Η Καλαμάτα γιορτάζει την 28η Οκτωβρίου το 1944
- Γράφτηκε από τον Ηλίας Μπιτσάνης
- Κυριακή, 28 Οκτωβρίου 2012 07:37
Ανάμεσα στους γιορτασμούς της 28ης Οκτωβρίου στην Καλαμάτα, χωρίς καμία αμφιβολία ξεχωρίζει ο πρώτος που έγινε το 1944 όταν οι Γερμανοί κατακτητές είχαν εκδιωχθεί από τη μισή Ελλάδα. Πρόκειται για μια χρονική περίοδο κατά την οποία το ΕΑΜ και ο ΕΛΑΣ έχουν τον πλήρη πολιτικό έλεγχο της περιοχής και συνεργάζονται με τις συμμαχικές αντιπροσωπείες. Στην πόλη επικρατεί κλίμα εθνικής ανάτασης και ενθουσιασμού και χιλιάδες κόσμος ξεχύνεται στο δρόμο για το γιορτασμό. Οι φωτογραφίες εκείνης της εποχής που έχουν δημοσιοποιηθεί, πιστοποιούν την ογκώδη συμμετοχή του κόσμου και αποτυπώνουν το κλίμα ευφορίας που επικρατεί. Υπάρχει όμως και ένα σημαντικό ντοκουμέντο με την περιγραφή των εκδηλώσεων. Πρόκειται για το φύλλο της “Ελεύθερης Μεσσηνίας” που κυκλοφόρησε την επομένη και περιγράφει με λεπτομέρειες τα όσα συνέβησαν την ημέρα του γιορτασμού στην Καλαμάτα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κεντρικός ομιλητής ήταν ο μητροπολίτης Ηλείας Αντώνιος, εξέχουσα φυσιογνωμία της ΕΑΜικής αντίστασης.
Στο σημερινό αφιέρωμα αναδημοσιεύουμε τα κείμενα από την πρώτη σελίδα της εφημερίδας, που περιγράφουν το κλίμα μιας εποχής κατά την οποία κανένας δεν είχε προβλέψει τα όσα θα ακολουθούσαν: Δεκεμβριανά, Βάρκιζα, τρομοκρατία, εμφύλιος.
Το κεντρικό θέμα της εφημερίδας έχει τίτλο: Ο λαός της Καλαμάτας παραδομένος σ’ ένα ανέκφραστο ξεχείλισμα πατριωτικής χαράς γιόρτασε μαζί με τους μεγάλους συμμάχους την ιστορική επέτειο της 28 Οχτώβρη. Τριάντα χιλιάδες λαού αποτίσανε φόρο τιμής στους ηρωικούς νεκρούς μας, Αγγλους και Ελληνες.
Σε αυτό σημειώνονται τα εξής:
Η χτεσινή επέτειος που συμβόλιζε δύο μεγάλους σταθμούς της νεώτερης Ιστορίας της Ελλάδας -28 Οχτώβρη 1940, που ο ελληνικός λαός καίτοι στέναζε κάτω απ’ το φασιστικό ζυγό της Βασιλομεταξικής δικτατορίας ώρθωσεν αγέρωχα τ’ ανάστημά του στον Ιταλικό φασισμό και τον νίκησε στ’ Αλβανικά βουνά, και 28 Οκτώβρη 1944, που το φασιστικό θεργιό δέχεται τις χαριστικές βολές στα ελληνικά χώματα κι ο λαός μας αποχτάει τις πολιτικές ελευθερίες του- βρήκε την ηρωική Καλαμάτα σε πρωτοφανή γιορταστικό συναγερμό. Η Πολιτεία έπλεε στο γαλανόλευκο: Η οδός Αριστομένους ήταν στολισμένη με τις σημαίες των τριών συμμάχων μας που κυμάτιζαν περήφανες παράπλευρα στην ελληνική σημαία.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα της γιορτής, από πολύ νωρίς άρχισαν να συρρέουν πλήθη κόσμου στην Πλατεία Τριανόν και 23ης Μαρτίου, καθώς και κάτω από το μέγαρο της Νομαρχιακής Επιτροπής, όπου συγκεντρώνονταν οι επίσημοι. Η Φιλαρμονική παιάνιζε στους δρόμους διάφορα πατριωτικά κομμάτια ενώ οι καμπάνες όλων των εκκλησιών της πόλης χτυπούσαν χαρμόσυνα.
Στις 8 και 30 αντιπρόσωπος των εθνικοαπελευθερωτικών μας οργανώσεων με επικεφαλής τη Φιλαρμονική καταθέσανε στεφάνια στα μνημεία των αγωνιστών του ’21, στην Πλατεία του Τριανόν και της 23 Μάρτη.
Η παράταξη
Από τις 9.30 π.μ. τμήματα του ηρωικού 8ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ που είχαν λάβει μέρος στην απελευθέρωση της πόλης είχαν παραταχθεί σε δύο στοίχους απ’ την Πλατεία 23 Μαρτίου μέχρι το Μητροπολιτικό Ναό της Υπαπαντής όπου θα γινόταν η δοξολογία. Το γενικό πρόσταγμα της όλης τελετής είχεν ο Διοικητής του 8ου Συντάγματος ο αντισυνταγματάρχης Ρουμπέας.
Από τη μια μεριά της στρατιωτικής παράταξης κι από την άλλη είχαν συγκεντρωθεί πάνω από τριάντα χιλιάδες λαού. Οι εξώστες των σπιτιών και οι ταράτσες ήταν κατάμεστες από κόσμο που έπαλλε από ενθουσιασμό και περίμενε εναγώνια τους επίσημους και τους συμμάχους για να τους χειροκροτήσει.
Λίγο προ της 10ης π.μ. προσήλθε στην Υπαπαντή ο αρχηγός του ΕΑΜ και πρόεδρος της ΔΕΠ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ηλείας σ. Αντώνιος συνοδευόμενος από τον υπασπιστή του σ. ανθυπολοχαγό Ελαιο και το διάκο του. Οι χιλιάδες του λαού που αντελήφθησαν το αυτοκίνητο του Σεβασμιωτάτου ξέσπασαν σ’ ακράτητα χειροκροτήματα και ζητωκραυγές υπέρ του ΕΑΜ και της ΔΕΠ.
