Θάνος Πολυμενέας Λιοντήρης

Οδιάλογος για την αναμόρφωση και τη διεύρυνση του ΣΥΡΙΖΑ έρχεται για να κάνει πιο αισθητό το ιστορικό πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιείται. Το γεγονός δηλαδή ότι ο ΣΥΡΙΖΑ του 2019 δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ του 2015, και ότι οι συνθήκες (οικονομικές πιέσεις, και κινηματικές διεργασίες) της πρώτης και δεύτερης εκλογικής νίκης έχουν αλλάξει και συνεπώς τα προτάγματα εκείνης της περιόδου δεν μπορούν να υποθέσουν (πόσο μάλλον να εγγυηθούν) την επάνοδο του ΣΥΡΙΖΑ.

Στο ίδιο πλαίσιο η κυβέρνηση της ΝΔ έχει δείξει να είναι πολύ προσεκτική με τα λαϊκά στρώματα και παίζει το παιχνίδι του ξύλου με το καρότο για να αποσπάσει ερείσματα από το κοινωνικό πεδίο στο οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ είναι παραδοσιακά επικρατέστερος. Συγχρόνως, η μιντιακή της υπεροχή έχει ελαχιστοποιήσει ασφυκτικά τις δυνατότητας ελιγμών της αντιπολίτευσης στο επικοινωνιακό κομμάτι.

Σε αυτό λοιπόν πλαίσιο που συνθέτει την πραγματικότητα ο ΣΥΡΙΖΑ σωστά επιλέγει την αναδίπλωση για ανασύνταξη (χωρίς εσωστρέφεια), τον επαναπροσδιορισμό του κόμματος και των στόχων του και κατ’ επέκταση τη στρατηγική αντεπίθεση.

Η εγγραφή νέων μελών και η διεύρυνση της βάσης φαίνεται απαραίτητη. Ο αριθμός μελών του κόμματος οφείλει να ανταποκρίνεται (σε κάποιο βαθμό τουλάχιστον) στα εκλογικά ποσοστά του κόμματος.

Το ίδιο οφείλει να ισχύει και για τα ποσοστά του σε συνδικαλιστικό, φοιτητικό αλλά και τοπικό επίπεδο τα ποσοστά του οποίου πολλές φορές είναι αποκαρδιωτικά.

Αν θέλουμε όμως να μιλάμε για διεύρυνση της βάσης και την εγγραφή νέων μελών στο κόμμα οφείλουμε να θέσουμε υπό επαναπροσδιορισμό την σχέση μελών βάσης – κόμματος η οποία την τελευταία τετραετία (σε αρκετές περιπτώσεις) αποδείχθηκε κατώτερη των περιστάσεων.

Αν θέλουμε να είμαστε ο πολιτικός χώρος που εκφράζει το 1/3 των Ελλήνων ψηφοφόρων πρέπει να αποβάλουμε αρτηριοσκληρωτικούς μηχανισμούς και οργανωτικές πρακτικές που παραπέμπουν σε κόμμα του 4%!

Οι Οργανώσεις Μελών (ΟΜ), είναι οι κυτταρικοί πυρήνες της δομής του κόμματος και η εικόνα τους προσδιορίζει και την εικόνα του κόμματος στην κοινωνία. Η σχέση των μελών με τις ΟΜ καθώς και οι σχέση των κεντρικών οργάνων του κόμματος με αυτές χρήζει ανασχεδιασμού και επαναπροσέγγισης για να αντεπεξέλθει στις σύγχρονες απαιτήσεις.

