Αρχείο μηνός Δεκέμβριος 2017

Ενημέρωση Ειδήσεις Πληροφόρηση

Άι Βασίλης

 Στη Δύση το πρόσωπο του Santa Claus έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη σημερινή φιγούρα του Santa Claus με όλα τα χαρακτηριστικά του. Στα ελληνικά δεδομένα η μετατροπή αυτή φαίνεται να πέρασε περίπου στη δεκαετία του 1950-1960, κυρίως στον αστικό πληθυσμό, από τους Έλληνες μετανάστες που με τις ευχετήριες κάρτες τους εισήγαγαν τον «Δυτικό» Άϊ-Βασίλη.

Είναι σίγουρα η φιγούρα που όλοι έχουν αγαπήσει στην παιδική τους ηλικία. Είναι αυτός που δεν αφήνει ποτέ τους μικρούς του φίλους απογοητευμένους και ακόμα και αν δεν έχουν προλάβει να τον συναντήσουν ούτε μία φορά, ο Αγιος Βασίλης τους αποζημιώνει με το δώρο που τους αφήνει κάτω από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο.

Ο Άγιος Βασίλης αποτελεί μία μίξη παραδόσεων, θεοτήτων και σαφώς χριστιανικών στοιχείων. Να πούμε εν συντομία ότι εξαρχής την περίοδο των Χριστουγέννων ήταν τοποθετημένη η λατρεία του αρχαίου θεού Πρίαμου.

Το έθιμο κράτησε μέχρι τον τέταρτο αιώνα μ.χ. όταν ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος καθιέρωσε τα Χριστούγεννα ως Χριστιανική εορτή. Επίσης, γνωρίζατε ότι ο Άγιος Βασίλης υιοθέτησε τη γενειάδα από τον αρχαίο θεό Πρίαμο, που είχε μακριά γενειάδα; Ναι, έτσι είναι!

Στη συνέχεια ή λατρεία του αρχαίου μάγου Οντίν ”Θεός των μάγων”, ήταν αυτό που έδωσε στον Άγιο Βασίλη τη στολή του μάγου και την κάτασπρη πλέον γενειάδα αλλά και μακριά γενειάδα σαν κι αυτή του Πριάμου.
Ο Χριστιανισμός έκανε την πιο καθοριστική παρέμβαση αφού γέμισε με το περιεχόμενο της φιλανθρωπίας , ελπίδας τον Άγιο Βασίλη.

Χαρακτηριστική μορφή του Άι Βασίλη

Ο Άι Βασίλης αποτελεί σήμερα μία διεθνή λαογραφική μορφή η οποία διανέμει δώρα σε παιδιά και ενηλίκους ανεξαιρέτως. Μια μάλλον παρανοημένη εκδοχή υποστηρίζει ότι τα δώρα του Άι Βασίλη τα δικαιούνται μόνο όσοι υπήρξαν «καλοί» κατά τη διάρκεια του χρόνου. Είναι κυρίαρχο πρόσωπο του εορτασμού της Πρωτοχρονιάς και των Χριστουγέννων. Η γνωστή παρουσία του με κόκκινη στολή, λευκή γενειάδα, τα γυαλιά του, πάντα χαμογελαστός με το σάκο με τα δώρα, πάνω σε έλκηθρο που το σέρνουν ζωηρά ελάφια ή τάρανδοι αποτελεί σήμερα σε παγκόσμια κλίμακα τον πλέον αγαπημένο ήρωα των παιδιών τις ημέρες των εορτών, ακόμη και σε χώρες μη χριστιανικές.

Είναι ακριβώς ο ίδιος ο «Σάντα Κλάους» ή «Father Christmas» των Άγγλων, ο «Περ Νοέλ» των Γάλλων, ο «Σίντερ-Κλάας» (Άγιος Νικόλαος) των Ολλανδών, ο «Βάιναχτσμαν» των Γερμανών, ο «Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ» (= «ο Καλός γερο-πατέρας») των Κινέζων, ο «Χοτέισο» των Ιαπώνων, «Babbo Natale» των Ιταλών και ο «Άγιος των Πάγων» των Ρώσων.

 

Προέλευση της μορφής  και η δημιουργία της δημοφιλίας

 

«Merry Old Santa Claus», εφημερίδα «Harper’s Weekly», 1 Ιανουαρίου 1881

 

Η σημερινή μορφή του Άι Βασίλη έγινε δημοφιλής με το ποίημα «A Visit from St. Nicholas» (Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο) που δημοσιεύτηκε το 1823. Η οπτικοποιημένη εκδοχή πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Harper’s Weekly» το 1863. Συμμετοχή στην δημοφιλία είχε και το παιδικό βιβλίο «The Life and Adventures of Santa Claus» του 1902. Η White Rock Beverages ήταν μια εταιρία αναψυκτικών που τον χρησιμοποίησε το 1915 για να πουλήσει μεταλλικό νερό, και το 1923 τζίντζερ-έιλ. Το 1931 η γνωστή αμερικάνικη εταιρεία αναψυκτικών Coca-Cola παρουσίασε τον Άι-Βασίλη με πρωτοχρονιάτικα δώρα τα προϊόντα της εταιρείας στα χρώματα βεβαίως εκείνης. Υπεύθυνος για το σχεδιασμό του ‘Αι Βασίλη με τη συγκεκριμένη μορφή ήταν ο Αμερικάνος σχεδιαστής Haddon Sundblom ο οποίος και συνεργάστηκε για δεκαετίες με την εταιρεία. Η διαφήμιση αυτή υπήρξε εμπορικά τόσο επιτυχής που έμελλε να γίνει σήμα δημοτικότητάς της ανά τον κόσμο.[4][5]  Η μακρόχρονη χρήση του σε διαφημίσεις της Coca-Cola παγίωσε την εμφάνισή του και ειδικά τα κόκκινα ρούχα, αλλά οπωσδήποτε δεν ήταν δική της εφεύρεση.[6]

Ιστορικά στοιχεία. Τι γιορτάζουμε; Από που προήρθε;

 

Oλλανδός «Σιντερκλαας”

Για τους Ορθόδοξους χριστιανούς ο Άι Βασίλης είναι ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος έζησε στη Καππαδοκία που αφιέρωσε σχεδόν όλη του τη ζωή στη βοήθεια προς τον συνάνθρωπο. Ο Μέγας Βασίλειος ήταν ένας από τους τρεις ιεράρχες, γεννήθηκε το 330 στη Νεοκαισάρεια του Πόντο. Σπούδασε ρητορική, φιλοσοφία, αστρονομία, γεωμετρία, ιατρική, φιλολογία και φυσική στην Καισάρεια, στην Κωνσταντινούπολη και αργότερα στην περίφημη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών. Χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στην Καισάρεια της Καππαδοκίας και το 370 διαδέχθηκε στον επισκοπικό θρόνο το μητροπολίτη Καισάρειας. Θεωρείται στην παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής αλλά και πρώτος δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Μέγας Βασίλειος ήταν ψηλόλιγνος, με μαύρα μάτια και γένια. Ο ίδιος έγινε γνωστός κυρίως για τη φιλανθρωπία του και γιατί φρόντιζε πάντα όσους είχαν την ανάγκη του. Σύμφωνα με την παράδοση αμέσως μετά τα Χριστούγεννα ξεκινούσε πεζός μ’ ένα ραβδί στο χέρι και έφερνε συμβολικά δώρα στους ανθρώπους δώρα: ευλογία του και η καλή τύχη. Ακόμη και ο Άγιος Νικόλαος στην Ορθόδοξη παράδοση αγιογραφείται ως ισχνός ασπρογένης γέροντας. Ο Μέγας Βασίλειος πέθανε στης 31 Δεκεμβρίου του 378. Τη 1 Ιανουαρίου του 379, ημέρα της κηδείας του, διατηρούμενη στη παράδοση, θεωρήθηκε (πρώτα) απ΄ όλους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά. Τα κάλαντα Πρωτοχρονιάς πέρα από τα παινέματα κύριο πρόσωπο είναι ακριβώς ο Μέγας Βασίλειος για το έργο του οποίου γίνεται υπενθύμιση στον σπιτονοικοκύρη ώστε να επαναλάβει επ’ ωφελεία βεβαίως των παιδιών που ψάλλουν εκείνα.

Από τον Μέγα Βασίλειο ξεκίνησε και η παράδοση της βασιλόπιτας της Πρωτοχρονιάς. Όλα άρχισαν όταν ο Έπαρχος της Καππαδοκίας πήγε στην πόλη για να εισπράξει φόρους, οι κάτοικοι ζήτησαν τη βοήθεια του Μεγάλου Βασιλείου για να μην χάσουν τα πολύτιμα αντικείμενα τους, αφού ήταν και τα μόνα που είχαν του. Αφού τα συγκέντρωσαν και τα είδε ο Έπαρχος, ο Μέγας Βασίλειος τον έπεισε να μην τα πάρει. Ενθουσιασμένοι οι κάτοικοι ευχαριστούν τον Μέγα Βασίλειο που τους βοήθησε, ωστόσο τότε προέκυψε το ζήτημα της επιστροφές των αντικειμένων στους ιδιοκτήτες τους. Τότε για να μην υπάρξει διχόνοια και προστριβές τους διέταξε τους πιστούς να φτιάξουν το απόγευμα του Σαββάτου πίτες και να βάλουν μέσα σε κάθε μία από ένα αντικείμενο. Την επομένη τους τις μοίρασε και, σαν από θαύμα, κάθε ένας βρήκε μέσα στην πίτα αυτό που είχε προσφέρει.

Αλλά τι γιόρταζαν οι Χριστιανοί της Δύσης πριν δοθεί στον νέο Άγιο της εκκλησίας(τον Άγιο Βασίλειο) ; Στη Δύση το πρόσωπο του Santa Claus έχει ταυτιστεί με την ιστορία του Αγίου Νικολάου που φημιζόταν για τη γενναιοδωρία του.  Ο Άγιος Νικόλαος (Saint Nicolas = Santa Claus, προστάτης των παιδιών), ο οποίος γιορτάζεται στις 6 Δεκεμβρίου, λίγο πριν τα Χριστούγεννα, ήταν αυτός που έδωσε στον νέο Άγιο της εκκλησίας(τον Άγιο Βασίλειο) τη γενναιοδωρία και μαζί με όλα τα προηγούμενα προκύπτει το αισιόδοξο πνεύμα των Χριστουγέννων. Στην ιστορία του Αγίου Νικολάου οι βόρειοι λαοί έχουν προσθέσει στοιχεία των δικών τους παραδόσεων (τάρανδοι, έλκηθρο, άστρο του Βορρά, μεγάλες κάλτσες κλπ), μια κουλτούρα που τον συνοδεύει μέχρι και σήμερα και δημιούργησε τη σημερινή φιγούρα του Santa Claus με όλα τα χαρακτηριστικά του. Μερικά από τα ονόματα που έχει:

  • Ο «πατέρας των Χριστουγέννων» των Άγγλων
  • Ο «Περ Νοέλ» των Γάλλων
  • Ο «Σίντερ-Κλάας» των Ολλανδών
  • Ο «Βάιναχτσμαν» των Γερμανών
  • Ο «Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ» (= ο Καλός γερο-πατέρας) των Κινέζων
  • Ο «Χοτέισο» των Ιαπώνων
  • Ο αγαθός γίγαντας Γκαργκάν στην παράδοση των Κελτών
  • Η Μπεφάνα στην Ιταλία
  • Η γριά Μπαμπούσκα στη ρωσική παράδοση, που καταδικάστηκε να τριγυρνάει την ημέρα των Θεοφανίων και να μοιράζει δώρα στα παιδιά, επειδή έδωσε λάθος κατευθύνσεις για το δρόμο προς τη Βηθλεέμ.

Το όνομα πάντως Santa Claus είναι μία παράφραση του ολλανδικού ονόματος Sinterklaas, που μετέφεραν και εδραίωσαν στο Νέο Κόσμο, στο Νέο Άμστερνταμ (σήμερα Νέα Υόρκη) οι Ολλανδοί μετανάστες.

Το 1822 ο Αμερικανός συγγραφέας Κλέμεντ Μουρ έγραψε το ποίημα «The Night Before Christmas» στην εφημερίδα «Sentinel». Εκεί υπάρχει η πρώτη περιγραφή του Santa Claus και της δράσης του στη σημερινή παγκόσμια εκδοχή. Μάλιστα η ιστορία αυτή εικονογραφήθηκε από τον πατέρα του χιουμοριστικού αμερικανικού σχεδίου Τόμας Νάστ,.

Υπάρχει και μία ακόμα εκδοχή που θέλει τον Άγιο Βασίλη να γεννιέται κατά τη διάρκεια του αμερικανικού Εμφυλίου, όταν ο Νάστ εργαζόταν στο Harper’s Weekly και απεικονίζει με δικές του ιστορίες τα δρώμενα του πολέμου. Μία από αυτές ήταν «Ο Άγιος Βασίλης στο στρατόπεδο», όπου παρουσιάζεται για πρώτη φορά με τα χαρακτηριστικά που τον ξέρουμε σήμερα και ο οποίος μοίραζε δώρα σε ένα στρατόπεδο των Βορείων.

Στη συνέχεια έρχεται το ποίημα του Κλέμεντ Μούρ, ο οποίος έδωσε στον Αγιο Βασίλη το μεταφορικό του μέσο, το έλκηθρο με τους ταράνδους και τον «έμαθε» να μπαίνει στα σπίτια από τις καμινάδες.

Τέλος το 1931 η Coca Cola κυρίαρχη ανά την υφήλιο και ο αμερικανός σχεδιαστής Χέιντον Σάντμπλομ, για τις ανάγκες ενός διαφημιστικού έβαψαν τη μέχρι τότε πράσινη στολή του Αγίου Βασίλη (ή Santa Claus, αλλά Δυτικά) στο κόκκινο χρώμα του αναψυκτικού και του έμεινε για πάντα η ”κόκκινη πινελιά” στη στολή του !

santa coca cola

 


Αρχιτεκτονική,Ενημέρωση Ειδήσεις Πληροφόρηση,Περιβάλλον Οικολογία

Τεχνικές Φυσικής Δόμησης

Κείμενο από την εισήγηση στο περιβαλλοντικό πάρκο «Βιότοποι Κρήτης» που έγινε από Σακελλάρης Γιώργος

Η φυσική δόμηση περιλαμβάνει μια σειρά από μεθόδους, υλικά κατασκευής κτηρίων και άλλων δομών που δίδουν ιδιαίτερη έμφαση στην αειφορία και στην αυτάρκεια. Οι τεχνικές αυτές είναι , είτε παραδοσιακές και χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιάδες χρόνια είτε συνδυασμοί παραδοσιακών μεθόδων με νέες ιδέες και τεχνολογίες.

Στην φυσική δόμηση χρησιμοποιούμε ανθεκτικά φυσικά υλικά που συνήθως δεν έχουν υποστεί βιομηχανική επεξεργασία και βρίσκονται σε αφθονία στο άμεσο περιβάλλον της οικοδομής. Το κυριότερο υλικό είναι το χώμα και ανάλογα με την τεχνική που χρησιμοποιείται απαιτείται και διαφορετική σύσταση του. Το γεγονός αυτό καθιστά δυνατή την κατασκευή οικημάτων από όλους τους ανθρώπους όπου και αν ζουν, καθώς το χώμα υπάρχει παντού σε αφθονία. Διαφορετικοί τύποι χώματος είναι κατάλληλοι για διαφορετικές τεχνικές Φυσικής Δόμησης.

