Τα ακραία φαινόμενα σεξιστικής και ρατσιστικής βίας -αν και ακραία -δεν αποτελούν σταγόνες σ’ έναν ωκεανό κυρίαρχου κοινωνικού προοδευτισμού. Τίποτα δεν είναι τυχαίο και τίποτα «δεν πέφτει από τον ουρανό»¹. Τα είκοσι χρόνια της σχεδόν χωρίς αντίπαλο ιδεολογικής επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού διαμόρφωσαν προνομιακό πεδίο για την αναβίωση ενός πολύ συνεκτικού αξιακού πλαισίου αναφορικά με τα ζητήματα των έμφυλων σχέσεων και για την προβολή ενός συνολικού “προτάγματος” για μια άλλου τύπου “σφιχτή” κοινωνική οργάνωση, με κεντρική βαθμίδα κοινωνικής αναπαραγωγής την «εθνική» -βεβαίως πατριαρχική- οικογένεια. Εξάλλου, η προπαγάνδα για την υπεράσπιση των πολιτικών ακραίας λιτότητας και των μνημονίων έθετε ως κεντρική προτεραιότητα τη συνολική «αναμόρφωση» των θεσμών και της δημόσιας διοίκησης αλλά και την ανάδειξη μίας νέου τύπου ηθικής που να διέπει τη σχέση της κοινωνικής πλειοψηφίας με την πολιτική εξουσία.

Η μαζική κουλτούρα των ιλουστρασιόν εντύπων και της ιδιωτικής τηλεόρασης που μας κατέκλυζε με εικόνες γυναικών ως σεξουαλικών αντικειμένων ή καρικατουροποιημένων φιγούρων ανθρώπων με ομόφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό σε συνδυασμό με την έλλειψη επιδραστικών χειραφετητικών κινηματικών διαδικασιών και με την υποβάθμιση της πολιτικής και ιδεολογικής επιρροής της Αριστεράς συνέβαλαν καταλυτικά στη διαμόρφωση πεδίου προνομιακού για την «εκτροφή» φαινομένων σεξιστικής, ομοφοβικής ή ρατσιστικής βίας. Εξάλλου, όπως έχει αποδειχθεί και σε σχέση με την ενδοοικογενειακή βία στην Ελλάδα το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο -έστω με τις ανεπάρκειές του- δεν μπορεί να αξιοποιηθεί και να παραγάγει κανένα θετικό αποτέλεσμα πρόληψης και αντιμετώπισης της σεξιστικής βίας όταν απουσιάζει πλήρως η κοινωνική παιδεία γύρω από αυτά τα ζητήματα.

Βέβαια, είναι γεγονός ότι η ωμότητα με την οποία εκδηλώνεται η σεξιστική ρατσιστική βία σήμερα -λόγω της πολλαπλότητας των περιστατικών (επιθέσεις, ενδοσχολικός εκφοβισμός, βιασμοί, ακόμη περισσότερη έμφυλη βία κ.ο.κ.)- είναι πρωτοφανής ακόμη κι αν αποδεχόμαστε ότι προϋπήρχε το ιδεολογικό υποβάθρο. Η ακροδεξιά ατζέντα της κυβέρνησης Σαμαρά και οι εκφασισμένες πρακτικές που υιοθέτησε η κυβέρνηση απέναντι σε ακραία εκμεταλλευόμενες κοινωνικές κατηγορίες έπαιξαν επίσης καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση/ενδυνάμωση υπαρχουσών ιδεολογικών τάσεων και αντιλήψεων.

Απόσπασμα από την εισήγηση της Αλίκης Κοσυφολόγου στα Κρίση-μα Σεμινάρια στις 26.2.2012.

1. Ελιάνα Καναβέλη, «Σεξισμός και βία δεν έπεσαν από τον ουρανό», “Αυγή”, 3.1.2013