Συχνά οι συναντήσεις στις ΟΜ καταλήγουν να είναι στείρες θεωρητικές τοποθετήσεις τις οποίες το κόμμα είτε δεν τις λάμβανε υπ’ όψη του ή δεν είχε τους μηχανισμούς να τις αξιοποιήσει. Το σίγουρο όμως είναι ότι συχνά δεν υπάρχει το απαραίτητο feedback απ’ το κόμμα στα προβλήματα που αναδεικνύουν αυτές οι συναντήσεις. Με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την συνεχή ανάδειξη των προβλημάτων της περιοχής των Εξαρχείων από την τοπική ΟΜ, επισημάνσεις οι οποίες όμως δεν εισακούστηκαν κεντρικά, με τραγικό αποτέλεσμα τα τοπικά προβλήματα να εργαλειοποιηθούν από την ΝΔ σε δυο συνεχείς εκλογικές μάχες (τοπική αυτοδιοίκησης, εθνικών εκλογών) με τα γνωστά αποτελέσματα.

Η εμπειρία αναδεικνύει την ανάγκη ισχυροποίησης της επικοινωνία μεταξύ οργάνων και βάσης, γιατί στην ουσία αυτή η σχέση είναι σχέση αλληλοεξάρτησης και δεν πρέπει να απαξιοποιείται. Στόχος είναι να εφεύρουμε τους μηχανισμούς και τις δομές εκείνες, για να μαζική επαναδημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ και από τη βάση αλλά με όραμα από την κορυφή.

Αν θέλουμε να έρθει νέος κόσμος στις ΟΜ, ο ρόλος των ΟΜ πρέπει να αναπροσδιοριστεί. Εάν αγγίξουμε τους στόχους εγγραφής νέων μελών τότε θα μιλάμε για την μεγαλύτερη εισροή νέων μελών από την ίδρυση του κόμματος. Έχει όμως το κόμμα τους μηχανισμούς να κάνει να νιώσουν όλοι αυτοί οι ανθρώποι ότι η συμβολή τους έχει αξία πέραν της αριθμητικής τους προσάρτησης σαν μονάδες σε ένα σύνολο; Ότι δηλαδή, το κόμμα δεν τους βλέπει μόνο σαν μια αριθμητική προσαύξηση επειδή έθεσε σαν στόχο την εγγραφή νέων μελών. Πως σκοπεύει όμως να αξιοποιήσει το κόμμα όμως ένα ανθρωπινό δυναμικό το οποίο δεν προέρχεται απαραίτητα από τη μαχητική αριστερά; Το οποίο μπορεί να μην έχει την εμπειρία στους αγώνες του δρόμου; Εάν το κόμμα δεν εφεύρει αυτούς τους μηχανισμούς είναι πολύ πιθανόν πως όπως ίσως γρήγορα να έρθουν αυτά τα νέα μέλη, έτσι γρήγορα να αποκαρδιωθούν και να φύγουν.

Και εδώ πρέπει να τεθεί ένα από τα βασικά προβλήματα της αριστεράς: οι συνεχείς ιδεολογικές διαφορές που οδηγούν σε διασπάσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει στην πράξη, από την ίδρυση του, ότι βασίζεται στη λογική της συσπείρωσης και της συνεργασίας όμορων φωνών. Η αξία της συσπείρωσης είναι ακόμα πιο επίκαιρη τώρα που βρισκόμαστε σε μια διαδικασία διεύρυνσης.

Οι αντιπαραγωγικές διαφωνίες του παρελθόντος (φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται κατακόρυφα) πρέπει να αποβληθούν. Πρέπει να μάθουμε να διαφωνούμε ιδεολογικά και προσωπικά χωρίς οι πράξεις μας και οι στάσεις μας να μπλοκάρουν το κοινό στόχο. Το διακύβευμα απέναντι μας με τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα που επέρχεται είναι τεράστιο και χρήζει πολυεπίπεδης συσπείρωσης.

Έτσι λοιπόν το κόμμα πρέπει να διαχειριστεί αυτό το ανθρώπινο δυναμικό με τις εκάστοτε εσωτερικές του διαφορές και διαφωνίες μέσω ευφυέστερων και αποτελεσματικότερων δομών, έτσι ώστε να νιώσουν χρήσιμα, αποτελεσματικά και ισότιμα μέλη στο πολιτικό σύνολο του διευρυμένου ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτός ο νέος τρόπος διαχείρισης και αξιοποίησης των μελών θα πρέπει να ξεκινάει από την βάση, από τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των Οργανώσεων Μελών και να καταλήγει μέχρι τα κεντρικά όργανα.