Για την θέρμανση και την ψύξη εφαρμόζουμε όλες τις μεθόδους που βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων . Χρησιμοποιούμε καθαρά, παλιά υλικά που προορίζονται για την ανακύκλωση .

Με την φυσική δόμηση κατασκευάζουμε βιώσιμα ή αλλιώς βιοκλιματικά σπίτια, που για την κατασκευή και τη χρήση τους,απαιτούν την ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας και φυσικών πόρων και χρημάτων.

Η συμβατική κατασκευή σπιτιών προϋποθέτει την αθρόα χρήση τσιμέντου. Το τσιμέντο είναι ένα υλικό, που για να παραχθεί επιβαρύνει εντονότατα το περιβάλλον.Συνεπώς, η κατάργηση ή η ελαχιστοποίηση της χρήσης του στα φυσικά σπίτια, θα μπορούσε να αποτελέσει σπουδαία συμβολή στην αντιμετώπιση του περιβαλλοντικού προβλήματος.
Το αντίστοιχο ισχύει και για το ξύλο. Τεράστια τμήματα των δασών αποψιλώνονται καθημερινά και το μεγαλύτερο μέρος ξυλείας, καταναλώνεται στην βιομηχανία κατασκευής σπιτιών. Με Φυσική Δόμηση η χρήση ξύλου μπορεί να περιοριστεί σημαντικά. Ένα φυσικό σπίτι θα χρειαστεί λιγότερη δαπάνη ενέργειας στη χρήση του από ότι ένα συμβατικό. Αυτό συμβαίνει αρχικά, διότι βασικό κομμάτι της ΦΔ είναι η βέλτιστη χρήση των φυσικών φαινομένων, ήλιου, ανέμου και ηλιοφάνειας για να επιτευχθούν άριστες και υγιεινές συνθήκες διαβίωσης μέσα στο σπίτι, επειδή τα φυσικά υλικά εξασφαλίζουν καλύτερη διαχείριση της θερμότητας.

Τα σπίτια που κατασκευάζονται με αυτήν την φιλοσοφία επιτυγχάνουν χαμηλό κόστος κατασκευής, με αποτέλεσμα ο περιοριστικός παράγοντας να είναι συνήθως ο αριθμός εργατικών χεριών και όχι η ποσότητα των υλικών.

Ένας φτωχός άνθρωπος μπορεί με την παρέα του και την οικογένεια του, να κατασκευάσει το σπίτι του , με μικρό κόστος 2.000-5000 και σε αρκετά μικρό χρονικό διάστημα μερικών εβδομάδων.Ο υπερπληθυσμός, οι πόλεμοι, τα φυσικά φαινόμενα, η παγκόσμια οικονομική κρίση και άλλες αιτίες έχουν οδηγήσει στην ύπαρξη εκατομμυρίων αστέγων. Αυτοί οι άνθρωποι με ελάχιστη εκπαίδευση και μια μικρή οικονομική βοήθεια, θα μπορούσαν να στεγαστούν, κατασκευάζοντας το σπίτι τους μόνοι τους ή με την βοήθεια φίλων και εθελοντών.

Στην φυσική δόμηση εφαρμόζονται απλούστερες κατασκευαστικές μέθοδοι που χρειάζονται ελάχιστη εξειδίκευση. Οι μέθοδοι φυσικής δόμησης μπορούν να εφαρμοστούν από τον καθένα.

Το ότι ζούμε στην εποχή της εξειδίκευσης, μας κάνει πολλές φορές να αμφιβάλλουμε αν μπορούμε να κάνουμε οτιδήποτε άλλο εκτός της ειδικότητάς μας. Κι όμως ο άνθρωπος είναι κατεξοχήν πολυπράγμων, όπως έχει αποδείξει και το παρελθόν του. Έφτιαχνε μόνος του αυτά που σήμερα θεωρούμε ότι χρειάζονται κάποιον ειδικό. Δεν πάνε πολλά χρόνια από την εποχή που όλη η γειτονιά μαζευόταν για να χτίσει το σπίτι ενόςσυγχωριανού. Αν οι άνθρωποι τότε, μπορούσαν στηριζόμενοι στην παράδοση και στον κοινό νου, να κάνουν κάτι τέτοιο στο παρελθόν, ας φανταστούμε τι μπορούμε να κάνουμε σήμερα, που η πληροφορίες είναι άφθονες και η επικοινωνία πανεύκολη.Σίγουρα σήμερα μπορούμε να χτίσουμε μόνοι μας, ασφαλή φθηνά και βιώσιμα σπίτια.

Σε όλους σχεδόν τους τόπους η φύση μας εξασφαλίζει τα δομικά υλικά που χρειαζόμαστε. Επειδή τα υλικά αυτά χρειάζονται ελάχιστη επεξεργασία και μεταφορά, τα οικονομικά και περιβαλλοντολογικά κόστη είναι χαμηλά. Μερικά από αυτά τα υλικά είναι ανανεώσιμα (όπως τα δένδρα και το άχυρο) και κάποια άλλα(όπως οι πέτρα και το χώμα) υπάρχουν σε τέτοια αφθονία που είναι πρακτικά ανεξάντλητα. Ένα ακόμα από τα πλεονεκτήματα του να κτίζει κάποιος με τοπικά υλικά είναι ότι το κτίριο βρίσκεται σε πλήρη οπτική αρμονία με το περιβάλλον. Η φυσική δόμηση έχει την τάση να βασίζεται περισσότερο στην ανθρώπινη εργασία, παρά στην τεχνολογία. Αυτό εξαρτάται από τοπική οικολογία,τη γεωλογία, το κλίμα της συγκεκριμένης περιοχής, από το χαρακτήρα του συγκεκριμένου οικοπέδου και τέλος τις ανάγκες και τις προσωπικότητες των κατασκευαστών και των ιδιοκτητών.

Η φυσική δόμηση και η βιοκλιματική αρχιτεκτονική, είναι δύο πρακτικές που έχουν σαν αποτέλεσμα την εξοικονόμηση πόρων και ενέργειας, η πρώτη στην φάση της κατασκευής μιας κατοικίας ενώ η δεύτερη στην διατήρηση σταθερών συνθηκών διαβίωσης σε αυτήν.Και οι δύο καταλήγουν σε τεράστιο περιβαλλοντολογικό αλλά και οικονομικό όφελος. Η φυσική δόμηση είναι ένας αρκετά νέος όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια δομική προσέγγιση προσανατολισμένη στη χρήση τοπικών, προσεκτικά επιλεγμένων και ανακυκλωμένων υλικών, απλών εργαλείων και τεχνικών.Αντίθετα από τα οικολογικά βιομηχανικά δομικά υλικά, τα φυσικά υλικά εμπεριέχουν καθόλου ή ελάχιστη επεξεργασία.

Η ιδεολογία της φυσικής δόμησης είναι η ανάγκη να ελαχιστοποιηθεί, η αρνητική επίδραση των συμβατικών κτιρίων και των συστημάτων υποστήριξης τους στο περιβάλλον, χωρίς να θυσιαστεί η άνεση, η υγεία και η αισθητική. Εκτός από ότι βασίζεται σε φυσικά υλικά, η έμφαση στο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό γίνεται περισσότερο αισθητή. Θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον έχουν ο προσανατολισμός του κτιρίου, η εκμετάλλευση του τοπικού κλίματος, η έμφαση στον φυσικό αερισμό μέσω του σχεδιασμού και η μείωση των λειτουργικών δαπανών. Επίσης σημαντικές είναι, η επί τόπου διαχείριση της παραγόμενης ενέργειας, η επί τόπου συλογή τουνερού, η εναλλαγή τους μετην επεξεργασία των λυμάτων και την επαναχρησιμο-ποίηση παραγόμενου νερού. Το αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι ότι τα κτήρια τα οποία ακολουθούν τουςόρους της φυσικής δόμησης, έχουν τομικρότερο οικολογικό αποτύπωμα στην περιοχή.

Υλικά- εφαρμογές

Τα κοινά υλικά στους μεθόδους φυσικής δόμησης είναι ο πηλός και η άμμος. Όταν αναμειγνύονται με νερό και ίνες, συνήθως άχυρο, τότε μείγμα αυτό μπορεί να μορφοποιηθεί σε μπάλες ή πλιθιά. Άλλα υλικά που χρησιμοποιούνται σε διάφορες τεχνικές είναι : χώμα για την τεχνική της συμπιεσμένη γη και σε αυτή των γαιοσάκων , ξερά κομμάτια κορμών είτε βιομηχανικό ξύλο στην cordwood τεχνική, άχυρο σε αχυροκατασκευές , και πέτρα στην λιθοδομή. Τα υλικά που επαναχρησιμοποιούνται ή ανακυκλώνονται και χρησιμοποιούνται ευρέως στη φυσική δόμηση είναι, κομμάτια σκυροδέματος που απορρίπτονται και επαναχρησιμοποιούνται, λάστιχα αυτοκινήτων , πεταμένα μπουκάλια και άλλο ανακυκλωμένο γυαλί, χαρτί από χαρτοκιβώτια συσκευασίας. Περιστασιακά μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλα υλικά σε μικρές ποσότητες αλλά πάντοτε μέσα στο πλαίσιο της αειφορίας. Μερικά από αυτά είναι, ο ασβέστης, ο περλίτης, ηε λαφρόπετρα, η σκωρία, η καζεΐνη η ποζολάνη , Τα μαλλιά κατσικιών. η γλουτένη , πολτός από διάφορα φύλλα θάμνωνκ.α.

Πολλά υλικά δεν χρησιμοποιούνται πλέον από πολλούς επαγγελματίες οικοδόμους που προσεγγίζουν την οικοδόμηση με αυτό τον τρόπο. Αυτό οφείλεται σεσημαντικά αρνητικές επιπτώσεις των υλικών αυτών στο περιβάλλον ή την υγείατους. Αυτά περιλαμβάνουν τηνβιομηχανική υλοτομημένη ξυλεία (νοβοπαν mdf μοριοσανίδες κλπ), τατοξικά συντηρητικά ξύλου, το τσιμέντο Portland, τα χρώματα και άλλα επιχρίσματα που περιέχουν ρητίνες με πτητικές οργανικές ενώσεις, ορισμένα πλαστικά και ιδιαίτερα το πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC ή «βινύλιο») και τέλος αυτά που περιέχουνεπιβλαβείς πλαστικοποιητές ή ορμονικής δράσης σκευάσματα.

Τεχνικές φυσικής δόμησης

Πολλές παραδοσιακές μέθοδοι, τεχνικές και υλικά, αναβιώνουν σήμερα, όμως η σχετική δημοτικότητα των τεχνικών αυτών, διαφέρει από χώρα σε χώρα σε όλο τον κόσμο.

1.Πλιθιά (Adobe)

Μία από τις παλαιότερες μεθόδους δόμησης κτιρίων, το πλιθί ή Adobe, είναι το μίγμα αργιλοχώματος , άμμου και νερού.Μερικές φορές προστίθεται κομμένο άχυρο, άλλες ίνες ή κατσικότριχα για μεγαλύτερη ενίσχυση. Το μείγμα αναμιγνύεται και στη συνέχεια αφήνεται ναστεγνώσει στο επιθυμητό σχήμα. Συνήθως στη adobe διαμορφώνονται παραλληλεπίπεδα τούβλα που μπορούν να στοιβάζονται σε παλέτες αφού πρώτα στεγνώσουν στον ήλιο.Κτίζονται όπως τα ψημένα τούβλα. Υπάρχουν διάφορες συνταγές για την αναλογία άμμου και χώματος. Το καλύτερο χώμα για πλιθιά πρέπει να περιέχει 20- 30% από πηλό για να δέσει το υλικό καλά. Το υπόλοιπο ποσοστό είναι επί το πλείστον άμμος και μικρά χαλίκια. Με περισσότερο πηλό το μίγμα θα συρρικνωθεί υπερβολικά και θα κάνει ρωγμές, ενώ σε μικρότερη αναλογία θα τρίβεται και θα είναι σαθρό. Μερικές φορές το χώμα για πλιθιά σταθεροποιείται με μια μικρή ποσότητα τσιμέντου ή άσβεστη σκόνη 5-10%(σταθεροποιημένο χώμα) και μπορεί να επαλειφθεί με ασφαλτικό υδροδιαλυτό γαλάκτωμα ή με κόπρανα ζώων, για καλύτερη αντοχή στις καιρικές μεταβολές. Το μίγμα για τα τούβλα τοποθετείται σε καλούπια το οποία αποξεραίνονται στον ήλιο, ή συμπιέζονται σε χειροκίνητη ή υδραυλική πρέσα. Πλιθιά χρωματισμένα ή γυαλισμένα με φυσικό λάδι(λινέλαιο και κερί μέλισσας) και διαμορφωμένα σε πλάκες δημιουργούν ένα πανέμορφο, ελκυστικό και ανθεκτικό πάτωμα.

Για την προστασία των τοίχων και μείωση της συντήρησης, τα πλινθόκτιστα κτίρια έχουν συνήθως ένα μεγάλο γείσο που προεξέχει πριν την σκεπή και λιθόκτιστες βάσεις που φτάνουν 25-35cm πάνω από την επιφάνεια του εδάφους . Οι πλινθόκτιστοι τοίχοι μπορεί να σοβατιστούν με φυσικό χωμάτινο σοβά, με σταθεροποιημένο με ασβέστη χώμα ή και με απλό ασβεστοκονίαμα με αναλογία άμμου : ασβέστη 3:1 ή 4:1, τόσο για την εμφάνιση όσο και για την προστασία. Οι πλινθόκτιστοι τοίχοι έχουν μεγάλη θερμική μάζα, που σημαίνει ότι είναι αργοί στην μετάδοση της ζέστης ή του κρύου. Δεν είναι όμως ένα ιδιαίτερα καλό μονωτικό υλικό, και έτσι πρέπει να προστεθεί μόνωση κατά προτίμηση στο εξωτερικό,ή να κτιστεί ένας διπλός τοίχος με κενό χώρο ή κάποια μόνωση στο ενδιάμεσο. Τα παραδοσιακά πλινθόκτιστα σπίτια με παχιά τοιχώματα χωρίς μόνωση έχει αποδειχθείότι αποδίδουν καλύτερα σε περιοχές χωρίς σκληρούς χειμώνες ή όπου καθημερινά ήλιος είναι διαθέσιμος κατά τη διάρκεια των ψυχρών περιόδων. Τα πλίθινα κτίριαμε σωστά επιχρίσματα χρειάζονται γενικά πολύ λιγότερη συντήρηση από τα εκτεθειμένα. Σε μια προσπάθεια να προστατευθούν πολλά παλιά πλίθινα κτίριαέχουν σοφατιστεί εξωτερικά με τσιμέντο. Αυτή η μέθοδος έχει αποτύχει τελείωςγιατί όταν η βροχή διαπεράσει το τσιμέντο από κάποια σχισμή δεν μπορεί να εξατμιστεί εύκολα δεδομένου ότι το τσιμέντο εμποδίζει την διαπνοή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το σκάσιμο του σοβά. Γενικά τα πλιθιά, κτίζονται με την ίδιαλογική με το τούβλο βέβαια πλεονεκτούν έναντι του Cob στην ταχύτητα κατασκευής αλλά μειονεκτούν στην συνοχή και τη στιβαρότητα του κτιρίου μιας και το Cob συμπεριφέρεται μονολιθικά.

