Το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα (πορτ. Partido Comunista Português, συντομογραφία PCP), είναι ένα πορτογαλικό κομμουνιστικό κόμμα. Το κόμμα είναι Μαρξιστικό-Λενινιστικό και η οργάνωσή του βασίζεται στον δημοκρατικό συγκεντρωτισμό. Επίσης, αυτοχαρακτηρίζεται ως πατριωτικό και διεθνιστικό.

Συλλογική ηγεσία (Κεντρική Επιτροπή) Γενικός Γραμματέας Ζερόνιμο ντε Σόουζα Ίδρυση 6 Μαρτίου 1921 Έδρα Rua Soeiro Pereira Gomes 3, Λισαβόνα, Πορτογαλία
Εθνική προσχώρηση Συνασπισμός Δημοκρατικής Ενότητας
Ομάδα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά-Βόρεια Πράσινη Αριστερά
Διεθνής προσχώρηση Διεθνής Συνάντηση Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων
Συνέλευση της Δημοκρατίας 15 / 230 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 3 / 21 Περιφερειακά Κοινοβούλια 3 / 104 Τοπική αυτοδιοίκηση 171 / 2.074 Ιστότοπος http://www.pcp.pt/

Το κόμμα ιδρύθηκε το 1921 ως το πορτογαλικό παράρτημα της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Κατά τη δεκαετία του 1920, το κόμμα τέθηκε εκτός νόμου ύστερα από το πραξικόπημα της 28ης Μαΐου 1926 και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αντίθεση στο δικτακτορικό καθεστώς του Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ. Κατά την περίοδο της δικτατορίας που διήρκεσε για πέντε δεκαετίες, πολλά μέλη του κόμματος ζούσαν σε καθεστώς μυστικότητας υπό την απειλή των συλλήψεων, των βασανισμών και των δολοφονιών. Μετά την αναίμακτη Επανάσταση των Γαρυφάλλων του 1974, η οποία ανέτρεψε το δικτατορικό καθεστώς, τα 36 μέλη της κεντρικής επιτροπής του κόμματος είχαν βιώσει, αθροιστικά, πάνω από 300 χρόνια φυλάκισης.

Μετά το τέλος της δικτατορίας, το Πορτογαλικό Κομμουνιστικό Κόμμα μετατράπηκε σε σημαντική πολιτική δύναμη της χώρας, ενώ ασκεί ιδιαίτερη επιρροή στην εργατική τάξη της Πορτογαλίας. Παρά το γεγονός ότι το κόμμα έχασε σημαντικό μέρος της επιρροής του μετά την πτώση του ανατολικού μπλοκ, παραμένει δημοφιλές σε σημαντική μερίδα του πορτογαλικού πληθυσμού, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές του Αλεντέζου και του Ριμπατέζου, καθώς και στις βιομηχανικές περιοχές γύρω από τη Λισαβόνα και το Σετούμπαλ, όπου και έχει υπό τον έλεγχό του διάφορους δήμους.[9]

Το κόμμα εκδίδει την εβδομαδιαία εφημερίδα Avante! από το 1931, ενώ η νεολαία του κόμματος είναι η Πορτογαλική Κομμουνιστική Νεολαία, η οποία είναι μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Δημοκρατικών Νεολαιών.

Σοσιαλιστές, Αριστερά, Πράσινοι και Ζωόφιλοι κατάφεραν μια ιστορική νίκη εναντίον της μνημονιακής δεξιάς στην Πορτογαλία, που θα συνεχίσει την προοδευτική πορεία της για την επόμενη 4ετία.

