Ενοποιούνται οι αρχαιολογικοί χώροι της Νότιας Πελοποννήσου
Πολιτιστικές διαδρομές σε Λακωνία, Αρκαδία και Μεσσηνία
Δευτέρα, 22 Δεκέμβριος 2014 | Χρήστος Πετρούλιας |
Η κατάρτιση, προετοιμασία και υλοποίηση ενός προγράμματος πολιτιστικής διαδρομής στη Νότια Πελοπόννησο και ειδικότερα στους νομούς Λακωνίας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας, παρουσιάστηκαν την περασμένη Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου στο Διοικητήριο Λακωνίας. Αρμόδιοι φορείς για το σχεδιασμό και την εφαρμογή του προγράμματος για τη Λακωνία είναι η ΠΕ Λακωνίας και ο Δήμος Σπάρτης σε συνεργασία με το Σωματείο «Διάζωμα» για την προστασία και ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων.
Η διαδρομή θα συνδέει τα αρχαία θέατρα Σπάρτης και Γυθείου και τον αρχαιολογικό χώρο του Ναού της Ορθίας Αρτέμιδος στη Λακωνία, με την Αρχαία Μεσσήνη στη Μεσσηνία και τα αρχαία θέατρα της Μεγαλόπολης, του Αρκαδικού Ορχομενού, της Μαντινείας και της Τεγέας στην Αρκαδία με τους αντίστοιχους αρχαιολογικούς χώρους. Εκτιμάται ότι η περιήγηση στις ομορφιές των μνημείων και της φύσης θα συμβάλλει και στην ποιοτική αναβάθμιση της τουριστικής οικονομίας της Νότιας Πελοποννήσου.
Για μία μοναδική ευκαιρία για την πολιτιστική κληρονομιά του νομού έκανε λόγο η αντιπεριφερειάρχης Λακωνίας κ. Αδαμαντία Τζανετέα, η οποία αφού καλωσόρισε τους παρευρισκομένους, τόνισε: «Θεωρώ ότι η Λακωνία μπορεί να διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Ως περιφερειακή αρχή έχουμε αναπτύξει ένα πιλοτικό πρόγραμμα για τη διαχείριση του πολιτιστικού αποθέματος και φυσικά σε αυτό πρωτοστατεί η Λακωνία, όπου εκτελείται πολύ μεγάλο έργο». Αφού ανέφερε ενδεικτικά πολιτιστικά έργα που «τρέχουν» σε περιοχές όπως τα Βάτικα, η Μονεμβασιά και το Γεράκι, η κ. Τζανετέα στάθηκε ιδιαίτερα στο έργο-σταθμό του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου Σπάρτης. «Το σημαντικότερο έργο, που αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για τη Λακωνία και τη Σπάρτη, είναι αυτό του Αρχαιολογικού Μουσείου» παραδέχτηκε η αντιπεριφερειάρχης και αποκάλυψε ότι προ ημερών υπήρξε συνάντηση για το θέμα μεταξύ του υπουργού Πολιτισμού Κ. Τασούλα και του περιφερειάρχη Π. Τατούλη. «Είναι πλέον στην ευθύνη του υπουργείου να μπορέσει να ανοίξει ο δρόμος για την εκπόνηση της μελέτης του νέου μουσείου, όπου θα έχουμε και τη δυνατότητα να αναδείξουμε και το πλήθος των ψηφιδωτών, τα οποία -δυστυχώς και είναι ντροπή- στοιβάζονται σε αποθήκες» είπε η αντιπεριφερειάρχης, ενώ άφησε αιχμές για όσους εκφράζουν έωλες εκτιμήσεις για την πορεία υλοποίησης του μουσείου: «Για κάποιους που για να έχουν λόγο ύπαρξης ανησυχούν για το μουσείο, καλό θα είναι να κάνουν την αυτοκριτική τους και να ζητήσουν συγγνώμη από το λακωνικό λαό».