2.Cob

Ο όρος cob χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα μονολιθικό σύστημα δόμησης που βασίζεται σε ένα μίγμα από πηλό, άμμο και άχυρο. Η κατασκευή δεν χρησιμοποιεί διαμορφωμένα τούβλα ή ξύλινο σκελετό. Είναι χτισμένη από το μηδέν συνήθως πάνω σε ένα απλό θεμέλιο. Διάφορες μορφές και σχήματα «λάσπης» έχουν χρησιμοποιηθεί σε πολλά μέρη του κόσμου για αιώνες, κάτω από διάφορες ονομασίες, από τουλάχιστον 10.000 χρόνια πριν στην κατασκευή κτιρίων. Είναι μία από τις πιο αρχαίες τεχνικές χτισίματος με γήινα υλικά, στην οποία , χρησιμοποιούνται τα χέρια και τα πόδια για να σχηματιστούν μάζες πηλού αναμεμιγμένου με άμμο και άχυρο οι οποίες τοποθετούνται η μία πάνω στην άλλη διαμορφώνοντας έτσι μονολιθικές κατασκευές με μεγάλη σταθερότητα. Η λέξη cob προέρχεται από μια παλιά αγγλική λέξη που σημαίνει σβώλος.

Όσο οι μάζες είναι ακόμη υγρές τοποθετούνται απευθείας με τα χέρια, χωρίς τη
χρήση εργαλείων ή καλουπιών, πάνω στα θεμέλια συνήθως από πέτρα, μέχρι να σχηματιστεί μια ενιαία στρώση, η οποία πρέπει να στεγνώσει και να στερεοποιηθεί σχετικά, ώστε να υποστηρίξει την επόμενη στρώση. Η ίδια τεχνική εφαρμόζεται διαδοχικά, ως το τελικό ύψος του τοίχου, που θα υποδεχτεί τη στέγη. Οι τοίχοι συνήθως, έχουν πάχος από 40 έως 60 εκ. Μια γενική συνταγή είναι : 1-2 μέρη χώμα, 3μέρη άμμος οικοδομής ή ποταμίσια , αρκετό άχυρο ή κατσικότριχα. Η αναλογία σεχώμα και άμμο είναι περίπου 1:3, το οποίο βέβαια ποικίλει, ανάλογα με την περιεκτικότητα του χώματος σε άμμο και άργιλο, η οποία καθορίζεται με συγκεκριμένα τεστ (μέθοδος μηχανικής ανάλυσης με το βάζο). Το κατάλληλο χώμα για να χρησιμοποιηθεί σε μίγματα cob πρέπει να περιέχει 25-45% πηλό.

Κτίρια από Cob άρχισαν να χρησιμοποιούνται στην Αγγλία πριν από το 13ο αιώνα, και αρχίζουν να αναβιώνουν ξανά την σημερινή εποχή. Η κατασκευή με Cob είναι μια από τις απλούστερες και λιγότερο ακριβείς διαθέσιμες τεχνικές κατασκευής κτιρίων, αν και απαιτεί συνήθως πολύ εργασία. Άλλο μεγάλο πλεονέκτημα του Cob είναι η πλαστικότητα και ευελιξία των μορφών. Μπορεί εύκολα να διαμορφωθεί και να πάρει οποιαδήποτε μορφή. Τα μίγματα Cob χρησιμοποιούνται επίσης σαν σοβάς εξομάλυνσης ή πλήρωσης σε διάφορες μεθόδους της φυσικών δόμησης , όπως το Adobe, οι γαιόσακοι, το cordwood ,και οι αχυρόμπαλλες. Η διαφορά του cob,από το κτίσιμο με πλίνθους συνίσταται στην ευκολία της κατασκευής και την ελευθερία του σχεδιασμού. Εφόσον δεν απαιτούνται ίσιες φόρμες ή καλούπια το ίδιο το υλικό οδηγεί σε οργανικά σχήματα: καμπύλοι τοίχοι, θόλοι και αψίδες.

Κτίζοντας με το Cob είναι μια εμπειρία παρόμοια με γλυπτική με πηλό. Τα γήινα σπίτια είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά τον χειμώνα. Η αντοχή τους σε μια μεγάλη γκάμα καιρικών συνθηκών τα κάνει άνετα και βιώσιμα στα πιο κρύα κλίματα αλλά και συνθήκες ερήμου. Οι τοίχοι με πάχος που κυμαίνεται από 40 έως και 60 εκατοστά έχουν τεράστια θερμική μάζα και επαρκή μόνωση ειδική για χρήση παθητικών ηλιακών συστημάτων θέρμανσης. Απαιτείται ελάχιστη πρόσθετη θέρμανση τον χειμώνα και καθόλου ψύξη ακόμη και τις πιο ζεστές μέρες.

Η αναγέννηση του cob ξεκίνησε στην Αμερική όπου απολαμβάνει μια συνεχώς αυξανόμενη δημοσιότητα όχι μόνο λόγω των παραπάνω αναφερομένων πλεονεκτημάτων αλλά και από την δυνατότητα που προσφέρει στον ιδιοκτήτη – κατασκευαστή να αποφύγει τατεράστια οικονομικά φορτία και τις δεσμεύσεις που συνεπάγεται η αγορά κατοικίας.

Πλεονεκτήματα του cob

Έχει την μεγαλύτερη διαπνοή από οποιοδήποτε άλλο δομικό υλικό, γεγονός που
επιτρέπει την πολύ καλή εξισορρόπηση της υγρασίας στο εσωτερικό της κατοικίας. Πολύ μεγάλη θερμική μάζα και ικανοποιητική μόνωση. Η θερμότητα αποθηκεύεται στο υλικό και αποδίδεται σταδιακά. Εξισορρόπηση θερμοκρασίας, ώστε τα σπίτια να είναι δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά τον χειμώνα. Λειτουργεί άριστα στη βιοκλιματική αρχιτεκτονική, με παθητικά συστήματα θέρμανσης και ψύξης και τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας.

Δεν προκαλεί μόλυνση ή άλλη επιβάρυνση στο περιβάλλον. Η ενέργεια που απαιτείται για να χτιστεί είναι περίπου το 1-2% της ενέργειας που απαιτεί η παραγωγή, μεταφορά και εφαρμογή των τούβλων ή του σκυροδέματος. Τα υλικά μπορούμε να τα παίρνουμε από τη γύρω περιοχή. Είναι πλήρως ανακυκλώσιμο υλικό, απόλυτα συμβατό με τη φύση.

Δημιουργεί μονολιθικές κατασκευές. Για το λόγο αυτόν, μια κατασκευή με cob και καμπύλους τοίχους,θεωρείται ότι έχει καλύτερη συμπεριφορά σε σεισμική δραστηριότητα από κατασκευές μη μονολιθικές. Είναι από τις πιο ανθεκτικές κατασκευές της αρχιτεκτονικής με χώμα. Η πρώτη ύλη είναι άφθονη στη φύση. Είναι ιδανικό για ιδιοκατασκευή και συλλογική δουλειά.

Περιορισμοί & θέματα που πρέπει να προσεχθούν

Η σύσταση του αργιλοχώματος, δηλ. η περιεκτικότητά του χώματος σε άργιλο (πηλό), & ιλύ , άμμο και πέτρες, δεν είναι ίδια από τόπο σε τόπο. Το χώμα δεν είναι τυποποιημένο υλικό. Επομένως, το σωστό μείγμα πρέπει κάθε φορά να ελέγχεται και να προστίθεται ότι χρειάζεται.

Για να εκδοθεί οικοδομική άδεια,σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία στην Ελλάδα, πρέπει να υπάρχει ένας φέρων οργανισμός (π.χ. ξύλινος σκελετός). Τοιχοποιία από cob δεν επιτρέπεται να φέρει φορτία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ως υλικό πλήρωσης.

Χρειάζεται προστασία από το νερό.Με κατάλληλα θεμέλια, στέγη και σοβά όμως, η συντήρηση που απαιτεί είναι ελάχιστη.

3.Κτίσιμο με καυσόξυλα (Cordwood)

H κατασκευή με καυσόξυλα είναι μια μέθοδος φυσικής δόμησης κτιρίων στην οποία μικρά κομμάτια αποφλοιωμένου δέντρου μήκους 30-50cm κτίζονται σταυρωτά με αρμό τοιχοποιίας (ασβεστοκονίαμα) ή μείγματα cob για την κατασκευή ενός τοίχου. Συνήθως τοποθετείται ένα ξύλινο πλαίσιο για να πληρωθεί με τα κτισμένα κομμάτια. Η τοποθέτηση του συνδετικού κονιάματος γίνεται σε δύο παράλληλες γραμμές εξωτερικά και εσωτερικά του τοίχου και το ενδιάμεσο διάστημα που σχηματίζεται γεμίζεται με μονωτικό υλικό, συνήθως περλιτη ή λεπτο τεμαχισμένο άχυρο. Η τοιχοποιία με cordwood μπορεί να συνδυαστεί με άλλες μεθόδους (π.χ. rammed earth , cobή vertical clayγια την παραγωγή ελκυστικού αισθητικού αποτελέσματος . Η μέθοδος αυτή παρέχει μια σχετικά υψηλή θερμική μάζα , η οποία βοηθά να ελαχιστοποιηθούν οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας.Έχει όμως υψηλό κόστος λόγω του ότι απαιτείται αρκετό ξύλο, εργαλεία και χρειάζεται στατικό σκελετό, ιδιαίτερα σε κατασκευές μεγάλης επιφάνειας. Συνήθως εφαρμόζεται κοντά σε νόμιμα υλοτομουμένα δάση και αυτό μπορεί να θεωρηθεί σοβαρό μειονέκτημα.

4.Δομημένη- συμπιεσμένη γη (Pisé ή rammed earth ή χώμα σε καλούπια)

Η μέθοδος αυτή είναι τόσο παλιά όσο και το σινικό τείχος. Είναι αρκετά όμοια με
τα πλιθιά και το Cob διότι το μίγμα της είναι άμμος και πηλός. Η διαφορά είναι ότι το υλικό, το οποίο είναι απλό χώμα, ελάχιστα υγρό , συμπιέζεται σε καλούπια τα οποία συνήθως δημιουργούν πολύ συμπαγείς επίπεδες και κάθετες επιφάνειες. Το χώμα εξορύσσεται από το υπέδαφος και συμπιέζεται σε επίπεδα στο εσωτερικό ενός καλουπιού. Μετά τη συμπίεση, το καλούπι αποσυναρμολογείται και τοποθετείται σε νέα θέση πάνω από το τελευταίο επίπεδο του τοίχου που έγινε ή σε μια άλλη νέα θέση. ‘Έτσι το κτίριο χτίζεται κατά ύψος και κατά μήκος. Συνήθως χρησιμοποιούνται βάριά μηχανήματα για να μετακινήσουν και να συμπιέσουν το υλικό. Οι τοίχοι έχουν τουλάχιστον 35 εκατοστά φάρδος για να είναι σταθεροί και να έχουν ικανοποιητική θερμική μάζα. Ο τοίχος στη μέθοδο αυτή θα πρέπει να έχει μια βάση και μια στέψη. Δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με το έδαφος και θα πρέπει να προστατεύεται από τη βροχή. Θα πρέπει να στηρίζεται σε θεμέλια. Η πέτρα ή τομπετόν θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο των θεμελίων της βάσης και η στέψη θα μπορούσε να είναι από μέταλλο ή ξύλο. Είναι προτιμότερο να μονώνεται η εξωτερική πλευρά του κτιρίου για να διατηρείται σταθερή η εσωτερική θερμοκρασία. Πολύ συχνά το χώμα είναι σε μίγμα 10% μετσιμέντο ή σκόνη ασβέστη. Τα σπίτια που φτιάχνονται με καλουπωμένο χώμα έχουν μια πολύ σταθερή αίσθηση. Μειονεκτούν σε σχέση με τις περισσότερες άλλες φυσικές μεθόδους στο ότι απαιτούν επεξεργασία με μηχανικό εξοπλισμό ο οποίος ανεβάζει πολύ το κόστος. Από την άλλη μεριά βέβαια αυτό γίνεται προς όφελος της ταχύτητας. Το μίγμα είναι υγρό και συμπιέζεται με ειδικούς δονητές μέσα στα καλούπια σε διαδοχικές στρώσεις με πάχος 10-25cm.Το καταλληλότερο χώμα γι΄αυτή τη μέθοδο έχει μηχανική σύσταση 70% άμμος,& μικρά χαλίκια και 30% πηλός. Για τον μεταχρωματισμό των ζωνών προστίθεται στο έδαφος φυσικό χρώμα. Μετά την αφαίρεση των καλουπιών η κατασκευή αυτή μπορεί να διαρκέσει 1000 χρόνια.

5.Αχυρόσπιτα

Τα διάφορα χόρτα και τα άχυρα έχουν χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους για την οικοδόμηση από τα προϊστορικά χρόνια, σε όλο τον κόσμο. Η ανακάλυψη όμως της μηχανής που κατασκευάζει μπάλες άχυρου βοήθησε στην χρήση των αχυρόμπαλων σαν δομικό στοιχειό στην κατασκευή των σπιτιών. Το αχυρόσπιτο αποτελείται συνήθως από σειρές μπαλών από άχυρο που έχουν τοποθετηθεί ή μια πάνω στην άλλη, και όλες μαζί πάνω σε μια υπερυψωμένη βάση. Οι τοίχοι από αχυρόμπαλες είναι συχνά δεμένες πάνω σε ξύλινο σκελετό, από μπαμπού ή ξύλο, ήμε πλέγματα στις πλαϊνές επιφάνειες. Στη συνέχεια σοβαντίζονται με τσιμεντοκονίαμα, ή φυσικό σοβά με χώμα άμμο & πηλό. Το άχυρο σαν οικοδομικό υλικό αποτελεί ανανεώσιμη πηγή, έχει εξαιρετικές μονωτικές δυνατότητες,καλύτερες από οποιοδήποτε άλλο υλικό και είναι πολύ εύκολο στο κτίσιμο. Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο να κρατηθεί το άχυρο στεγνό γιατί αλλιώς θασαπίσει. Γι΄αυτόν το σκοπό πρέπει οι τοίχοι από άχυρο να αναπνέουν. Επί πλέον κάθε διαρροή υγρασίας στον τοίχο έχει σαν αποτέλεσμα την σταδιακή φθορά του.Τέλος τα έντομα και τα τρωκτικά είναι άλλοι πιθανοί εχθροί του άχυρου έτσι τα επιχρίσματα πρέπει να αντέχουν στις επιθέσεις τους.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες αχυρόσπιτων. Αυτά στα οποία οι τοίχοι δέχονται το βάρος της οροφής και αυτά που έχουν ξύλινο σκελετό.

Η κατασκευή τοίχων από άχυρο είναι εξαιρετικά γρήγορη ενώ το κόστος του που μπορεί να είναι σχετικά υψηλότερο από κάποιες άλλες πρακτικές, αξίζει σίγουρα τα λεφτά του λόγω της εξαιρετικής μόνωσης που παρέχει. Τέλος, λόγω της μηδενικής θερμοχωρητικότητας που έχουν οι τοιχοποιίες από άχυρο, δεν μπορούν ναχρησιμοποιηθούν για παθητικά ηλιακά συστήματα.

