίζει τίποτε από τις «κακές ημέρες»). Μια έμπρακτη αντιστροφή της φράσης του Μίλαν Κούντερα, ο αγώνας της εξουσίας ενάντια στον άνθρωπο είναι ο αγώνας της λήθης ενάντια στη μνήμη. Μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης (1983) συνεργεία συντηρητών έργων τέχνης και αρχαιοτήτων αποκατέστησαν τις τοιχογραφίες και επιγραφές όπως ήταν τότε].

Οι κάτοικοι των Κορυσχάδων φρόντισαν με τη θερμή φιλοξενία τους και τη συνολική υποστήριξη τους να διεξαχθεί με επιτυχία το Εθνικό Συμβούλιο. Άνοιξαν τα σπίτια τους και φιλοξένησαν τους Εθνοσύμβουλους και όσους εργάστηκαν για το Εθνικό Συμβούλιο. Έφεραν από τα σπίτια τους χαλιά, τραπεζομάντηλα και ότι χρειαζόταν για να γίνει λειτουργικός ο χώρος του Συνεδρίου. Επειδή δεν έφταναν οι καρέκλες, για καθίσματα έφεραν τάβλες και τις σκέπασαν με χαλιά.

Από τις 14 έως τις 27 Μαΐου του 1944 πάνω από 200 εκλεγμένοι Εθνοσύμβουλοι (ψηφισμένοι κάτω από συνθήκες σκληρής παρανομίας) από όλη σχεδόν τη χώρα, τη λευτερωμένη από την Αντίσταση αλλά και τη σκλαβωμένη ακόμα από τους κατακτητές, συγκεντρώθηκαν εδώ.
Για να έλθουν οι εθνοσύμβουλοι στους Κορυσχάδες αντιμετώπισαν αρκετές δυσκολίες. Όπως έλεγε στον Κώστα ο εθνοσύμβουλος Μάνης Β. Γιαννακούρος, για να έλθει ως εδώ βάδιζε 50 χλμ ημερησίως επί 14 ημέρες. Τους παραλάμβανε ένας σύνδεσμος των οργανώσεων και τους παρέδιδε στον άλλον για να εξασφαλισθεί το συντομότερο δρομολόγιο, αλλά κυρίως το πιο ασφαλές (πολλά γερμανικά μπλόκα). Είχε μαζί του διαπιστευτήρια έγγραφα και υπηρεσιακό σημείωμα προς τις οργανώσεις να τον διευκολύνουν στην πορεία του. Παρά τα μπλόκα, δυσκολίες, ελέγχους καμιά απώλεια δεν υπήρξε.
Ορισμένοι έφτασαν με καθυστέρηση, όπως οι Εθνοσύμβουλοι της Πελοποννήσου που έφτασαν με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Ηλείας Αντώνιο.

Οι Εθνοσύμβουλοι συζήτησαν τις προγραμματικές διακηρύξεις της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ) και έθεσαν τις βάσεις της λαϊκής εξουσίας. Η ΠΕΕΑ, γνωστή ως «Κυβέρνηση του Βουνού», είχε συγκροτηθεί δύο μήνες νωρίτερα σε ένα άλλο ευρυτανικό χωριό, τη Βίνιανη. Για να διοικήσει τις εκτεταμένες περιοχές της ορεινής Ελλάδας που είχε ελευθερώσει με τη δράση του ενάντια στους κατακτητές ο Ελληνικός Λαικός Απελευθερωτικός Στρατός, ο ΕΛΑΣ. Αλλά και να δώσει μια πρόγευση της νέας κοινωνίας που οραματιζόταν η ΕΑΜική Αντίσταση μετά το τέλος του πολέμου.
Πρόκειται για το κορυφαίο πολιτικό γεγονός μιας πρωτόγνωρης διαδικασίας στην Ελεύθερη Ελλάδα. Το Εθνικό Συμβούλιο, λειτουργώντας ως ένα είδος κοινοβουλίου, επικύρωνε την κυβερνητική εξουσία της ΠΕΕΑ και κυρίως συγκροτούσε πολιτικά την Ελεύθερη Ελλάδα με θεσμούς στελεχωμένους από εκλεγμένα μέλη και στελέχη.