Στην τοποθέτησή του ο δήμαρχος Σπάρτης κ. Βαγγέλης Βαλιώτης υποστήριξε: «Πιστεύουμε ότι τα θέματα του τουρισμού και πολιτισμού πρέπει να αντιμετωπίζονται ενιαία, σε επίπεδο νομού» σημείωσε αρχικά, απευθύνοντας παράλληλα ευχαριστίες τόσο στην αντιπεριφερειάρχη Αδ. Τζανετέα, όσο και στον πρόεδρο του «Διαζώματος» κ. Σταύρο Μπένο. «Η πρόταση μας βρίσκει σύμφωνους γιατί αποτελεί ένα “εργαλείο” που θα χρηματοδοτήσει και θα αναδείξει το αρχαίο θέατρο Σπάρτης, αλλά ταυτόχρονα θα συνδεθεί με την πρωτογενή παραγωγή και όλο το τουριστικό προϊόν». Για το νέο Μουσείο ο κ. Βαλιώτης υπογράμμισε: «Επειδή είμαι της άποψης ότι δεν πρέπει να ανατρέχουμε στο τί έγινε και τί όχι, αλλά πρέπει να ενωθούμε όλες οι δυνάμεις, ώστε το μουσείο να κατασκευαστεί επί της κοινής μας θητείας». Κατά τον ίδιο κρίνεται επιτακτική η ωρίμανση των μελετών, ώστε η Λακωνία να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τα χρηματοδοτικά προγράμματα της περιόδου 2015-2020 και το έργο του μουσείου της Σπάρτης να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Αναφορικά με το αρχαίο θέατρο Σπάρτης, ο δήμαρχος εμφανίστηκε δηκτικός σημειώνοντας: «Πρόκειται για ένα υπερώριμο έργο το οποίο πρέπει να προσέξουμε να μην ωριμάσει ακόμη περισσότερο και πέσει και “σαπίσει”» επεσήμανε και εξήγησε ότι σε συνεργασία με το Ίδρυμα Νιάρχου και το Σωματείο «Διάζωμα», πρέπει να αναληφθούν οι απαραίτητες ενέργειες για τη χρηματοδότηση του έργου. Χαρακτήρισε δε το έργο της υλοποίησης των αρχαιολογικών χώρων ως ένα σημαντικό μοχλό ανάπτυξης.
Στο σημείο εκείνο παρενέβη η κ. Τζανετέα, η οποία γνωστοποίησε ότι το αρχαίο θέατρο Σπάρτης θα είναι το πρώτο έργο που θα ενταχθεί στο νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ.
Ο πρώην υπουργός και –πλέον- μόνιμος κάτοικος και λάτρης της Λακωνίας, κ. Ιωάννης Βαρβιτσιώτης, εμφανίστηκε ιδιαίτερα ανήσυχος για την πολιτιστική ανάπτυξη του νομού, τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Βρίσκομαι εδώ σήμερα γιατί πονάω για τη Λακωνία και τη Σπάρτη, η οποία έχει καθυστερήσει απελπιστικά στον πολιτιστικό τομέα. Εν πάση περιπτώσει δεν χρειάζεται να κάνουμε νεκρολογίες, αλλά είναι ανάγκη να μαζευτούμε όλοι και να βοηθήσουμε τον τόπο μας. Αν θέλουμε, διαφορετικά ας καθίσουμε στα σπίτια μας» τόνισε ο κ. Βαρβιτσιώτης. Ο Λάκωνας πολιτικός αναφέρθηκε στη συνεργασία του με το «Διάζωμα» αναφορικά με τη μελέτη και την εξασφάλιση της χρηματοδότησης για το αρχαίο θέατρο Σπάρτης από το Ίδρυμα Νιάρχου. Στάθηκε ιδιαίτερα στο όραμα του Σταύρου Μπένου να αναδείξει τα πολιτιστικά μνημεία της Λακωνίας, της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας, μέσα από το πρόγραμμα Ολοκληρωμένων Χωρικών Επενδύσεων που επιβάλλει η ΕΕ σημειώνοντας: «Στηρίζω αυτήν την πρόταση και θεωρώ ότι θα έχει επιτυχία, λόγω της συμμετοχής του Σταύρου Μπένου και της συνεργασίας με τον καθηγητή Πέτρο Θέμελη, ο οποίος ανέδειξε την Αρχαία Μεσσήνη».