Του Αργύρη Παναγόπουλου

Η Πορτογαλία θα συνεχίσει με μια προοδευτική κυβέρνηση και τη σφραγίδα της Αριστεράς και των Πρασίνων, με τον Αντόνιο Κόστα να ζητά την διεύρυνση της πλειοψηφίας και των συνεργασιών που διαθέτει στη βουλή. Οι προοδευτικές και αριστερές δυνάμεις κατάφεραν στις βουλευτικές εκλογές της Κυριακής μια μεγάλη νίκη εναντίον της δεξιάς που είχε οδηγήσει την Πορτογαλία στο Μνημόνιο, με το Σοσιαλιστικό Κόμμα του πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα να σαρώνει στην κυριολεξία τα δύο δεξιά κόμματα, το Μπλόκο της Αριστεράς να επιβεβαιώνει ένα εξαιρετικά καλό αποτέλεσμα κοντά στο 10%, το φιλοζωικό κόμμα ΡΑΝ να καταγράφει επίσης ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα, ενώ για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας η ακροδεξιά πέρασε την πόρτα της βουλής διασφαλίζοντας 1 έδρα. Η μητροπολιτική περιοχή της Λισαβόνας εξασφάλισε την είσοδο 3 νέων κομμάτων στη βουλή, δεδομένου ότι στην Πορτογαλία υπάρχει ένα σύστημα απλής και ανόθευτης αναλογικής.

Τη νέα κυβέρνηση Κόστα ενδέχεται να στηρίξουν 6 κόμματα, που θα έχουν μια ισχυρή πλειοψηφία τουλάχιστον 142 από τις 230 έδρες της βουλής, με την απόλυτη πλειοψηφία να κυμαίνεται στις 116 έδρες, ενώ ακόμη δεν έχουν κατανεμηθεί οι 4 έδρες της ψήφου του εξωτερικού.  

Ο Κόστα θα συνεχίζει να είναι ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας. Ο συντονίστρια του Μπλόκου της Αριστεράς Καταρίνα Μαρτίνς δήλωσε έτοιμη για να υπογράψει μια νέα συμφωνία με τους Σοσιαλιστές, που θα διασφαλίσει την υιοθέτηση προοδευτικών μέτρων για την επόμενη 4ετία, ενώ ο Κόστα πρότεινε να διευρυνθεί η πλειοψηφία στη βουλή εκτός από τους Σοσιαλιστές, το Μπλόκο της Αριστεράς, το Πορτογαλικό ΚΚ και τους Πράσινους με τους ζωόφιλους του ΡΑΝ και τον νεο-εκλεγέντα βουλευτή του Livre.   

Τα εκλογικά αποτελέσματα

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα PS πήρε 36,69% από το 32,31% που είχε πάρει τον Οκτώβριο του 2015 ή 1.866.407 ψήφους με αποτέλεσμα να εκλέξει 106 βουλευτές, 20 περισσότερους.

Το δεξιό PSD πήρε 27,9% από το 36,86% που είχε μαζί με το επίσης δεξιό CDS – PP το 2015, για να πάρει 1.420.553 ψήφους και 77 βουλευτές, χάνοντας 12 βουλευτές σε σχέση  με τις προηγούμενες εκλογές.

Το Μπλόκο της Αριστεράς πήρε 9,68% από το 10,19%  του 2015 ή 492.487 ψήφους και κατάφερε να επανεκλέξει τους 19 βουλευτές του.

Το Πορτογαλικό ΚΚ και οι Πράσινοι, με το συνασπισμό CDU, πήραν 6,47% από το 8,25% των προηγούμενων εκλογών ή 329.117 ψήφους και εξέλεξαν 12 από τους 17 βουλευτές που είχαν, με το Πορτογαλικό ΚΚ να χάνει 5 βουλευτές και τους Πράσινους να διατηρούν τις δύο έδρες που είχαν στην προηγούμενη βουλή.

Το δεξιό CDS – PP πήρε 4,25% ή 216.448 ψήφους και εξέλεξε 5 βουλευτές, χάνοντας 13 από τις έδρες που είχε καταφέρει να εκλέξει το 2015 σε συνεργασία με το επίσης δεξιό PSD.

Το κόμμα των ζωόφιλων ΡAN πήρε 3,28% ή 166.854 ψήφους και εξέλεξε 4 βουλευτές από τον 1 βουλευτής που είχε.