Η συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου έγινε μέσα από ανοιχτές, δημοκρατικές διαδικασίες. Για πρώτη φορά στην ιστορία του νεότερου Ελληνικού κράτους ψήφισαν χωρίς περιορισμούς οι γυναίκες και οι νέοι άνω των 18 ετών. Με μυστική και καθολική ψηφοφορία σε εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 23 Απριλίου 1944. Τις πρώτες κοινοβουλευτικές εκλογές (από τον Ιανουάριο 1936) μετά από 8 χρόνια, της δικτατορίας του Μεταξά και της Κατοχής. Σε συνθήκες σκληρής Γερμανικής Κατοχής, ακόμα και μέσα στις κατεχόμενες πόλεις και την ίδια την Αθήνα, υπολογίζεται ότι ψήφισαν 1.500.000 έως 1.800.000 άνδρες, γυναίκες και νέοι.
Οι 214 Εθνοσύμβουλοι που εκλέχθηκαν , ανάμεσά τους και 5 γυναίκες είχαν ποικίλη πολιτική προέλευση: από την κομμουνιστική Αριστερά, μέχρι τη σοσιαλδημοκρατική κι από τον «κεντρώο» Βενιζελισμό στις παρυφές της Δεξιάς. Αντλώντας τα μέλη του από ένα φάσμα πολιτικών δυνάμεων πέραν του ΚΚΕ αλλά και των Φιλελευθέρων το πολιτικό εύρος του Εθνικού Συμβουλίου ξεπερνούσε τις προπολεμικές συμμαχίες του Παλλαϊκού Μετώπου και του ΕΑΜ. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Δημάρχου Πατρέων Βασίλη (Λαλάκη) Ρούφου ο οποίος δε δίστασε να εκφράσει την προτίμησή του στην βασιλευομένη δημοκρατία. Ελεύθερα, αλλά χωρίς, φυσικά, να εισακουσθεί. Επρόκειτο για την ολοκλήρωση μέσα από τους κόλπους του ΕΑΜ της πολιτικής γραμμής της εθνικής ενότητας. Μιας γραμμής που ακολουθήθηκε με συνέπεια και επιμονή, αλλά και κόστος.
Το ίδιο ευρεία ήταν και η κοινωνική και επαγγελματική σύνθεση του Εθνικού Συμβουλίου. Το ΕΑΜ ενσωμάτωνε στους κόλπους του στελέχη από τον παλαιό κρατικό μηχανισμό, σημαίνοντα πρόσωπα και παράγοντες των τοπικών κοινωνιών. Μετά τους δασκάλους και τους γεωπόνους, τους υπαλλήλους της Αγροτικής και της Εθνικής Τράπεζας. Κατόπιν τους ιερείς και τους αξιωματικούς. Προσεγγίζονταν οι παλιοί βουλευτές και πολιτευτές, οι εισαγγελείς και οι πρωτοδίκες .
Οι βουλευτές της Γ΄ Αναθεωρητικής Βουλής του 1936 μπορούσαν να είναι αυτοδικαίως μέλη του Εθνικού Συμβουλίου. 22 από αυτούς το έπραξαν. Ήταν ένας τρόπος διεύρυνσης της πολιτικής επιρροής της ΠΕΕΑ. Μια κίνηση καλής θέλησης προς τον παλιό πολιτικό κόσμο, αλλά και σύνδεσης με τη δημοκρατική νομιμότητα πριν την κατάλυσή της από τη δικτατορία Μεταξά.
Η εθνική ενότητα αποτυπωνόταν και στο συμβολικό σκηνικό του Εθνικού Συμβουλίου. Οι εργασίες ξεκίνησαν με κάθε επισημότητα. Με δοξολογία και ορκωμοσία των μελών. Πρόεδρος εκλέχθηκε ο φιλελεύθερος στρατηγός Νεόκοσμος Γρηγοριάδης και αντιπρόεδρος ο Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ. Το Συμβούλιο έστειλε χαιρετιστήρια ψηφίσματα στις σύμμαχες δυνάμεις της Μεγάλης Βρετανίας, των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης, οι σημαίες των οποίων αναρτήθηκαν πίσω από το προεδρείο.