Λεκτικός «διαξιφισμός» για το νέο Μουσείο
Αφορμής δοθείσης, ο κ. Βαρβιτσιώτης δεν παρέλειψε να στηλιτεύσει την τοποθέτηση της αντιπεριφερειάρχη για το νέο Μουσείο Σπάρτης: «Ας αφήσουμε τα προεκλογικά τα οποία με ενοχλούν. Δεν ήρθαμε να κάνουμε πολιτική εδώ κ. αντιπεριφερειάρχη. Εγώ δεν ήρθα να κάνω, αν εσείς θέλετε να κάνετε είναι δικαίωμα σας, αλλά όχι όταν είμαστε εδώ για αυτόν το σκοπό» κατέληξε ο πρώην υπουργός, «ανεβάζοντας» τους τόνους. Σηκώνοντας το «γάντι» η κ. Τζανετέα είπε: «Εγώ δεν έκανα πολιτική γιατί δεν συνηθίζω να κάνω πολιτική. Μιλάω πάντα με αλήθειες και κοιτάζοντας τους πολίτες στα μάτια. Για το θέμα του Μουσείου της Σπάρτης έχουν ειπωθεί πάρα πολλά ψέματα, όπως και για πολλά άλλα θέματα στο παρελθόν. Το θέμα το χειρίστηκαν προεκλογικά και κάποιοι προσπαθούν να το “θάψουν”. Δεν μπορούμε να λέμε ψέματα ότι υπάρχει μελέτη όταν ουδέποτε έχει εκπονηθεί μελέτη». Ο κ. Βαρβιτσιώτης διέκοψε την αντιπεριφερειάρχη ισχυριζόμενος ότι «υπάρχει προμελέτη στο υπουργείο Πολιτισμού» για να πάρει την απάντηση της κ. Τζανετέα «γιατί το υπουργείο δεν μας δίνει αυτήν την προμελέτη;»
Οι τόνοι ανέβηκαν απότομα, με την αντιπεριφερειάρχη να λέει εμφανώς ενοχλημένη: «Εάν το υπουργείο Πολιτισμού έχει κάποια προμελέτη και ενδιαφέρεται πραγματικά, οφείλει να μας ενημερώσει και να μας τη δώσει, όλα τα υπόλοιπα είναι αυτά που έχουν κάνει κακό στον τόπο. Όχι άλλα ψέματα». Η στιχομυθία συνεχίστηκε με τον πρώην υπουργό να αντιδρά ως εξής: «Όχι άλλα ψέματα, υπό την έννοια ότι πρέπει να ενημερώσουμε τους πολίτες για το πόσος χρόνος απαιτείται για την εκπόνηση μελέτης, γιατί θα προχωρήσετε σε διεθνή διαγωνισμό». Η κ. Τζανετέα υποστήριξε ότι «το υπουργείο Πολιτισμού δεν μας έχει υποδείξει άλλον τρόπο υλοποίησης της μελέτης, πέρα από το διεθνή διαγωνισμό». «Θυμόσαστε πόσα χρόνια πήρε ο διαγωνισμός για το Μουσείο της Ακρόπολης;» αναρωτήθηκε ο κ. Βαρβιτσιώτης, υπονοώντας μία πολυετή καθυστέρηση στο θέμα της εκπόνησης μελέτης του υπερσύγχρονου αθηναϊκού μουσείου.
Πολλαπλά τα οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες
Επανερχόμενος στο βασικό θέμα της συνέντευξης, ο πρόεδρος του «Διαζώματος» κ. Σταύρος Μπένος ανέφερε ότι ο Γιάννης Βαρβιτσιώτης ήταν αυτός που πρώτος “άναψε τη σπίθα”, για να αξιοποιήσει έπειτα το “Διάζωμα” τη χρηματοδότηση για το αρχαίο θέατρο Σπάρτης. «Ευχαριστώ, επίσης, την κ. Τζανετέα, με την οποία έχουμε μία εξαιρετικά συνεργασία, αλλά και το δήμαρχο Β. Βαλιώτη, ο οποίος είδα ότι έχει μεγάλη “φλόγα” για το θέμα» είπε ο κ. Μπένος. Αναφερόμενος στον αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη έκανε λόγο για «μεγάλο μέντορα του σωματείου», ενώ τον κατέταξε μεταξύ των δύο κορυφαίων αρχαιολόγων της χώρας.
Όπως είπε ο πρόεδρος του «Διαζώματος», η λογική των διαδρομών είναι ότι μέσω της οργάνωσης ενός θεματικού «προορισμού» καθίσταται δυνατή η προσέλκυση τουριστών, μέσω της αναγνώρισης των πολιτιστικών και περιβαλλοντικών πόρων, τη διάδοση της αξίας τους και έτσι καθίσταται δυνατή η εξασφάλιση, όχι μόνο εσόδων για την προστασία και επιβίωσή τους στο μέλλον, αλλά και σημαντικών εσόδων στην τοπική οικονομία.