6. Άχυρο με πηλό (Vertical clay)
Το άχυρο με πηλό χρησιμοποιείται για τοιχοποιίες που δεν φέρουν φορτία. Κατασκευάζεται από άχυρα, κατά προτίμηση με μακριά ίνα τα οποία αναμιγνύονται με διάλυμα πηλού ο οποίος παίζει και τον συνεκτικό ρόλο.

Το άχυρο εμποτίζεται με πηλό ο οποίος είναι διαλυμένος σε νερό και στη συνέχεια συμπιέζεται σε καλούπια με μέγιστο ύψος 0,50 μέτρα. Μόλις το υλικό στεγνώσει χτίζουμε παραπάνω. Τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου είναι η ταχύτητα κατασκευής και η εξαιρετική θερμομόνωση. Στα μειονεκτήματα συγκαταλέγεται το υψηλότερο κόστος κατασκευής λόγω της ανάγκης χρήσης σκελετού στο κτίριο. Είναι η ιδανική μέθοδος για γρήγορη κατασκευή εσωτερικών τοίχων και άλλων στοιχείων στο εσωτερικό των σπιτιών.

7.Μέθοδοι Δόμησης με γαιόσακους (Earthbag)
SUPERADOBE & HYPERADOBE

Η κατασκευή κτηρίων με γαιόσακους (earthbags) φέρνει στο νου μας οχυρωματικά
έργα του στρατού. Από αυτόν έχουν χρησιμοποιηθεί σάκοι με άμμο για τη δημιουργία ισχυρών, προστατευτικών φραγμάτων για τον έλεγχο των πλημμυρών, για την αντιστήριξη πρανών σε δρόμους και για την δημιουργία κτηρίων προστασίας προσωπικού και εξοπλισμού. Εάν αντί άμμου χρησιμοποιηθεί αργιλόχωμα , το οποίο θα συμπιεστεί χειρονακτικά ή μηχανικά, καταλήγουμε στην μέθοδο των γαιοσάκων.

Σήμερα χρησιμοποιούνται σάκοι από πολυπροπυλένιο πυκνής ύφανσης, που έχουν καλύτερη αντοχή και διάρκεια, εφόσον το φως του ήλιου δεν αποδομεί το υλικό κατασκευής, με την δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας. Για μόνιμη προστασία των σάκων θα πρέπει να καλύπτονται οι κατασκευές ,με κάποιο είδος σοβά.

Οι τοίχοι των κτηρίων που κατασκευάζονται με αυτή την μέθοδο , είναι σταθεροί, έχουν αρκετό πλάτος, αντιστέκονται και αντέχουν σε όλων των ειδών τις αντίξοες επεμβάσεις πχ τις κακές καιρικές συνθήκες , φωτιά, σεισμούς υγρασία και μπορούν να κτιστούν απλά και γρήγορα με άμεσα διαθέσιμα υλικά που βρίσκονται εύκολα κοντά στον τόπο της κάθε οικοδομής.

Η μέθοδος των γαιοσάκων και η βελτίωσης της που λέγεται SUPERADOBE αναπτύχθηκε από τον αρχιτέκτονα Nader Khalili,του ινστιτούτου Cal-Earth, που βρίσκεται στην Καλιφόρνια. Αυτός ανέπτυξε νέες μεθόδους για τις κατασκευές κτιρίων με earthbag , και άρχισε να πειραματίζεται με σάκους με χώμα, άμμο, σκόνη ασβέστη και τσιμέντο (σταθεροποιημένη γη). Χρησιμοποίησε ως δομικά στοιχεία σάκους από πολυπροπυλένιο, και δημιούργησε τρούλους, θόλους και καμάρες κτηρίων ,τοποθετώντας αγκαθωτό σύρμα σαν συνδετικό δομικό στοιχείο μεταξύ των ζωνών των γαιοσάκων .

Οι ιδέες και οι μελέτες του Khalili για τα κτίρια με earth bags, καταλήγουν σε σπίτια με πολύ υψηλή αντοχή και πλαστικότητα μορφής, με ιδανικές συνθήκες για την ανθρώπινη διαβίωση, με πολύ χαμηλό κόστος κατασκευής, χρησιμοποιώντας όμως και άλλες μεθόδους και τεχνοτροπίες φυσικής δόμησης.

Τα κτήρια που κατασκευάζονται με την μέθοδο αυτή δεν χρειάζονται στατικό σκελετό. Ο τρόπος τοποθέτησης των σακών μεταξύ τους, οι προεκτάσεις των τοιχίων στις γωνίες, και οι αποστάσεις των ανοιγμάτων (πόρτες, και παράθυρα) μεταξύ τους δημιουργούν μια στιβαρή ανθεκτική αντισεισμική κατασκευή , οι τοίχοι της οποίας μπορούν άνετα να αντέξουν το φορτίο της στέγης ή της οροφής.

Πιλοτικά κτήρια του έχουν κατασκευαστεί στην έρημο της Καλιφόρνιας στις ΗΠΑ έχουν αντέξει σε δόκιμες αντισεισμικότητας μέχρι 9,6 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ.

Για την θεμελίωση τους χρειάζεται ένα κανάλι διαστάσεων 60Χ40 εκ. βάθος, στο οποίο συνήθως τοποθετούνται σάκοι γεμάτοι με χόνδρο χαλίκι, ή σταθεροποιημένη γη ή σπάνια γεμίζεται με οπλισμένο μπετόν .

Οι υδραυλικές και ηλεκτρικές εγκαταστάσεις τοποθετούνται εύκολα σκάβοντας τους στοιβαγμένους σάκους πριν το πρώτο στρώμα σοβά, και όλα το ηλεκτρομηχανολογικά δίκτυα διατρέχουν το δάπεδο.

Στην Super adobe αντί τσουβάλια χρησιμοποιείται δικτυωτός σωλήνας από πολυπροπυλένιο πυκνής ύφανσης και αγκαθωτό σύρμα σαν συνδετικό υλικό. Ο σωλήνας κόβεται σε τμήματα ανάλογα με το μήκος του στρώματος που θα τοποθετηθεί.

Για να καταστεί δυνατή η πρόσφυση μεταξύ των διαδοχικών στρωμάτων, τοποθετούνται μεταξύ τους, δύο ή τρεις, σειρές αγκαθωτό σύρμα, και για την καλύτερη πρόσφυση του σοβά, γίνεται καύση του πλαστικού σάκου στην επιφάνεια των τοίχων μετά την ολοκλήρωση τους, ώστε να αποκαλυφθεί το συμπαγές υλικό πλήρωσης.

Υπάρχει και μια νεότερη βελτίωση της μεθόδου SUPERADOBE που λέγεται
HYPERADOBE. Αυτή είναι η περισσότερο ευέλικτη μέθοδος φυσικής δόμησης. Μελετήθηκε και εφαρμόστηκε στην Βραζιλία από τον πολιτικό μηχανικό Fernando Soneghet Pacheco. Χρησιμοποιεί ένα αραιό δικτυωτό σωλήνα, με 20% μικρότερο πλάτος (35-40 cm), με πλέγμα παρόμοιο με το δίκτυ σκίασης, ο οποίος παράγεται από πολυπροπυλένιο υψηλής πυκνότητας. Το ίδιο υλικό χρησιμοποιείται σε σάκους φρούτων για συσκευασία. Αυτό οδηγεί ακόμα, σε αρκετά μικρότερο κόστος και ευκολία στην κατασκευή σε σύγκριση με τις προηγούμενες μεθόδους.

Με την μέθοδο αυτή έχει λυθεί πλήρως το πρόβλημα έλλειψης πρόσφυσης μεταξύ των διαδοχικών εδαφικών στρωμάτων, έχει βελτιωθεί πολύ, η ικανότητα πρόσφυσης του σοβά, και έχει μειωθεί η ποσότητα του χώματος που απαιτείται για το γέμισμα του σωλήνα. Έτσι έχουμε μεγαλύτερη ταχύτητα κατασκευής, ευκολότερη και λιγότερη εργασία και μεγαλύτερα κέρδη στην οικοδόμηση του κτιρίου, και τελικά μείωση του κόστους και αύξηση της αντοχής.

Η μέθοδος Hyperadobe είναι μια επαναστατική τεχνική για την κατασκευή τοίχων σε κτίρια στα οποία δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην αποτελεσματικότητα, το χαμηλό κόστος και την απλότητα. Τα στρώματα διαμορφώνονται στο χώρο του κτιρίου, και χτίζονται τοίχοι με υψηλή σταθερότητα,τοποθετώντας τη μια στρώση πάνω από τηνάλλη, στη σειρά καθ’υψος. Δεν απαιτεί εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό ήε ξελιγμένα εργαλεία υποστήριξης.

Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής, αποκαλύπτεται το συμπαγές υλικό πλήρωσης και επιτρέπεται πολύ καλύτερη πρόσφυση του κονιάματος του σοβά. Το εδαφικό μίγμα βγαίνει λίγο-λίγο έξω, μέσα από τις τρύπες του δικτυωτού σωλήνα, με αποτέλεσμα να υπάρχει καλύτερη φυσική πρόσφυση και μονολιθικότητα ,μεταξύ του ενός στρώματος και του άλλου, ακόμη και χωρίς τις σειρές του αγκαθωτού σύρματος, το οποίο είναι ακριβό, είναι δύσκολο να κοπεί , και δύσκολο να το πιάσεις. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τοίχου είναι ότι κατασκευάζεται από υλικό επιτρέπει στο κονίαμα του σοβά να προσφύεται πάνω του χωρίς καμία δυσκολία. Η κατανάλωση των πρώτων υλών, λόγω του μικρότερου πλάτος του δικτυωτού σωλήνα είναι περίπου 20% χαμηλότερη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα σημαντική μείωση της φυσικής προσπάθειας της εργασίας και εξοικονόμηση χρόνου για την κατασκευή, χωρίς όμως να χάσει σχεδόν τίποτα σε θερμομόνωση. Το πάχος του τοιχώματος, περίπου 35 -45 cm μετά απόσυμπίεση, είναι πλέον αρκετό για να εξασφαλίσει θερμική άνεση των ανθρώπων που κατοικούν μέσα στο σπίτι. Μετά τον εσωτερικό και εξωτερικό σοβά το τελικό πλάτος του τοίχου είναι μεταξύ 45&55cm.

Τελευταία έχουν παραχθεί δικτυωτοί σωλήνες αυτού του τύπου με διαφορετικά πλάτη, γεγονός που επιτρέπει την κατασκευή τοίχων με μικρότερα ή μεγαλύτερα τελικά πάχη (ιδανικά και για εσωτερικά χωρίσματα)

Καθώς ο ρυθμός της εργασίας είναι πολύ γρήγορος και πρέπει να χτιστεί στρώμα με στρώμα όλη περίμετρος της βάσης του κτηρίου και τα χωρίσματα του, είναι απαραίτητο ένα σύστημα, που επιτρέπει την πρόσβαση γρήγορα και με ασφάλεια προς τα ανώτερα τμήματα. Έτσι, μια σειρά από σκαλωσιές που μπορούν να τοποθετηθούν περιφερειακά, κατά μήκος των τοίχων, και μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθούν για ολόκληρο το έργο, είναι μια σημαντική προϋπόθεση για να είναι ευέλικτη και ασφαλής η κατασκευή.

Η τοποθέτηση του χώματος στο δικτυωτό σωλήνα μέσω του χωνιού

Ένας εργάτης κινείται ομοιόμορφα πάνω στον τοίχο, με το χωνί οδηγό στο χέρι, στο οποίο έχει περαστεί εξωτερικά κατάλληλο μήκος του δικτυωτού σωλήνα. Το άκρο του τελευταίου έχει δεθεί κόμπο και κρέμεται μέχρι την επιφάνεια του προηγούμενου στρώματος. Το χώμα μεταφέρεται με κουβάδες από τους βοηθούς στο σημείο που κατασκευάζεται ο τοίχος και τοποθετείται μέσα στο σωλήνα-χωνί. Στην συνέχεια με την βοήθεια του βάρους, ο σωλήνας γεμίζει ανεβαίνοντας προς τα πάνω. Μικρή ποσότητα από το χώμα βγαίνει έξω από το σωλήνα μέσω των οπών που έχει το δίκτυ. Αυτό είναι κρίσιμο, διότι αυτό είναι το συνδετικό υλικό μεταξύ των δυο διαδοχικών στρωμάτων. Ο χειριστής του σωλήνα-χωνιού με κάποιες κινήσεις προχωρεί μπροστά αφήνοντας πίσω του το σάκο που είναι πλέον γεμάτος.Έτσι έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο «κυλινδρικό λουκάνικο» . Από κάποια στιγμή και μετά ο χειριστής του χωνιού, θα είναι υψηλότερα στον τοίχο, από τους άλλους που βρίσκονται στο έδαφος. Έτσι, θα χρειαστούν ικριώματα & σκαλωσιές κατά μήκος του τοίχου που οικοδομείται. Επίσης άλλο ένα εργαζόμενος, πουθα περπάτα πάνω σε αυτά, θα παίρνει τους κουβάδες με το χώμα και θα γεμίζει μέσω του χωνιού τον δικτυωτό σωλήνα που κρατεί ο πρώτος χειριστής. Πάνω δηλαδή στην σκαλωσιά θα κινούνται μονό δυο άτομα. Αυτό είναι σημαντικό για λόγους ασφάλειας.

Συμπίεση

Το χώμα πρέπει να είναι υγρό όχι όμως λάσπη. Το υπερβολικά υγρό χώμα βγαίνει εύκολα μέσα από τις τρύπες του δικτυωτού σωλήνα σαν πηκτός πολτός .Η συμπίεση των κάθετων επιφανειών πρέπει να γίνεικαι προς τις δύο κατευθύνσεις εσωτερικά και εξωτερικά του τοίχου . Η οριζόντια συμπίεση πρέπει να γίνεται μόνο σε στρώματα που έχουν ήδη ευθυγραμμιστεί με τα προηγούμενα και με προσοχή ενώ είναι ακόμα υγρά.

Πρέπει να υπάρχει ένας εργαζόμενος με έργο την ευθυγράμμιση των στρωμάτων που άφησε ο χειριστής του σωλήνα χωνιού, πριν από την έναρξη της συμπίεσης. Ο χειριστής του σωλήνα χωνιού δεν μπορεί συνήθως να αφήσει απόλυτα ευθυγραμμισμένα τα στρώματα. Αυτή η ρύθμιση, πριν την έναρξη της συμπίεση ςείναι ζωτικής σημασίας για να διασφαλιστεί η σωστή ευθυγράμμιση του τοίχου. Σε αντίθεση με τα κτίρια με συμβατικό τούβλο, δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τις κατευθυντήριες γραμμές με σπάγκους που εξασφαλίζουν ευθυγράμμιση.

