«Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία», λέει ο ποιητής, ας κρατήσουμε νερό στο παγούρι που ξέρουμε ότι άντεξε στις κακουχίες της ανάβασης. Θα μας σώσει.

Στις φετινές διακοπές είχα την τύχη να φιλοξενηθώ στη Λευκάδα, σε ένα εξαιρετικά ανακατασκευασμένο λαϊκό πέτρινο σπίτι του 1860, που το μεράκι και οι επιδεξιότητες του φίλου, άσχετες εντελώς με την επιστήμη που διακονεί με ιδιαίτερη επάρκεια, το έχουν μετατρέψει σε ένα σύγχρονο μικρό «αρχοντικό» με ευφυείς λύσεις και λειτουργικές χωροθετήσεις.

Επισκεπτόμενος στη συνέχεια στο «χωριό μου», στην ορεινή Πελοπόννησο, το ανακατασκευασμένο παλιό πέτρινο σπίτι ενός φίλου «Αθηναίου», διαπίστωσα ότι και αυτός με προσθήκες και ευφυείς λύσεις μεγάλωσε και έκανε πιο λειτουργικούς τους χώρους του.

Και στις δύο περιπτώσεις είχαν αξιοποιηθεί πρωτίστως τα προϋπάρχοντα υλικά. Διατηρώντας το αρχικό περίγραμμα, είχαν εμβαθύνει τα παλαιά κατώγια, είχαν ανοίξει δρόμους και «ρίξει» πλατφόρμες χώρων συναθροίσεων, διευκολύνοντας τη χρηστικότητα και την επισκεψιμότητά τους.

Αυτή άλλωστε την αρχή της αξιοποίησης των προϋπάρχοντων υλικών και τη λειτουργική αναδιάρθρωση των κτισμάτων, με σεβασμό στην παράδοση, είναι που συμμερίζομαι και τη βρίσκω ευτυχώς ακόμη σε μεγάλο βαθμό στην ορεινή και τη νησιωτική χώρα παρά την επέλαση του μαζικού τουρισμού και του «επιδειξία» νεοπλουτισμού των ανερχόμενων μεσοστρωμάτων (πισίνα στο Κουφονήσι!!!).

Μ’ αυτές τις σκέψεις, διάβασα άρθρα περί «φθαρμένων υλικών» που χρήζουν άμεσης αντικατάστασης στον ΣΥΡΙΖΑ. Αποτελούν, λένε, «βαρίδια» στην ταχεία ανάπτυξή του, κάτι σαν τους παραδοσιακούς οικισμούς και τους χωροταξικούς περιορισμούς σε παραλίες και ορεινούς όγκους, που «εμποδίζουν» την προσέλκυση επενδύσεων μαζικού τουρισμού και «μπλοκάρουν την ανάπτυξη».

Η Αριστερά οφείλει να καινοτομήσει αν θέλει να επιζήσει, άλλωστε όλη η Ιστορία της είναι κυρίως ρόλος επιταχυντή των κοινωνικών και επιστημονικών (μην το ξεχνάμε αυτό) εξελίξεων. Η σταλινική εκτροπή ήταν μια ιστορική πιθανότητα, δεν ήταν η ντετερμινιστική απόληξη της μαρξιστικής θεωρίας.

Δεν μπορεί η αναγκαία ανανέωση και προσαρμογή του ΣΥΡΙΖΑ στα νέα δεδομένα -όχι μόνο στην προβληματική εσωτερική πολιτική κατάσταση αλλά και στις δυστοπίες που ολοένα και πιο απειλητικές παρουσιάζονται στο διεθνές περιβάλλον- να προβάλλεται κυρίως με «ένα ξεκίνημα για μια νέα αρχή» υποτιμώντας την ιστορικότητά του. Οφείλουμε να επιζητήσουμε μια τομή στη συνέχεια, με λειτουργικές και «αισθητικές» παρεμβάσεις στο κοινό μας σπίτι, με προσθήκες, εσωτερικούς εκβραχισμούς και εκχωματώσεις, αλλά και με ζωντανές τις ιστορικές μας αποσκευές και το αποτύπωμά μας στην κοινωνική και πολιτική εξέλιξη του τόπου και του κόσμου.

Αν κάτι μας δείχνει, πάνω απ’ όλα, η περιθωριοποίηση της άλλοτε κραταιάς ιταλικής (και όχι μόνο) Αριστεράς, είναι ότι η αγωνία κατάληψης του Κέντρου και η υποκατάστασή του από την Αριστερά, ως δείγμα κοινωνικού και πολιτικού ανοίγματος, δέσμευσε την Αριστερά στην αποδοχή της σοσιαλφιλελεύθερης συναίνεσης. Απομείωσε το κοινωνικό της πρόσημο και συνέβαλε στην ιδεολογική -και όχι μόνο οικονομική- κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού, του εξτρεμιστικού ατομισμού της καταναλωτικής ευδαιμονίας.

Την εποχή της κλιματικής αλλαγής και των οικολογικών καταστροφών, της υπερεξάντλησης των φυσικών πόρων και της ερημοποίησης ηπείρων, από τον καζινο-καπιταλισμό των χρηματαγορών τα ανακατασκευασμένα, ευφυή και οικολογικά, παλιά πέτρινα σπίτια είναι σίγουρα πιο ανθεκτικά στους νεοφιλελεύθερους σεισμούς και λιμούς. Επιβάλλουν, με το αποτύπωμά τους, να δούμε τον δρόμο για την αλλαγή αναπτυξιακού προτύπου, και μέσα από την «ηθική λιτότητα» και την «ολιγαρκή ευημερία», με σεβασμό δηλαδή στη φύση και στον άνθρωπο. Το παραγωγικό μας πρότυπο δεν μπορεί να είναι η εκτατική ανάπτυξη, που θα βαφτίζεται αειφόρος. Η κυκλική οικονομία, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η 4η βιομηχανική επανάσταση οφείλουν να ενσωματωθούν στη δική μας πρόταση με σαφή τον ιδεολογικό αντίποδα στην κυρίαρχη αντίληψη, που τις αντιμετωπίζει σαν νέα πεδία εμπορευματοποίησης και ταξικής εκμετάλλευσης.

«Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία», λέει ο ποιητής, ας κρατήσουμε νερό στο παγούρι που ξέρουμε ότι άντεξε στις κακουχίες της ανάβασης. Θα μας σώσει.

*Τέως δήμαρχος Αιγάλεω