Η ομάδα θα καταγράψει τα διάφορα αξιοθέατα, που θα περιληφθούν στη διαδρομή (αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία όλων των εποχών, μνημεία της φύσης, ιστορικά γεγονότα κ.λπ.), καθώς και θέματα προϊοντικής/επαγγελματικής φύσης, ώστε να καταστεί δυνατή η σύνδεση της διαδρομής με την τοπική επιχειρηματικότητα και παραγωγή του πρωτογενούς τομέα, της μεταποίησης κ.λπ. Επίσης, θα καταγράψει αναλυτικά τις διάφορες δράσεις/έργα που θα πρέπει να περιληφθούν στο πρόγραμμα της διαδρομής. Η πολιτιστική διαδρομή θα έχει ως επίκεντρό της τους αρχαιολογικούς χώρους της Νότιας Πελοποννήσου. Στο υλικό επικοινωνίας της διαδρομής θα ενταχθούν και όλα τα άλλα αξιοθέατα της ευρύτερης περιοχής, φυσικά και πολιτιστικά. Η διαδρομή θα αποτελεί, δηλαδή, μια περιήγηση στις ομορφιές των μνημείων και της φύσης, η οποία, εάν συνδυαστεί με τις παραγωγικές δυνάμεις (αγρότες, ξενοδόχοι, διατροφή, λαϊκός πολιτισμός κ.λπ.), θα αναβαθμίσει ποιοτικά την τουριστική οικονομία της περιοχής της Νότιας Πελοποννήσου.
Η χρηματοδότηση της πρότασης θα προέλθει από το νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020, μέσω της δράσης «Εδαφική χωρική επένδυση», που αποτελεί αντίστοιχο εργαλείο με το “Leader”, που όμως καλύπτει μεγαλύτερη γεωγραφική και διοικητική έκταση. Η συγκεκριμένη, επίσης, ενθαρρύνει και χρηματοδοτεί τη συμμετοχή ιδιωτών και ΜΚΟ.
Στην παρουσίαση μετείχαν και μίλησαν ο αντιπρόεδρος του «Διαζώματος», αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης, η εμπειρογνώμονας σε θέματα τουρισμού Μπέτυ Χατζηνικολάου, ο Γιάννης Ζηρίνης πρώτος πρόεδρος της ΜΟΔ ΑΕ (Μονάδα Οργάνωσης της Διαχείρισης των Αναπτυξιακών Προγραμμάτων), καθώς και ο τεχνοκριτικός Γιώργος Μονεμβασίτης. Επίσης, παρέστησαν ο πρόεδρος του Συνδέσμου Φίλων Ανασυγκρότησης του Αρχαίου Θεάτρου Σπάρτης «Γιτιάδας» Στάθης Μπεκιάρης και το μέλος της Τουριστικής Επιτροπής Δήμου Σπάρτης Μπέσσυ Πολυζωγοπούλου. Παρέστησαν, επίσης, ο τέως πρόεδρος του περιφερειακού συμβουλίου Γ. Πουλοκέφαλος και το μέλος του «Διαζώματος» Κώστας Τσαπόγας.
Τι είναι η πολιτιστική διαδρομή
Η πολιτιστική διαδρομή είναι ένα επώνυμο τουριστικό προϊόν, ένα προϊόν πολιτιστικού τουρισμού, το οποίο διαμορφώνεται με βάση ένα συγκεκριμένο συνεκτικό στοιχείο. Ως εκ τούτου διαθέτει ένα κεντρικό θέμα /συνεκτικό στοιχείο, καλύπτει μια προσδιορισμένη χωρικά περιοχή, αποκτά «τουριστική ταυτότητα» με μια επωνυμία – brand. Στόχο έχει να αποτελέσει κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη ορισμένης περιοχής. Μια ανάπτυξη που θα είναι βιώσιμη και οικονομικά και κοινωνικά και περιβαλλοντικά.
Οι κεντρικοί στόχοι μιας διαδρομής είναι: α) Να προσελκύσει επισκέπτες στην συγκεκριμένη περιοχή, β) να δημιουργήσει ευκαιρίες στις επιχειρήσεις και τους παραγωγούς προϊόντων και υπηρεσιών, που δραστηριοποιούνται στην συγκεκριμένη περιοχή, ώστε να αυξήσουν τα έσοδά τους, γ) να προσελκύσει νέες επενδύσεις, δ) να επιμηκύνει την τουριστική περίοδο, ε) ει δυνατόν να εξασφαλίσει πόρους για τη συντήρηση των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.