Η κορυφαία στιγμή του Εθνικού Συμβουλίου ήταν η έγκριση του ιστορικού ψηφίσματος, του καταστατικού χάρτη της Ελεύθερης Ελλάδας, ενός οιονεί Συντάγματος. Στο άρθρο 2 υπογραμμιζόταν ότι «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό και ασκούνται από το Λαό. Η Αυτοδιοίκηση και η Λαϊκή Δικαιοσύνη είναι θεμελιώδεις θεσμοί του δημοσίου βίου των Ελλήνων». Το άρθρο 5 καθιέρωνε την ουσιαστική ισότητα των δύο φύλων, ενώ στο άρθρο 4 διακηρυσσόταν πως «οι λαϊκές ελευθερίες είναι ιερές και απαραβίαστες» και «το αγωνιζόμενο έθνος θα τις προστατεύσει από κάθε απειλή, από οπουδήποτε κι αν προέρχεται». Το ψήφισμα αναγνώριζε την εργασία ως «βασική κοινωνική λειτουργία» που «δημιουργεί δικαίωμα για την απόλαυση των αγαθών της ζωής» και θεωρούσε υποχρέωση του κράτους να εξασφαλίζει εργασία στους πολίτες του. Με το άρθρο 7 του ψηφίσματος αναγνωριζόταν ότι «επίσημη γλώσσα για όλες τις εκδηλώσεις της δημόσιας ζωής και για όλους τους βαθμούς της εκπαίδευσης, είναι η γλώσσα του λαού», δηλαδή η δημοτική.
Oι θεσμοί της λαϊκής αυτοδιοίκησης και εξουσίας αναδύθηκαν μέσα στις συνθήκες της Κατοχής ως απάντηση στο πιεστικό ερώτημα με ποιο τρόπο πρέπει να οργανωθεί ένας χώρος αυτονομημένος από κάθε κεντρική εξουσία στη βάση της εξυπηρέτησης των αναγκών του ένοπλου αγώνα εναντίον των κατακτητών και στα πλαίσια μίας κλειστής και όσο το δυνατόν περισσότερο αυτάρκους οικονομίας. Το διοικητικό σύστημα που εφαρμόστηκε στην Ελεύθερη Ελλάδα ενεργοποίησε μία χωρίς προηγούμενο μαζική συμμετοχή στην τοπική κυβέρνηση. Η ανάδειξη της γενικής συνέλευσης ως κυρίαρχου οργάνου, η δημοκρατική εκλογή, έλεγχος και ανακλητότητα των αντιπροσώπων, η ισοτιμία γυναικών και ανδρών αλλά και η επιδίωξη επίτευξης συμβιβασμού στα λαϊκά δικαστήρια με διαδικασίες δωρεάν για τους διαδίκους και η επιβολή ποινών με σκοπό τη βελτίωση του υπαίτιου αποτελούσαν ριζοσπαστικά μέτρα τα οποία είχαν άμεση επίδραση στις συλλογικές πρακτικές και νοοτροπίες.
Στο τέλος των εργασιών του το Εθνικό Συμβούλιο εξέλεξε αντιπροσωπεία η οποία περιλάμβανε τις βασικές πολιτικές δυνάμεις της ΠΕΕΑ και είχε έργο την έγκριση των Πράξεων και των αποφάσεων της ΠΕΕΑ.
Στις 27 Μαΐου 1944 υπό τους ήχους της μπάντας της 13ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ η πρώτη και τελευταία σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου ολοκλήρωσε τις εργασίες της.

Ξαναγυρίζω για λίγο στον Κώστα Σαρρή και στα μάτια των τότε παιδιών του χωριού.

“ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΕΚΑΝΑΝ ΣΕ ΜΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
1) Η Μπάντα της 13ης μεραρχίας του ΕΛΑΣ, συνόδευε τα δρώμενα με πρωτόγνωρους ήχους. Εμείς μόνο τα όργανα των πανηγυριών ξέραμε.