Πόρτες και παράθυρα

Οι πόρτες και τα παράθυρα θα πρέπει να σχεδιαστούν από πριν και να καθοριστεί η θέση τους πάνω στον τοίχο. Τα κασώματα των παραθύρων και των πορτών θα πρέπει να έχουν ήδη τοποθετηθεί στην τελική τους μορφή ευθυγραμμισμένα, με βαρίδι και αλφάδι. Προσωρινή υποστήριξη θα πρέπει να τοποθετηθεί για την αποφυγή πλευρικής συμπίεσης και την πρόληψη αποκλίσεων.Μπορεί να χρησιμοποιηθούν επίσης προσωρινά φόρμες ή καλούπια για να κάνουν τα τόξα και να αφαιρεθούν μετά από τη συμπίεση και την αποξήρανση του χώματος. Κατά τη στιγμή της τοποθέτησης των παραθύρων πρέπει το έργο να έχει σταματήσει, γιατί ξοδεύεται πολύς χρόνος σε αυτή τη ρύθμιση.

Πλάκα, Οροφή

Η τοποθέτηση της πλάκας κάλυψης θα πρέπει να ακολουθεί τα συμβατικά πρότυπα κατασκευής. Θα πρέπει να γίνει ένα φινίρισμα στο τελευταίο στρώμα του χώματος , με προσθήκη κατάλληλου υλικού. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά κανόνα, χρειάζεται να προσαρμοστεί το τελικό επίπεδο δεδομένου ότι η τελευταία στρώση, συνήθως είναι σε διαφορετικά επίπεδα από το έδαφος, στα διαφορετικά τμήματα του τοίχου. Η διαδοχική τοποθέτηση σε στρώματα που δεν έχει πάντα ομοιόμορφη συμπίεση παράγει την παρατυπία αυτή.

Στέγη

Δεν υπάρχει τίποτα ιδιαίτερο που πρέπει να γίνει. Η οροφή της Hyperadobe είναι ένα πανομοιότυπο έργο με αυτό που θα μπορούσε να γίνει με οποιαδήποτε συμβατική κατασκευή .

Θολωτό Κτήριο

Μια από τις πιο παραδοσιακές χρήσεις της Hyperadobe είναι η εφαρμογή της σε θόλους. Ειδική μέριμνα, ωστόσο,θα πρέπει να ληφθεί στον ακριβέστατο έλεγχο των ακτινών του θόλου δεδομένου ότιτο πλάτος της σακούλας είναι λιγότερο στην Hyperadobe.Η επιφάνεια επαφής μεταξύ των διαδοχικών στρωμάτων και το κενό που έχουν το ένα στρώμα πάνω από ένα άλλο οριζόντια και εσωτερικά όταν αρχίζει να μορφοποιείται ο τρούλος είναι επίσης μικρότερη. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε πολύ υψηλούς θόλους. Οι τρούλοι μπορεί να γίνουν μόνο σε κυκλικά σχήματα βάσης. Οι τοίχοι πρέπει να είναι ευθύγραμμοι έως τουλάχιστον 1,60 μ.. Από εκεί, κάθε στρώμα πρέπει να τοποθετείται και μετατοπίζεται σε σχέση με τα παραπάνω, προς το κέντρο. Εάν αυτό το χάσμα είναι πολύ μεγάλο μπορεί να επηρεάσει τη σταθερότητα του τοίχου.

ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Σε αντίθεση με ό, τι φαίνεται, η Hyperadobe επιτρέπει την κατασκευή τοίχων που στέκονται καλά και έχουν καλό τελείωμα. Αν και η διαδικασία θυμίζει κάπως αγροτικό οικισμό, τα στρώματα του χώματος είναι δυνατόν, με ειδική φροντίδα, να πάρουν ορθές γωνίες, καμπύλες και ακριβείς μετρήσεις, και να δώσουν καλοφτιαγμένους και ευθύγραμμους τοίχους. Το πιο δύσκολο στοιχείο για την επιτυχία είναι η προσαρμογή των στρωμάτων, αλλά οι αποκλίσεις μπορούν να διορθωθούν κατά την διάρκεια ή και στο τέλος του έργου, ρυθμίζοντας ανάλογα το σοβάντισμα. Η ευθυγράμμιση με τα χέρια κάθε στρώματος που μόλις τοποθετήθηκε, και γίνεται από το αρμόδιο εργάτη , είναι απαραίτητο να καθοριστεί επακριβώς, και η συμπίεση να γίνει με αλφάδι και βαρίδι με τον τοίχο ακόμα υγρό, ώστε εάν η συμπίεση δεν είναι τέλεια, με το σοβά να αφαιρεθεί οποιαδήποτε ατέλεια, ώστε να εξασφαλιστεί τέλειο φινίρισμα της επιφάνειας.

Συμπερασματικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι η δόμηση με την Hyperadobe είναι μια δια βίου μάθηση. Αυτή είναι μια πολύ γρήγορη και εντατική τεχνική στην οποία παίζει σημαντικό ρόλο το ανθρώπινο δυναμικό. Κάθε ομάδα πρέπει να αναπτύξει μια συνεπή και αποτελεσματική λειτουργία, που θα είναι ανάλογη : με τις καιρικές συνθήκες, με τον αριθμό των ατόμων, την διαθεσιμότητα τους , τα ατομικά τους ταλέντα, την ποιότητα των πρώτων υλών και των εργαλείων,και τον απόλυτο συντονισμό όλης της ομάδας εργασίας. Κάθε έργο είναι διαφορετικό και θα είναι πάντα μια ευκαιρία για την ανάπτυξη νέων εργαλείων, νέων μεθόδων λειτουργίαςκαι διαχείρισης των φυσικών πόρων. Είναι μια μέθοδος όπου τα πάντα μπορούν ακόμα να τελειοποιηθούν. Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα είναι ότι η Hyperadobe διακρίνεται για την απλότητα της υλοποίησης, την ταχύτητα εκτέλεσης του έργου,την ευελιξία να προσαρμογής στις διαφορετικές καταστάσεις, το χαμηλό κόστος,την αντοχή και απαράμιλλη άνεση στις δημιουργούμενες συνθήκες διαβίωσης.

Κείμενο από την εισήγηση στο περιβαλλοντικό πάρκο «Βιότοποι Κρήτης» που έγινε τον προηγούμενο μήνα από Σακελλάρης Γιώργος

Πηγή

apenantioxthi

Πολιτική ενημέρωση Συνέντευξεις Άποψη Άρθρα,Πολιτική και Κοινωνία

Είναι ο Καπιταλισμός ηθικά χρεοκοπημένος;

Θρησκεία και πολιτική

Πολλοί χριστιανοί δέχονται πως ο καπιταλισμός ευθυγραμμίζεται ευρέως με τη βιβλική διδασκαλία. Η οικονομική του επιτυχία φαίνεται να δικαιώνει την απόδοση των ριζών του στη χριστιανική θεολογία. Αυτή η εμπιστοσύνη στον καπιταλισμό ως το καλύτερο διαθέσιμο οικονομικό σύστημα μάλλον σημαίνει ότι ως χριστιανοί αποτύχαμε να αναγνωρίσουμε ότι είναι ένας από τους κύριους παράγοντες της κοινωνικής και ηθικής κατάρρευσης στις Δυτικές κοινωνίες.

Σε άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Σεπτέμβρη 2011 του περιοδικού «Αστήρ της Ανατολής», ο βρετανός Δρ Michael Schlüter, ιδρυτής του Κέντρου Jubilee στο Κέιμπριτζ της Βρετανίας, προβάλλει πέντε ελλείψεις στα φιλοσοφικά θεμέλια και τα θεσμικά όργανα του εταιρικού καπιταλισμού, δείχνοντας την καταστροφική τους επιρροή στις οικογένειες και τις κοινωνίες, και το πώς επιφέρουν την ανάπτυξη γιγάντιων εταιρειών και τη συγκέντρωση κρατικής εξουσίας.

 

via Είναι ο Καπιταλισμός ηθικά χρεοκοπημένος;

ΔΗΜΟΙ,Παιδεία Εκπαιδευση

Επιχορήγηση Σχολικών Επιτροπών Δήμου Καλαμάτας για κάλυψη λειτουργικών δαπανών Σχολικών Μονάδων (Δ’ Δόση έτους 2017)

ΘΕΜΑ :    Επιχορήγηση Σχολικών Επιτροπών Δήμου Καλαμάτας για κάλυψη

λειτουργικών δαπανών Σχολικών Μονάδων (Δ’Δόση έτους 2017)

Σας στέλνουμε, συνημμένα, την απόφαση 13/2017 της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας που αφορά στο ανωτέρω θέμα και παρακαλούμε

α) για την έγκριση της κατανομής ποσού 159.618,48 € στις Σχολικές Επιτροπές του Δήμου Καλαμάτας, σύμφωνα με την συνημμένη απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας και

β) για τη διάθεση της παραπάνω πίστωσης, σε βάρος του Κ.Α. 00.6711.01 του δημοτικού προϋπολογισμού οικ. έτους 2017.

 

ΔΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 10 ΑΠΟΦΑΣΗ 13/2017

Στην Καλαμάτα σήμερα, την Τρίτη 19 Δεκεμβρίου 2017 και ώρα 14:00, στο γραφείο της ΔΕΠ του Δήμου Καλαμάτας, στο Δημαρχιακό Κατάστημα της οδού Αθηνών 99, συνέρχεται σε συνεδρίαση η Δημοτική Επιτροπή Παιδείας (Δ.Ε.Π.) του Δήμου Καλαμάτας, ύστερα από την αριθμ. 10/2017 πρόσκληση του Προέδρου, που επιδόθηκε σύμφωνα με το Νόμο, για τη συζήτηση και τη λήψη απόφασης πάνω στα θέματα της ημερήσιας διάταξης που αναγράφονται στην πρόσκληση.

Παραβρίσκονται στη συνεδρίαση ο κ. Πολίτης Δημήτριος, Πρόεδρος της Δ.Ε.Π. και τα τακτικά μέλη κ.κ. 1) Τσάκωνα Ειρήνη, 2)Κιτσάκης Δημήτριος, 3) Μπουγάς Ιωάννης 4) Κουβάτσης Θεοδόσιος 5) Αποστολόπουλος Δημήτριος 6) Κουφός Ιωάννης 7) Παναγιωτόπουλος Παναγιώτης και 8) το αναπληρωματικό μέλος: Νικολακέας Κωνσταντίνος.

Αφού διαπιστώνεται ότι υπάρχει νόμιμη απαρτία, ο Πρόεδρος κηρύσσει την έναρξη της συνεδρίασης.

Στη συνέχεια εισάγεται από τον Πρόεδρο το πρώτο θέμα της ημερήσιας διάταξης με τίτλο:

«Επιχορήγηση Σχολικών Επιτροπών Δήμου Καλαμάτας για κάλυψη λειτουργικών δαπανών Σχολικών Μονάδων (Δ’ Δόση έτους 2017)»

Εισηγούμενος το θέμα ο Πρόεδρος αναφέρει ότι, σύμφωνα με την υπ. αριθ. 38479/10.11.2017 Απόφαση του Υπ. Εσωτερικών, κατανεμήθηκε στο Δήμο Καλαμάτας το ποσό των 164.810,00 € για την αποζημίωση των εθελοντών σχολικών τροχονόμων και για τις λειτουργικές δαπάνες των σχολείων, έτους 2017. Το ποσό αυτό μετά τις κρατήσεις που έγιναν διαμορφώθηκε στα 159.618,48 €.

Συνεχίζοντας λέγει ότι πρέπει να εισηγηθούμε στο Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμάτας την επιχορήγηση των Σχολικών Επιτροπών του Δήμου Καλαμάτας για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών και για την κάλυψη της δαπάνης υλοποίησης του θεσμού του σχολικού τροχονόμου, για το τρίμηνο Ιανουάριου- Μαρτίου του έτους 2018, με το ποσό των εκατόν πενήντα εννέα χιλιάδων εξακοσίων δέκα οκτώ ευρώ και σαράντα οκτώ λεπτών (159.618,48€) και την κατανομή αυτού ανά Σχολική Επιτροπή, ως εξής:

I ΠΟΣΟ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗΣ
ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Καλαμάτας

 88.618,48 €
ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Καλαμάτας

 71.000 €
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ : 159.618,48€

 

Στο ποσό των 88.618,48 €, με το οποίο επιχορηγείται η Σχολική Επιτροπή Μονάδων

Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δήμου Καλαμάτας, περιλαμβάνεται και η αμοιβή των σχολικών τροχονόμων για το τρίμηνο Ιανουάριου- Μαρτίου του έτους 2018, που ανέρχεται στο ποσό των δέκα τεσσάρων χιλιάδων επτακοσίων ογδόντα τεσσάρων ευρώ (14.784,00 €).

Η Δημοτική Επιτροπή Παιδείας μετά την ολοκλήρωση της διαλογικής συζήτησης που ακολούθησε και αφού έλαβε υπόψη της την εισήγηση του Προέδρου,

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΟΜΟΦΩΝΑ

Εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο Καλαμάτας την επιχορήγηση των Σχολικών Επιτροπών του Δήμου Καλαμάτας για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών και για την κάλυψη της δαπάνης υλοποίησης του θεσμού του σχολικού τροχονόμου (14.784,00 € , για το τρίμηνο Ιανουαρίου- Μαρτίου του έτους 2018), με το ποσό των εκατόν πενήντα εννέα χιλιάδων εξακοσίων δεκαοκτώ ευρώ και σαράντα οκτώ λεπτών (159.618,48€) και την κατανομή αυτού ανά Σχολική Επιτροπή, σύμφωνα με τον ανωτέρω αναφερόμενο πίνακα.