Κατά βάση λοιπόν, το καίριο ερώτημα που τίθεται από τη διαδικασία της διεύρυνσης είναι: Τι μορφή θα έχει το κόμμα μετά από αυτές τις διεργασίες έτσι ώστε να να μας εκφράζει όλους σαν μέλη και να μας δίνει την αίσθηση πως μας εκπροσωπεί.

Η απάντηση λοιπόν σε αυτό το καίριο ερώτημα είναι: ένα κόμμα στο οποίο η σχέση κόμματος – βάσης θα είναι σαν συγκοινωνούντα δοχεία, ένα κόμμα μαζικό, αριστερό, σύγχρονο, το οποίο θα εφεύρει τους ευφυής μηχανισμούς να αξιοποιεί τα μέλη του, να τα εμπνέει και αν εμπνέεται από αυτά, ένα κόμμα το οποίο θα έχει την ικανότητα να εντάξει κόσμο από διαφορετικές πολιτικές στράτες σε κοινούς στόχους. Ένα κόμμα σύγχρονο το οποίο θα συνδημιουργεί και θα συνδημιουργείται μέσα από την χάραξη ευφυών και ευφάνταστών αλλά και ρεαλιστικών πολιτικών οραμάτων. Όχι με τους τρόπους και τις συνταγές του χθες, αλλά με την εμπειρία του χθες και τις καινοτόμες πρακτικές του αύριο.

Οφείλουμε να βρούμε νέους μηχανισμούς να αφουγκραστούμε τους πολίτες, να μην χάσουμε την επαφή μας με το κόσμο σαν παρενέργεια της κυβερνητικής μας πορείας, να επιστρέψουμε στα χαμηλά από εκεί που ξεκινήσαμε. Να βρούμε νέους τρόπους επικοινωνίας μαζί τους, χρησιμοποιώντας νέους μηχανισμούς ενημέρωσης των πολιτών, στους οποίους οι ΟΜ για παράδειγμα μπορούν να φανούν χρήσιμές και δημιουργικές παίζοντας καθοριστικό ρόλο: με Free press για να σπάσουμε τον επικοινωνιακό αποκλεισμό των συστημικών ΜΜΕ, με μηνιαίες επιχορηγούμενες δημοσιεύσεις άρθρων σχετικά με τα καθημερινά προβλήματα και τις κυβερνητικές πρακτικές στα μέσα κοιν. δικτυώσεις, με τη δημιουργία online συμμετοχικής κομματικής πλατφόρμας για όλα τα μέλη, με ανοιχτές εκδηλώσεις. Οι ΟΜ πρέπει να ανοίξουν και να γίνουν οι προθάλαμοι επαφής πολιτών με το κόμμα, στα οποία η κάθε μια και ο κάθε ένας (μη μέλη) θα προσέρχονται για να ενημερωθούν, να μοιραστούν τους προβληματισμούς τους, τις ανάγκες τους. Μόνο έτσι θα διευρυνθεί ουσιαστικά η βάση και θα δημιουργηθεί το πολυεπίπεδο μαζικό αντιπολιτευτικό τοίχος απ’ όλη την κοινωνία απέναντι στο κυβερνητικό κράμα νεοφιλελευθερισμού και ακροδεξιάς. Μόνο έτσι θα προκληθούν οι απαραίτητες μαζικές πολιτικές ζυμώσεις σε κοινωνικό επίπεδο οι οποίες με τις σειρά τους θα καθορίσουν τις πολιτικές εξελίξεις του αύριο.

* Ο Θάνος Πολυμενέας Λιοντήρης PhD, είναι καλλιτέχνης και συνεργάζεται σαν ερευνητής και ως διδακτικό προσωπικό με τα Πανεπιστήμια Sussex, ΕΚΠΑ και Ιόνιο. Ήταν υποψήφιος Δημοτικός σύμβουλος με την Ανοιχτή Πόλη στις τελευταίες εκλογές.