2) Σε δύο Κυριακές παρακολουθήσαμε Λειτουργίες στην εκκλησία του χωριού μας με Χοροστατούντα τον μητροπολίτη Κοζάνης Ιωακείμ και δεξιό ψάλτη, τον καλύτερο της χώρας, τον μητροπολίτη Ηλείας Αντώνιο.
3) Στην πλατεία του χωριού παρακολουθήσαμε δύο θεατρικές παραστάσεις. Ένα έργο «Να ζει το Μεσολόγγι», παρών και ο συγγραφέας του έργου, θεατράνθρωπος Βασίλης Ρώτας. Άλλο έργο «Ρήγας Φεραίος». Η πλατεία ήταν γεμάτη από κόσμο.
4) Στην πλατεία, όπου σήμερα το μαγαζί Χορμόβα, ήταν τότε το τυπογραφείο της 13ης μεραρχίας. Βλέπαμε τη στοιχειοθέτηση, την εκτύπωση, τη διάταξη εντύπων (εφημερίδων, περιοδικών, Εγγράφων κα). Όλοι οι επιτελείς της Αντίστασης ήταν εδώ. Η επικοινωνία ήταν καλή με ασυρμάτους και ραδιόφωνο (ακούγαμε το ταμ ταμ του ΒΒC)”.

Τρεις μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 1944 οι Ναζί μετέτρεψαν την καρδιά της Ελεύθερης Ελλάδας σε καμμένη γη. Το Καρπενήσι, η Βίνιανη, το Μικρό και το Μεγάλο Χωριό, οι Γοργιανάδες, το Βουτύρο και άλλα ευρυτανικά χωριά ήρθαν να προστεθούν στο μακρύ κατάλογο των 1.100, μαρτυρικών χωριών και πόλεων σε ολόκληρη τη χώρα. Υλικές και ανθρώπινες απώλειες που ζητούν δικαίωση, καθώς το δίκαιο αίτημα των γερμανικών επανορθώσεων παραμένει ανοιχτό και διεκδικούμενο.
Οι πολιτικές εξελίξεις και η απόφαση του ΕΑΜ να προσχωρήσει με 6 υπουργούς στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ύστερα από μια σειρά επώδυνων συμβιβασμών και εσωτερικών διεργασιών οδήγησαν στην αυτοδιάλυση της ΠΕΕΑ και του Εθνικού της Συμβουλίου τον Νοέμβριο 1944, ένα μήνα μετά την Απελευθέρωση.
Ακολούθησαν ο εμφύλιος πόλεμος και τα πέτρινα μετεμφυλιακά χρόνια με την αποσιώπηση και ποινικοποίηση οποιασδήποτε αναφοράς στους ηρωικό αντιστασιακό αγώνα του λαού μας. Οι μνήμες όμως παρέμειναν και πρέπει να συνεχίσουν να παραμένουν ζωντανές.
Σήμερα, αποτίουμε οφειλόμενο φόρο τιμής σε όσους αντιτάχθηκαν στο φασισμό. Σε όσους πολέμησαν και έδωσαν τη ζωή τους για να νικηθεί η ναζιστική λαίλαπα. Και βρισκόμαστε εδώ, για να διατρανώσουμε εμπράκτως ότι η μνήμη θα νικήσει τη λήθη, και κάθε μικρή νίκη της απέναντι στη λήθη είναι μια μεγάλη νίκη ενάντια στον αυταρχισμό της εξουσίας.
Η σκέψη μας επιστρέφει πάντα σε όσους αγωνίστηκαν για μια πραγματική λαϊκή εξουσία προωθώντας θεσμούς όπως η λαϊκή αυτοδιοίκηση και η λαϊκή δικαιοσύνη. Σε όσους αποκατέστησαν μέσα στο ζόφο της Κατοχής τη δημοκρατία με θεσμούς και διαδικασίες ευρείας λαϊκής συμμετοχής και μπόρεσαν να παράξουν καίριο νομοθετικό έργο. Σε όσους έκαναν πράξη την εθνική ενότητα με ένα κοινό σκοπό: την εθνική, αλλά και την κοινωνική και πολιτική απελευθέρωση. Αγώνας μακρύς, βαθιά ανιδιοτελής και δύσκολος που ακόμα συνεχίζεται.
HASTA LA VICTORIA SIEMPRE