Για το σκοπό αυτό συντάσσεται το ακριβές απόσπασμα, το οποίο στο σύνολό του υπογράφεται, όπως ακολουθεί :

Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ
1. ΤΣΑΚΩΝΑ ΕΙΡΗΝΗ
2. ΚΙΤΣΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
3. ΜΠΟΥΓΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΠΟΛΙΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 4. ΚΟΥΒΑΤΣΗΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ
5. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
6. ΚΟΥΦΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
7. ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
8. ΝΙΚΟΛΑΚΕΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

 

Ενημέρωση Ειδήσεις Πληροφόρηση,Πολιτική και Κοινωνία

«Πολιτικά δυσκίνητα όντα”

Written by ARSAKEIOTOSITSEIO

Γράφει η Σοφία Γκλαβά

Σχετική εικόναΕίναι πολύ λυπηρό τελικά… Όπου και να στραφείς βλέπεις δύο μάτια κολλημένα πάνω σε μία κρύα οθόνη και μετά αναρωτιέσαι γιατί δεν πάει μπροστά αυτή η χώρα. Πώς να πάει αν οι έφηβοι που αποτελούν το μέλλον αυτού του τόπου ενδιαφέρονται μόνο γι’αυτά τα καταραμένα social media; Αλλά όχι, δεν φταίει το παιδί, υπαίτιοι για την πολιτική απραξία του παιδιού είναι η οικογένεια και το σχολείο.v2
Οι πολιτικά ενεργοποιημένοι γονείς ενδιαφέρονται για την πολιτική μόρφωση των παιδιών τους, όμως αυτοί είναι είδος προς εξαφάνιση, τώρα πια. Η πλειονότητα των γονέων πιστεύει ότι η πολιτική ανήκει μόνο στους μεγάλους και ένας έφηβος δεν διαθέτει τα κατάλληλα εφόδια για να αντιληφθεί την έννοια της πολιτικής.
Οι γονείς νομίζουν ότι προστατεύουν το παιδί τους από την πολιτική και ότι ίσως δεν χρειάζεται από τόσο νωρίς να εισχωρήσει  στα πολιτικά πράγματα. Όμως δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν ότι έτσι υπογράφουν την πολιτική του αδρανοποίηση. Αντίθετα, οι γονείς πρέπει να είναι αρωγοί στην πολιτική μόρφωση των παιδιών τους. Οφείλουν να τους επιμορφώσουν και να τους τονίσουν τους κινδύνους που παραμονεύουν εκεί έξω. Μπορούν, για παράδειγμα, να τους βοηθήσουν για την πολιτική τους κινητοποίηση, αρχικά, με εποικοδομητικές συζητήσεις σχετικά με την έννοια του ενεργού πολίτη και της πολιτικής, με την προβολή ίσως κάποιων ταινιών και ντοκιμαντέρ πολιτικού περιεχομένου καθώς και με το να τους μάθουν να διαβάζουν εφημερίδες και να βλέπουν ειδήσεις.
Επίσης, άλλος ένας παράγοντας που «φράζει τις πολιτικές αρτηρίες» των εφήβων είναι το σχολείο. Το σχολείο πασχίζει για την πολιτική τους επιμόρφωση με σχετικά μαθήματα, διαφόρων πολιτικών θεμάτων και γεγονότων που αφορούν τον κόσμο.
Όμως, δυστυχώς, τα παιδιά το βλέπουν σαν μία υποχρέωση, σαν ένα καθήκον. Θα πρέπει κανονικά να αναγνωρίσουν το σχολείο ως ένα μέσο που θα συμβάλει στην έξοδό τους από την ανωριμότητα και στη διαμόρφωση της ορθ

TESTολογικής και κριτικής σκέψης. Με την ώριμη σκέψη τα παιδιά που πολιτικοποιούνται θα μπορούν στο μέλλον να συμμετέχουν στα κέντρα λήψης αποφάσεων της κοινωνίας, να αγωνίζονται για την επίλυση παγκοσμίων προβλημάτων, να μην παρασύρονται εύκολα από ψεύτικες υποσχέσεις λαοπλάνων και να αμφισβητούν τις δομές της κοινωνίας και τους θεσμούς, όταν αυτά δεν πληρούν τους στόχους τους π.χ. να διαμαρτύρονται για την αναξιοκρατία , τις κοινωνικές ανισότητες και άλλα.
Συνοψίζοντας, οι έφηβοι θα ήταν καλό να πολιτικοποιηθούν, εφόσον έχουν τη κατάλληλη καθοδήγηση, αρχικά από τους φυσικούς τους παιδαγωγούς, τους γονείς τους και ύστερα από το σχολείο, οι οποίοι Θα τους βοηθήσουν να καταλάβουν πόσο σημαντικός είναι ο πολιτικός βίος και πόσο σημαντικοί είναι και οι ίδιοι ,αφού αποτελούν τον θεμέλιο λίθο της κοινωνίας και της χώρας τους.

Ενημέρωση Ειδήσεις Πληροφόρηση

Δημοσκόπηση της ΚΑΠΑresearch για την Πελοπόννησο 15 ΔEK 2017

Το 1ο μέρος της δημοσκόπησης της ΚΑΠΑresearch για την Πελοπόννησο

0
22

21 KENTRIKA KOINONIKA 2

22 KENTRIKA KOINONIKA 3

23 KENTRIKA KOINONIKA 4

24 KENTRIKA KOINONIKA 5

25 KENTRIKA KOINONIKA 6

26 APLH ANALOGIKH

27 KENTRIKH EPIDIOKSH XORAS

28 DIETHNH ENTAKSH THS XORAS

29 POREIA OIKONOMIAS

30 XORES SYMMAXOI

31 EMPISTOSYNH STOUS THESMOUS

32 MELLON THS XORAS

33 POLITIKOI ARXHGOI

34 PROORES EKLOGES

35 PROTHESH PSIFOU

36 PARASTASH NIKHS

Το 2ο μέρος της δημοσκόπησης της ΚΑΠΑresearch για την Πελοπόννησο

0
23

1

2

4 IKANOPOIHSHS GIA ZOH

5 KYRIARXA SYNAISUHMATA

6 PROVLHMATA

7 GNOMH GIA TATOULH

8 EPANEKLOGH TATOYLH

9 BOYLEYTES ARGOLIDAS

10 DHMOS NAYPLIEON

11 BOYLEYTES ARKADIAS

12 DHMOS TRIPOLHS

13 BOYLEYTES KORINTHIAS

14 DHMOS KORINTHOU

15 VOULEYTES LAKONIAS

16 DHMOS SPARTHS

17 VOYLEYTES MESSHNIAS

18 DHMOS KALAMATAS

Προηγούμενο άρθρο

 

Πολιτική και Κοινωνία

Αμάρτυα Κουμάρ Σεν : Γιατί υπάρχει πείνα;

Το δικαίωμα στα τρόφιμα και οι οικονομικές αλυσίδες.

Amartya Sen.jpgΟ Αμάρτυα Κουμάρ Σεν  (অমর্ত্য কুমার সেন, 3 Νοεμβρίου 1933) είναι Ινδός οικονομολόγος, ο οποίος από το 1972 εργάζεται και διδάσκει στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ. Οι συνεισφορές του στα οικονομικά των κοινωνικών παροχών, στη θεωρία της κοινωνικής επιλογής και της οικονομικής και κοινωνικής δικαιοσύνης, και στους δείκτες αποτιμήσεως του επιπέδου διαβιώσεως των πολιτών των αναπτυσσόμενων χωρών, έχουν εκτιμηθεί ιδιαίτερα. Το 1998 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών για τις έρευνές του επί των οικονομικών των κοινωνικών παροχών.

 peina

Η πείνα, τα δικαιώματα επί των τροφίμων και οι διασυνδέσεις.

Το ερώτημα «Γιατί υπάρχει πείνα;» δεν είναι καινούριο, παραμένει το ίδιο επίκαιρο, όσο εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η απάντηση, όμως, δεν μπορεί να ναι η ίδια, όπως στο παρελθόν.

Η τεράστια εξάπλωση της παραγωγικής δύναμης, ιδιαίτερα στη γεωργία, που έγινε κατά τους τελευταίους αιώνες εξασφάλισε αρκετά τρόφιμα σε όλους. Η εξακολούθηση της χρόνιας πείνας και των σοβαρών λιμών, παρά το ότι οι παραγωγικές δυνατότητες είναι περισσότερο από αρκετές, θέτει μία σειρά ερωτημάτων που δεν έχουν άμεση σχέση, με το παρελθόν, όταν οι παραγωγικές δυνατότητες ήταν πολύ πιο περιορισμένες.

Δεν μπορούμε να πούμε ότι τα θέματα που αφορούν σε τεχνολογικές αλλαγές και στη διεύρυνση της παραγωγής έπαψαν να είναι σημαντικά. Μπορούν να επιτευχθούν, σίγουρα, πολλά περισσότερα και οι ανταμοιβές από τη διεύρυνση της παραγωγής να γίνουν πράγματι ουσιαστικές. Έστω, όμως, και με τις υπάρχουσες τεχνολογίες και τα σημερινά επίπεδα γνώσεων, μια καλύτερη ρύθμιση των πόρων που διαθέτουμε και ένα καλύτερο σύστημα διανομής μπορούν να εξαλείψουν μεγάλο μέρος των διατροφικών ελλειμμάτων που παρατηρούνται σ’ ολόκληρο τον κόσμο σήμερα. Η πείνα και ο λιμός πρέπει να αντιμετωπιστούν ως οικονομικά φαινόμενα υπό ευρεία έννοια – που να περιλαμβάνουν την παραγωγή, τη διανομή και την αξιοποίηση της τροφής – και όχι σαν αντανακλάσεις των προβλημάτων της παραγωγής τροφίμων αυτής καθαυτής.

Η παραγωγή, η διανομή και η κατανάλωση των τροφίμων συνδέονται με ένα είδος αλυσιδωτής σχέσης – που ενώνει τους παραγωγούς με τις αγορές, τις αγορές με τους αγοραστές και τους αγοραστές με τους καταναλωτές. Η στέρηση της τροφής, η πείνα και η λιμοκτονία μπορούν να δημιουργηθούν από τη δυσλειτουργία οποιουδήποτε από τους κρίκους αυτούς. Ένα άτομο υποφέρει από στέρηση τροφής και επακόλουθο υποσιτισμό, νοσηρότητα και ίσως πεθάνει αν δεν μπορέσει να εξασφαλίσει αρκετά τρόφιμα.

Για παράδειγμα, αν ένα άτομο δεν έχει τα μέσα για να αγοράσει αρκετά τρόφιμα, δεν είναι σε θέση να ζητήσει τα τρόφιμα αυτά στην αγορά. Μέχρι το σημείο όπου η προμήθεια τροφίμων και τελικά η παραγωγή διατροφικών αγαθών εξαρτάται από τη ζήτηση της αγοράς, η απουσία της ζήτησης θα έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη προμήθεια και παραγωγή τροφίμων. Εκ πρώτης όψεως, ενώ μπορεί να φαίνεται ότι δεν υπάρχουν αρκετά τρόφιμα για τις ανάγκες ενός συγκεκριμένου ατόμου, η αιτία του προβλήματος μπορεί να βρίσκεται στην έλλειψη ζήτησης και εξ αυτής περισσότερο στην έλλειψη μέσων για να τα αγοράσει, παρά στους περιορισμούς των παραγωγικών δυνατοτήτων. Στην πραγματικότητα, στις περισσότερες οικονομίες του κόσμου, η αντίδραση της παραγωγής και της προμήθειας στις τιμές και τη ζήτηση αποδεικνύει τη σπουδαιότητα του παράγοντα ζήτησης στον καθορισμό της παραγωγής και της προμήθειας.

Για να καταλάβουμε τη φύση της πείνας, πρέπει να εξετάσουμε τα «δικαιώματα» ενός ατόμου στα τρόφιμα και τα σχετικά αγαθά. Ένα άτομο που λιμοκτονεί και δεν έχει τα μέσα να εξασφαλίσει τρόφιμα υποφέρει από την απώλεια του δικαιώματος του και οι βαθύτερες αιτίες γι’ αυτό μπορεί να βρίσκονται σε παράγοντες πέραν αυτής καθαυτής της παραγωγής τροφίμων. Σε κάθε κοινωνικό και οικονομικό σύστημα υπάρχουν κανόνες που διέπουν τα δικαιώματα που ασκεί αντίστοιχα ο πληθυσμός στα τρόφιμα και τα άλλα χρειώδη. Σε μια οικονομία που βασίζεται στην ατομική ιδιοκτησία, τα δικαιώματα αυτά συνδέονται στενά με την ικανότητα ενός ατόμου να έχει στην κυριότητά του τρόφιμα και άλλα σχετικά αγαθά.

Για να καταλάβουμε τον καθορισμό των δικαιωμάτων πρέπει να εξετάσουμε τη δυναμική θέση ενός ατόμου (δηλαδή, ποια αγαθά και υπηρεσίες μπορεί να ανταλλάξει με τρόφιμα), καθώς επίσης και τις δυνατότητες  ανταλλαγής(δηλαδή ,σε ποιες τιμές μπορεί ένα άτομο να ανταλλάξει τα αγαθά με τρόφιμα) Στην ανάλυση του δικαιώματος σε σχέση με τη στέρηση των τροφίμων και την πείνα που επεχείρησα να παρουσιάσω άλλου, κυρίως στο βιβλίο μου Πενία και Λιμοί (Sen, 1981), διερευνήθηκαν αντίστοιχα οι αποφασιστικής σημασίας ρόλοι της σχέσης τόσο της δυναμικής, όσο και των δυνατοτήτων ανταλλαγής.

Πηγαίνοντας πέρα από τα συστήματα της αγοράς, πρέπει να ληφθούν υπόψη και άλλοι τύποι δικαιωμάτων, προκειμένου να κατανοήσουμε το δικαίωμα επί των τροφίμων που μπορεί να απολαύσει ένα άτομο. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν διεκδικήσεις από το κράτος, όπως το δικαίωμα στην εργασία (αν αναγνωρίζεται τέτοιο δικαίωμα), το δικαίωμα σε επιδόματα ανεργίας (αν υπάρχουν τέτοιες ρυθμίσεις στην κοινωνική ασφάλιση), και ούτω καθεξής. Ένα άτομο μπορεί να εξασφαλίσει τρόφιμα κάνοντας χρήση των ποικίλων αυτών δικαιωμάτων, ενώ η ανάλυση του δικαιώματος όσον αφορά στην πείνα γενικότερα και στο λιμό ειδικότερα πρέπει να λάβει υπόψη τη διάρθρωση των θεσμών – που αφορούν σε νομικούς και πολιτικούς, καθώς επίσης και οικονομικούς παράγοντες -, οι οποίοι καθορίζουν το δικαίωμα ενός ατόμου και, μέσω αυτού, την ικανότητά του να αποφύγει τη λιμοκτονία, τον υποσιτισμό και τη στέρηση.

πείναΠρέπει να ξεχωρίσουμε δυο διαφορετικές όψεις της ύπαρξης πείνας. Πρώτον, υπάρχει το πρόβλημα των περιοδικών λιμών, της έντονης ασιτίας και της μαζικής θνησιμότητας. Παρά την τεράστια αύξηση των παραγωγικών ικανοτήτων και του εθνικού εισοδήματος στον κόσμο, εξακολουθούν να υπάρχουν σ’ ολόκληρη τη γη σοβαροί λιμοί. Οι λιμοί στην Αιθιοπία, στη Σομαλία, το Σουδάν, τη Μοζαμβίκη, τις χώρες της περιοχής του Σαχέλ, στη Μπιάφρα, στο Μπαγκλαντές και την Καμπότζη δεν είναι παρά ελάχιστα παραδείγματα -μπορούμε να δώσουμε πολλά περισσότερα.

Αυτό το πρόβλημα της συνεχούς εμφάνισης των λιμών πρέπει να διαχωριστεί από το πρόβλημα της συνεχούς στέρησης της τροφής, της πείνας και του υποσιτισμού σ’ ένα μεγάλο μέρος του κόσμου. Πολύ πιο συχνά, στην πραγματικότητα, το τίμημα της πείνας δεν είναι διόλου δραματικό, με εκατομμύρια να πεθαίνουν φανερά (όπως συμβαίνει με τους λιμούς). Αντίθετα, η ενδημική πείνα σκοτώνει με πιο κρυφό τρόπο .Ο κόσμος υποφέρει από διατροφικά ελλείμματα και μεγαλύτερη ευπάθεια στις ασθένειες και τις μολύνσεις. Η ανεπάρκεια στα τρόφιμα, μαζί με την έλλειψη σχετικών αγαθών (όπως είναι οι υπηρεσίες υγείας, η ιατρική φροντίδα, το καθαρό νερό, κλπ.), αυξάνουν τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα. Όλα γίνονται σχετικά ήσυχα, χωρίς να υπάρχουν θεαματικοί θάνατοι από πείνα. Η διαδικασία αυτή είναι μάλιστα τόσο ανεπαίσθητη, που είναι εύκολο να παραβλέψει κανείς τη φοβερή αυτή αλληλουχία στέρησης, εξασθένησης και αποδεκατισμού που λαμβάνει χώρα και που αφορά -σε διαφορετικούς βαθμούς- πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού των φτωχών χωρών στον κόσμο.