Το νεοσύστατο ακροδεξιό «Φθάνει» (CH – Chega) με το 1,3% ή 66.442 ψήφους κατάφερε να εκλέξει βουλευτή, με αποτέλεσμα για πρώτη φορά στην ιστορία της Πορτογαλικής Δημοκρατίας η ακροδεξιά να εκπροσωπείται στο κοινοβούλιο.

Η συντηρητική Φιλελεύθερη Πρωτοβουλία (IL) με 1,29% ή 65.545 ψήφους εξέλεξε 1 βουλευτή.

Το αριστερό  «Ελεύθερος» (L – Livre) με 1,09% ή 55.656 ψήφους εξέλεξε επίσης 1 βουλευτή.

Από το σύνολο των 230 εδρών λείπουν οι 4 έδρες για τους Πορτογάλους του εξωτερικού, δεδομένου ότι η επιστολική ψήφος χρειάζεται μεγαλύτερο χρόνο καταμέτρησης.

Στις εκλογές ψήφησαν 5.092.424 ψηφοφόροι ή το 54,5%, με την αποχή να φθάνει το ρεκόρ του 45,5% ή τα 4.250.660 ψηφοφόρους, ενώ στις εκλογές του 2015 κυμαινόταν στο 44,1%.

Τα λευκά έφθασαν στις 129.599 ψήφους ή στο 2,54% και τα άκυρα στις 88.539 ψήφους ή στο 1,74%.

Χωρίς να υπολογιστούν οι 4 έδρες των βουλευτών που εκλέγονται από τους ψηφοφόρους του εξωτερικού η σύνθεση της νέας βουλής θα απαρτίζεται κατά 59% από άνδρες και κατά 38% από γυναίκες, ενώ 39% είναι οι νεο-εκλεγέντες και 58% αυτοί που θα διανύσουν τη δεύτερη τουλάχιστον θητεία τους. Ο μέσος όρος ηλικίας των αιρετών της βουλής κυμαίνεται κοντά στα 47 έτη.

Η επιτυχία Σοσιαλιστών και Αριστεράς

Η επιτυχία των σοσιαλιστών του Κόστα και των συμμάχων του στη βουλή, του Μπλόκο της Καταρίνα Μαρτίνς και του συνασπισμού του CDU του Πορτογαλλικού ΚΚ και των Πρασίνων με επικεφαλής τον κομμουνιστή Ζερόνιμο Ντε Σόουσα οφείλεται στην οικονομική και κοινωνική πολιτική που εφαρμόστηκε και οδήγησε την πτώση της ανεργίας στο 6,4%, την αύξηση του κατώτατου μισθού σχεδόν κατά 20% στα 600 ευρώ, με τέσσερις διαδοχικές αυξήσεις του 4,7%, και την υιοθέτηση πολλών κοινωνικών μέτρων για να στηριχθούν τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα και αυτοί που πλήγηκαν περισσότερο από την κρίση. Η κυβέρνηση Κόστα μάλιστα προπλήρωσε το χρέος της χώρας προς το ΔΝΤ με αποτέλεσμα το Ταμείο να μην έχει κανένας απολύτως ρόλο στο εσωτερικό της χώρας. Η ανάπτυξη της χώρας έφθασε στο 3,5% το 2017 και στο 2,4% το 2018, για να διαμορφωθεί στα υψηλότερα επίπεδα από το 2000, ενώ το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να υποχωρήσει φέτος στο 0,2%.

Το Μπλόκο της Αριστεράς, το Πορτογαλικό ΚΚ και οι Πράσινοι στήριξαν στη βουλή εξωτερικά την μονοκομματική κυβέρνηση μειοψηφίας του Κόστα, παρόλο που δεν έλειψαν και τριβές σε ορισμένα καυτά θέματα που η Αριστερά κράτησε τις αποστάσεις της, όπως στη διάσωση των τραπεζών και την μεταρρύθμιση των εργασιακών, που προώθησε ο Κόστα με την ψήφο της δεξιάς.