Για να γίνουν κατανοητά τα αίτια της συνήθους πείνας και του χρόνιου υποσιτισμού από τη μια πλευρά, και των σοβαρών λιμών από την άλλη, πρέπει να εξεταστεί η αντίστοιχη απώλεια του δικαιώματος. Ενώ η συνήθης πείνα είναι κατά το πλείστον απόρροια ελλιπούς δικαιώματος σε μόνιμη βάση, οι λιμοί είναι το αποτέλεσμα καταστροφικής έκπτωσης του δικαιώματος, που συνήθως γίνεται απότομα. Οι ακτήμονες αγρότες σε μια φτωχή αγροτική οικονομία μπορεί να βρίσκονται σε μια κατάσταση χρόνιας αδυναμίας εξασφάλισης της τροφής και τούτο να φαίνεται στο διαρκή υποσιτισμό των οικογενειών στις συγκεκριμένες αυτές ομάδες των ακτημόνων.

Η κατάσταση αυτή δεν χρειάζεται να οδηγήσει σε δραματική λιμοκτονία και άμεση θνησιμότητα. Η στέρηση, ωστόσο, της τροφής κάνει τις οικογένειες πιο ευάλωτες στις αρρώστιες και αυξάνει τις πιθανότητες πρόωρων θανάτων. Έτσι η εποχιακή ανεργία, οι χαμηλοί μισθοί, καθώς και άλλες οικονομικές στερήσεις, αποτυπώνονται στην κατάσταση της υγείας και τα δημογραφικά δεδομένα των ατόμων αυτών.

Όλα αυτά, όμως, συμβαίνουν σχετικά αθόρυβα. Αντίθετα, τα μέλη αυτής της ομάδας των ακτημόνων αγροτών μπορεί να πεθάνουν ξαφνικά, σε μεγάλους αριθμούς, αν μειωθούν δραματικά οι θέσεις εργασίας, ή σημειωθεί μια απότομη αύξηση στις τιμές των τροφίμων, κάτι που προαναγγέλλει λιμό. Στην περίπτωση αυτή, η απώλεια του δικαιώματος παίρνει οξύτερη και σοβαρότερη μορφή. Βέβαια, και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορούν να παρατηρηθούν στην ίδια χώρα, σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Για παράδειγμα, στο Μπαγκλαντές, η συνήθης απώλεια του δικαιώματος συνδέεται αιτιακά με το συστηματικό υποσιτισμό του φτωχότερου αγροτικού πληθυσμού, χωρίς την ύπαρξη διαρκούς λιμού, ωστόσο ο ίδιος αυτός πληθυσμός είχε τα περισσότερα θύματα όταν ενέσκηψε λιμός, το 19742. Οι οικονομικές διαδικασίες που ενέχονται για τη συνήθη πείνα και τους περιστασιακούς λιμούς μπορεί να είναι σαφείς, αλλά και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει η απώλεια του δικαιώματος επί των τροφίμων και των σχετικών αγαθών, σε διάφορες μορφές.

Παραγωγή και δικαιώματα 

Για να κατανοήσουμε την πείνα και το λιμό πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας στη δυσλειτουργία των διαφόρων κρίκων της τροφικής αλυσίδας, που καλύπτει τους τομείς της παραγωγής, της διανομής και της αξιοποίησης, οι οποίοι είναι διαφορετικές όψεις του συσχετισμού των δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, οι λιμοί μπορεί να οφείλονται σε αδυναμία της παραγωγής, που οδηγεί

  • (α) σε άμεση έκπτωση του δικαιώματος εκείνων, π. χ. των αγροτών, των οποίων τα μέσα επιβίωσης εξαρτώνται από τα τρόφιμα που παράγουν μόνοι τους, ή
  • (β) σε μια απότομη αύξηση των τιμών που επιδρά στην ικανότητα εξασφάλισης της τροφής εκείνων που πρέπει να την αγοράσουν.

Ένας λιμός, όμως, μπορεί να ενσκήψει χωρίς μείωση της παραγωγής και μάλιστα μπορεί ορισμένες φορές να συμβεί σε περιόδους υπερεπάρκειας τροφίμων. Υπήρξαν, πράγματι, τα τελευταία χρόνια πολλοί μεγάλοι λιμοί, χωρίς μείωση στην παραγωγή τροφίμων ή την κατά κεφαλήν διαθεσιμότητα. Ο λιμός της Βεγγάλης το 1943, οι λιμοί στην Αιθιοπία το 1973 και το 1982, καθώς και ο λιμός στο Μπαγκλαντές το 1974, είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του λιμού στο Μπαγκλαντές το 1974, η παραγωγή τροφίμων και η κατά κεφαλήν διαθεσιμότητα ήταν μεγαλύτερη από όσο σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο των τριών προηγούμενων χρόνων αλλά και των δύο επόμενων. Αν κάποιος εξέταζε μόνο την παραγωγή τροφίμων για να προβλέψει την πείνα, σίγουρα δεν θα επέλεγε το 1974 ως έτος λιμού, και όμως αυτή ακριβώς τη χρονιά ενέσκηψε ο λιμός.

Για να κατανοήσουμε το συγκεκριμένο λιμό – αλλά και άλλους λιμούς -πρέπει να εξετάσουμε το δικαίωμα επί των τροφίμων των διαφόρων επαγγελματικών κατηγοριών και το πώς αυτό μεταβάλλεται με το χρόνο. Στην περίπτωση του λιμού στο Μπαγκλαντές το 1974, οι ομάδες-θύματα επηρεάστηκαν

  • (α) από την απώλεια των αγροτικών θέσεων εργασίας, αποτέλεσμα των πλημμυρών κατά την εποχή της φύτευσης και της μεταφύτευσης,
  • (β) από τις γενικές πληθωριστικές πιέσεις της οικονομίας που οδήγησαν σε μείωση των πραγματικών αμοιβών και
  • (γ) από τις απότομες αυξήσεις των τιμών των τροφίμων τους μήνες που ακολούθησαν τις πλημμύρες, για τις οποίες ενέχονται και πολλές κερδοσκοπικές δραστηριότητες.

Η δυσαρμονία ανάμεσα στην αιτιακή ανάλυση των λιμών σε σχέση με τη μείωση της παραγωγής τροφίμων και της διαθεσιμότητας, από τη μία πλευρά, και της απώλειας των δικαιωμάτων από την άλλη, δεν έγκειται στο γεγονός ότι η διαθεσιμότητα και το δικαίωμα δεν είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Συνδέονται, φυσικά, με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

  • Πρώτον, για πολύ κόσμο, όπως οι αγρότες, η παραγωγή τροφίμων από τους ίδιους τους δίνει το βασικό δικαίωμα επί των τροφίμων αυτών.
  • Δεύτερον, ένα στοιχείο που επηρεάζει σημαντικά την ικανότητα οποιουδήποτε να αγοράσει τρόφιμα είναι η τιμή τους και η τιμή αυτή επηρεάζεται από την παραγωγή και τη διαθεσιμότητα των τροφίμων στην οικονομία.
  • Τρίτον, η παραγωγή τροφίμων μπορεί επίσης να αποτελέσει μεγάλη πηγή απασχόλησης και οποιαδήποτε μείωση στην παραγωγή των τροφίμων (που μπορεί να οφείλεται, ας πούμε, σε ξηρασία ή πλημμύρα), μειώνει την απασχόληση και το εισόδημα μέσω της ίδιας διαδικασίας που οδηγεί στη μετέπειτα μείωση της παραγωγής και της διαθεσιμότητας των τροφίμων.
  • Τέταρτον, αν και όταν ενσκήψει λιμός, η ύπαρξη αποθεμάτων τροφίμων, διαθέσιμων στο δημόσιο σύστημα διανομής, σαφώς αποτελεί σπουδαίο εργαλείο στα χέρια της κυβέρνησης για να αντιμετωπίσει το λιμό. Η παρέμβαση του δημοσίου μπορεί να έχει είτε τη μορφή άμεσης διανομής τροφίμων (μαγειρευμένων ή νωπών), είτε τη μορφή διοχέτευσης αποθεμάτων τροφίμων στην αγορά, ασκώντας έτσι μια προς τα κάτω πίεση στις τιμές που πιθανόν έχουν εκτοξευθεί στα ύψη.

Θα προκαλούσε, πράγματι, έκπληξη αν τα δικαιώματα επί των τροφίμων εξαρτώντο αποκλειστικά από την παραγωγή, εφόσον η φυσική παρουσία της τροφής δεν μπορεί παρά να επηρεάσει τη δυνατότητα απόκτησης τροφίμων, είτε με άμεση απόκτησή τους είτε με ανταλλαγή. Η δυσαρμονία δεν πηγάζει από την άρνηση των σημαντικών αυτών σχέσεων. Μάλιστα, η αλληλοσύνδεση ανάμεσα στην άποψη του δικαιώματος και στην άποψη της στέρησης της τροφής πρέπει να αντιμετωπίζεται μαζί με τις αντιθέσεις της.

Η δυσαρμονία ξεκινά από το γεγονός ότι οι σύνδεσμοι δεν παγιώνουν μια σχέση ανάμεσα στο δικαίωμα και τη διαθεσιμότητα με τέτοιο τρόπο, ώστε η εξασφάλιση τροφής στα διάφορα τμήματα του πληθυσμού να κινείται προς τα πάνω ή προς τα κάτω ανάλογα με τη συνολική διαθεσιμότητα των τροφίμων στην οικονομία. Αν τα τρόφιμα διανέμονταν στον πληθυσμό βάσει ορισμένων αρχών ισότητας που θα εφαρμόζονταν από κάποια κεντρική εξουσία, η προϋπόθεση αυτή για τις αναλογικές διανομές θα μπορούσε να είναι λογική.

Πάντως όμως, η ουσιαστική διάθεση της τροφής, την οποία θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τα διάφορα τμήματα ενός πληθυσμού, εξαρτάται από μία σειρά νομικών και οικονομικών παραγόντων, στους οποίους περιλαμβάνονται εκείνοι που διέπουν την ιδιοκτησία, την παραγωγή και την ανταλλαγή, και όπου εμπλέκονται διάφορα μέρη της τροφικής αλυσίδας. Είναι συνεπώς απολύτως δυνατόν για ορισμένες ομάδες (π. χ. για μια συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία, όπως είναι οι ακτήμονες αγρότες, οι κτηνοτρόφοι, οι ψαράδες κτλ.) να υποστούν απότομη έκπτωση του δικαιώματος επί των τροφίμων, έστω και αν η συνολική διαθεσιμότητα των τροφίμων στην οικονομία παραμένει ανεπηρέαστη ή αυξάνεται.

Για παράδειγμα, μια μείωση στις τιμές των ζωικών προϊόντων έναντι φθηνότερων θερμίδων με τη μορφή σιτηρών, ή μία μείωση της τιμής των ψαριών έναντι της τιμής των βασικών τροφίμων, μπορεί να επιδράσει αρνητικά στους κτηνοτρόφους και τους ψαράδες, αντίστοιχα – και πράγματι έχουν εμφανιστεί λιμοί στους οποίους οι αλλαγές αυτές στις ανταλλακτικές τιμές έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στον αποδεκατισμό αντίστοιχων επαγγελματικών κατηγοριών (π. χ. στο λιμό της Βεγγάλης το 1943, στο λιμό της Αιθιοπίας το 1973, στους λιμούς της περιοχής του Σαχέλ στις αρχές της δεκαετίας του ’70). Οι μεταβολές στην απασχόληση, στους μισθούς, τις τιμές, κτλ., μπορούν όλες να παίξουν αποφασιστικό ρόλο στην εμφάνιση και την επίταση των λιμών.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να θεωρηθεί η δυσαρμονία ανάμεσα στην άποψη της διαθεσιμότητας και την άποψη του δικαιώματος μέσα στο πλαίσιο της οικονομικής πολιτικής. Η υπερβολική εξάρτηση – συχνά ανεπιφύλακτη – από τη διαθεσιμότητα υπήρξε πολλές φορές συνεργικός παράγων στην επέκταση ενός λιμού, κάνοντας τις αρμόδιες αρχές να νιώθουν ικανοποίηση για τη διατροφική κατάσταση. Η εκπόνηση πολιτικής απαιτεί την ενασχόληση με κάθε ένα ξεχωριστά από τους κρίκους της τροφικής αλυσίδας που επηρεάζουν την εξασφάλιση της τροφής από τις ευάλωτες επαγγελματικά ομάδες.

Ανακούφιση από το Λιμό, τρόφιμα και χρηματική βοήθεια

Υπάρχουν πολλές οικονομικές επιπλοκές που σχετίζονται με τη μετατόπιση του κέντρου ενδιαφέροντος της ανάλυσης από την παραγωγή (και τη διαθεσιμότητα) στα δικαιώματα γενικά, περιλαμβάνοντας τους διάφορους κρίκους των οικονομικών αλυσίδων. Ένα σημαντικό ερώτημα αφορά στη μορφή της ανακούφισης που μπορεί να παρασχεθεί για να βοηθηθούν τα θύματα ενός λιμού. Στους αφρικανικούς λιμούς, η βοήθεια τυπικά έχει τη μορφή διανομής δωρεάν τροφίμων σε ειδικά στρατόπεδα και κέντρα διανομής. Μολονότι αυτού του είδους η βοήθεια έχει σώσει ζωές, συχνά αποδείχτηκε αναποτελεσματική και ανεπαρκής Το πλαίσιο και η καταλληλότητα αυτού του είδους της βοήθειας απαιτεί ενδελεχή μελέτη .

Είναι απαραίτητο να διαχωρίσουμε δυο πράγματα που επιτυγχάνονται με τη βοήθεια σε τρόφιμα προς τα θύματα ενός λιμού, δηλαδή:

  • (α) το να δοθεί στους άπορους η δυνατότητα να εξασφαλίσουν τρόφιμα και
  • (β) η βοήθεια αυτή να παρασχεθεί με τη μορφή τροφίμων.

Αν και οι δυο αυτές απόψεις είναι αλληλένδετες προκειμένου να βοηθηθούν άμεσα με τρόφιμα τα θύματα ενός λιμού, δεν είναι γενικά απαραίτητο να συνδυάζονται με τον τρόπο αυτό. Για παράδειγμα, η χρηματική βοήθεια μπορεί να παράσχει τη δυνατότητα εξασφάλισης τροφίμων, χωρίς να δοθούν άμεσα τρόφιμα στα θύματα. Μάλιστα, η χρηματική βοήθεια μπορεί να διεγείρει άλλα μέρη της τροφικής αλυσίδας, υπό την έννοια ότι θα υπάρξει ανταπόκριση στις αυξημένες απαιτήσεις, σαν αποτέλεσμα της μεγαλύτερης αγοραστικής δύναμης των θυμάτων του λιμού.

Η ικανότητα ενός ατόμου να εξασφαλίσει τρόφιμα μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει δύο ξεχωριστά στοιχεία, δηλαδή την «πίεση» του ατόμου και την «ανταπόκριση» του προμηθευτή. Αν κάποιος λιμοκτονεί επειδή έχασε τη δουλειά του και δεν έχει τα μέσα να αγοράσει τρόφιμα, πρόκειται για αδυναμία που προέρχεται από την πλευρά της «πίεσης». Από την άλλη πλευρά, αν η δυνατότητα του ατόμου να εξασφαλίσει τρόφιμα καταρρέει λόγω έλλειψης προμηθειών, ή λόγω «εμπλοκής» της αγοράς εκ μέρους κερδοσκόπων εμπόρων, τότε πρόκειται για αδυναμία που πηγάζει από την πλευρά της «ανταπόκρισης».

Στους περισσότερους λιμούς, είτε εμφανίζονται στην Αφρική είτε στην Ασία, το στοιχείο της «αδυναμίας πίεσης» τείνει να κυριαρχεί στη δημιουργία της κατάρρευσης των δικαιωμάτων των θυμάτων των λιμών. Στην περίπτωση αυτή, η δημιουργία αγοραστικής δύναμης για τα θύματα του λιμού είναι ίσως ένας προφανής και άμεσος τρόπος για να ανακτηθεί ένα μέρος του χαμένου εδάφους.

Μια από τις μεγάλες διαφορές ανάμεσα στην ανακούφιση από το λιμό που εφαρμόζεται στην Ινδία και εκείνη που συνήθως εφαρμόζεται στην Αφρική είναι η πολύ μεγαλύτερη εξάρτηση της Ινδίας από τη διανομή χρημάτων. Μολονότι στην Ινδία εφαρμόζεται επίσης και η άμεση διανομή τροφίμων, ένα μεγάλο μέρος των προσπαθειών ανακούφισης στη χώρα αυτή, συνήθως έχουν, στην πραγματικότητα, τη μορφή μισθού σε μετρητά για την παραγωγή έργου. Αν οι ενδεείς βρουν προσωρινή απασχόληση και μισθό, η ικανότητά τους να εξασφαλίσουν τρόφιμα από την αγορά αυξάνεται ριζικά. Ακόμα και αν τα τρόφιμα δεν μεταφέρονται στα θύματα του λιμού με ιδιόκτητα οχήματα ή με επιταγμένα από την κυβέρνηση οχήματα, καταφέρνουν να μεταφέρονται επειδή υπάρχει αντίδραση στις αυξημένες απαιτήσεις. Το κρίσιμο θέμα, επομένως, είναι η αύξηση του δικαιώματος εκείνων που έχουν χάσει τα μέσα να συντηρηθούν (π. χ. σαν αποτέλεσμα της απώλειας της θέσης εργασίας, εξαιτίας, ας πούμε, μια πλημμύρας ή μιας ξηρασίας).

Οι προσπάθειες ανακούφισης από λιμό στην Ινδία υπήρξαν συνολικά επιτυχείς και δεν παρατηρήθηκαν άλλοι λιμοί στην Ινδία από την εποχή της ανεξαρτησίας της (1947). Στην πραγματικότητα, οι ρίζες αυτού του είδους της πολιτικής για την ανακούφιση από το λιμό πάνε πίσω, σε παλιότερες εποχές, στους Κώδικες του Αιμού που διατυπώθηκαν τη δεκαετία του 1880, τα μέτρα, ωστόσο, αυτά συχνά εφαρμόζονταν ελάχιστα μόνο ή καθόλου, κατά τις προ της ανεξαρτησίας εποχές. Ουσιαστικά, οι Κώδικες του Αιμού δεν εφαρμόζονταν καν, ορισμένες φορές (π. χ. στο λιμό της Βεγγάλης, το 1943.)

Ενώ η πολιτική για την ανακούφιση από το λιμό που ακολουθείται στην Ινδία, κατά την μετά την ανεξαρτησία περίοδο, μπορεί να θεωρηθεί ως επέκταση και τελειοποίηση της πολιτικής που ίσχυε παλαιότερα, οι λιμοί εξαλείφθηκαν αποτελεσματικά μόνο μετά την ανεξαρτησία, με την αδιάλειπτη χρήση της πολιτικής αυτής, στην οποία περιλαμβάνεται η χρησιμοποίηση προγραμμάτων εργασίας και μισθοδοσίας (συχνά με τη μορφή πληρωμής σε μετρητά)5. Πολλοί εν δυνάμει λιμοί απετράπησαν σε διάφορα μέρη της Ινδίας και σε διαφορετικές χρονιές με τη χρήση αυτών των ανακουφιστικών προγραμμάτων, π. χ. στο Μπιχάρ το 1967, στη Μαχαράστρα το 1973, στη Δυτική Βεγγάλη το 1979 και στη Γκουτζεαράτ το 1987.

Η χρήση της διανομής χρημάτων έχει το πλεονέκτημα της ταχύτητας που είναι εξαιρετικά σημαντική έναντι των πολυσυζητημένων καθυστερήσεων του συστήματος βοήθειας στην περίπτωση ορισμένων λιμών στην Αφρική, όπως εκείνων του Σουδάν, της Σομαλίας και της Αιθιοπίας. Η παροχή εισοδήματος σε μετρητά οδηγεί στην άμεση βοήθεια προς τα εν δυνάμει θύματα του λιμού. Οδηγεί, επίσης, στην προώθηση των τροφίμων στις περιοχές που έχουν πληγεί από το λιμό, ως αντίδραση στις αυξημένες απαιτήσεις που μπορούν πλέον να καλυφθούν με μετρητά.

Το σύστημα αυτό βοηθά επίσης στην αποτροπή του ευρέως παρατηρούμενου φαινομένου, που ονομάζεται «αντίθετη διακίνηση τροφίμων», κατά το οποίο τα τρόφιμα μεταφέρονται εκτός των περιοχών που επλήγησαν από το λιμό, σε πιο ευημερούσες περιοχές. Αυτό έχει συμβεί σε πολλούς λιμούς, όπως π. χ. στο λιμό της Ιρλανδίας τη δεκαετία του 1840, του Γουόλλο στην Αιθιοπία, το 1973 και του Μπαγκλαντές το 1974. Δεν υπάρχει κανένα φοβερό μυστήριο ως προς αυτό, αφού οι μη πληγείσες περιοχές (η Αγγλία στην περίπτωση των λιμών της Ιρλανδίας, η Αντίς Αμπέμπα και η Ασμάρα στην περίπτωση του λιμού του Γονόλλο, η Ινδία στο λιμό του Μπαγκλαντές) έχουν συχνά μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη και ασκούν μεγαλύτερη πίεση σε σύγκριση με τις πληγείσες από το λιμό, με αποτέλεσμα τα τρόφιμα να εκρέουν, μέσω των μηχανισμών της αγοράς, από τις πληγείσες περιοχές. Όταν υπάρχει μεγαλύτερο εισόδημα στις πληγείσες περιοχές -μέσω προγραμμάτων απασχόλησης, για παράδειγμα- αυτή η «αντίθετη διακίνηση τροφίμων» είναι δυνατόν να μειωθεί, ή να εξαλειφθεί, πράγμα που από μόνο του είναι πολύ σημαντικό.

Υπάρχουν, βεβαίως, προβλήματα και με την παροχή βοήθειας που δίνεται με τη μορφή προγραμμάτων απασχόλησης και μισθών. Μεγάλο μέρος της εξαρτάται από την επάρκεια της διάρθρωσης της αγοράς της συγκεκριμένης οικονομίας. Αν οι αγορές είναι τόσο διαστρεβλωμένες, ώστε η διεύρυνση της ζήτησης να μην οδηγήσει σε «αντίδραση», τότε δεν υπάρχει άλλη λύση για την κυβέρνηση από το να διακινήσει η ίδια τα τρόφιμα προς τα θύματα και να φροντίσει για την άμεση διανομή τους.

Από την άλλη πλευρά, οι διαχειριστικοί πόροι της κυβέρνησης είναι και αυτοί περιορισμένοι και το ιστορικό της ανακούφισης από λιμό μέσω ευρείας κλίμακας διακίνησης τροφίμων από την κυβέρνηση δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για πολλές χωρίς της Αφρικής. Όταν η κυβερνητική δομή είναι περιορισμένη ή ανεπαρκής, το να δοθεί χρηματική βοήθεια, ώστε να ανανεωθούν τα δικαιώματα και να δημιουργηθεί η «πίεση» για τη διακίνηση των τροφίμων, μπορεί να είναι η μόνη λογική τακτική. Πράγματι, στις αφρικανικές χώρες, όπου δοκιμάστηκε η χρηματική βοήθεια, όπως η Μποτσουάνα, το ιστορικό των επιτευγμάτων είναι πολύ ενθαρρυντικό.

Το σύστημα της χρηματικής βοήθειας έχει και μερικά πρόσθετα πλεονεκτήματα. Αναγεννά την υποδομή του εμπορίου και των μεταφορών στην οικονομία, μέσω της αύξησης της ζήτησης και των εμπορικών δραστηριοτήτων, πράγμα που αποβαίνει μακροπρόθεσμα επωφελές, κυρίως επειδή οι λιμοί έχουν την τάση να διασπούν αυτούς ακριβώς τους κρίκους της οικονομικής αλυσίδας.

Επιπλέον, εφόσον η διανομή στους ενδεείς απαιτεί συνήθως τη δημιουργία «καταυλισμών βοήθειας», το σύστημα της άμεσης σίτισης ή της άμεσης διανομής τροφίμων μπορεί να διασπάσει τη φυσιολογική οικογενειακή ζωή, όπως επίσης και τη συνέχιση των φυσιολογικών οικονομικών δραστηριοτήτων, ιδιαίτερα την καλλιέργεια της γης. Αντίθετα, η παροχή βοήθειας με τη μορφή επιδοτούμενης απασχόλησης, χωρίς τη μετακίνηση του πληθυσμού από τις εστίες του, έχει το πλεονέκτημα να είναι λιγότερο διασπαστική για την εργασία και τη διαβίωση.

Μολονότι η απόφαση ανάμεσα στην παροχή χρηματικής βοήθειας και βοήθειας σε τρόφιμα πρέπει να εξαρτάται από την προσεκτική και ουσιαστική αποτίμηση των πραγματικών συνθηκών που επικρατούν στη συγκεκριμένη χώρα, ή περιοχή, αξίζει τον κόπο να σκεφθεί κανείς την πιθανότητα να παράσχει τρόφιμα στα θύματα του λιμού με τον τρόπο της πληρωμής. Όταν η πείνα και οι λιμοί δεν αντιμετωπίζονται μόνο υπό το πρίσμα της διαθεσιμότητας των τροφίμων, αλλά κυρίως υπό το πρίσμα της απώλειας του δικαιώματος στα τρόφιμα, είναι φυσικό να στραφούμε προς εκείνα τα μέσα που θα αλλάξουν τη δράση των διαταραγμένων κρίκων της τροφικής αλυσίδας. Αυτή ακριβώς η διεύρυνση της οικονομικής προοπτικής που συνδέεται με τη γενικότερη αυτή προσέγγιση μπορεί να θεωρηθεί ως η πλέον σημαντική πλευρά των αλλαγών που προτείνονται στην ανάλυση των λιμών.

Πράγματι, η μορφή της ανακούφισης από το λιμό είναι ένα μόνο θέμα τακτικής, που επηρεάζεται από τον τρόπο προσέγγισης του δικαιώματος στα τρόφιμα, ενώ υπάρχουν και άλλα πολλά θέματα που εξαρτώνται αποκλειστικά από το είδος της προσέγγισης που υιοθετείται. Ακόμα και στο πλαίσιο του καθορισμού της μορφής της βοήθειας σ’ ένα λιμό (π. χ. αν θα είναι σε τρόφιμα ή σε χρήματα), υπάρχουν πολλά διαφορετικά εργαλεία τακτικής που μπορούν να ληφθούν υπόψη, στα οποία περιλαμβάνονται η εισαγωγή τροφίμων από το εξωτερικό, η εφαρμογή επισιτισμού και ελέγχου της κερδοσκοπίας, η φορολόγηση των μη πληγέντων ώστε να δοθεί στον πληγέντα πληθυσμό περισσότερο ανταγωνιστική θέση στην αγορά, κλπ. Τα θέματα αυτά τακτικής πρέπει να εξετάζονται σοβαρά και από κοινού, προκειμένου να πάρει μορφή η κοινωνική πολιτική που θα ασχοληθεί με την ανακούφιση από το λιμό.

Πρόληψη του λιμού και διαφοροποίηση της παραγωγής

Υπάρχουν και άλλες σχετικές τακτικές που αφορούν σε άλλες πλευρές της πολιτικής κατά των λιμών, όπως είναι η πρόληψη των λιμών (σε αντίθεση με την παροχή βοήθειας στα θύματα ενός λιμού). Όπως έχουμε αναφέρει προηγούμενα, ακόμα και για την πρόληψη, η ύπαρξη ενός συστήματος επαγρύπνησης για την παροχή των χρημάτων και τα προγράμματα απασχόλησης μπορεί να αποδειχθεί σημαντικό.

Πρέπει να διαχωρίσουμε με σαφήνεια

  • (α) την παραγωγή τροφίμων ως πηγή εισοδήματος και δικαιώματος και
  • (β) την παραγωγή τροφίμων ως πηγή παροχής διατροφικών αγαθών.

Η σοβαρότητα της κατά κεφαλήν μείωσης της παραγωγής τροφίμων στην Αφρική θεωρείται συχνά ως η κύρια αιτία του διατροφικού προβλήματος της Αφρικής. Οι οικονομικές πολιτικές, όμως, δεν πρέπει να καθορίζονται από την επιθυμία μας να φανταζόμαστε ότι οι συγκεκριμένες αλλαγές έχουν ήδη γίνει. Αν αποδειχτεί ότι, δεδομένης της αστάθειας του κλίματος και των οικολογικών προβλημάτων, η παραγωγή των τροφίμων παραμένει ευάλωτη στις διακυμάνσεις σε κάποιες περιοχές της Αφρικής για μεγάλο χρονικό διάστημα στο μέλλον, τότε θα είναι λάθος να βασιστούμε σ’ αυτή την αβέβαιη πηγή εισοδήματος και δικαιωμάτων επί των τροφίμων. Τούτο αποτελεί έρεισμα υπέρ της άποψης να δοθεί μεγαλύτερη, σχετικά, έμφαση σε άλλα είδη παραγωγής, όπως π. χ. στη βιομηχανική διεύρυνση, τα οποία θα αποφέρουν μεγαλύτερα οφέλη και με περισσότερη σταθερότητα υπό τις παρούσες συνθήκες.

Αν η ανάλυση του δικαιώματος επί των τροφίμων εστιαστεί στα διάφορα μέρη της τροφικής αλυσίδας, καταδεικνύει την αναγκαιότητα του να ληφθεί σοβαρά υπόψη η περίπτωση μεγαλύτερης διαφοροποίησης της παραγωγικής διάρθρωσης στην Αφρική. Οι υποτιθέμενες μαγικές λύσεις του προβλήματος της πείνας στην Αφρική, τυποποιημένες από τέτοια κοινότοπα σλόγκαν, όπως το «δώστε όλους τους πόρους στη γεωργία!» (αγαπημένο θέμα των νατουραλιστών), ή «ανεβάστε τις τιμές των αγροτικών προϊόντων και των τροφίμων για να ενισχυθούν τα παραγωγικά κίνητρα! » (αγαπημένο θέμα πολλών διεθνών ιδρυμάτων, στα οποία περιλαμβάνεται η Διεθνής Τράπεζα), μπορεί να αποδώσουν πολύ λιγότερα από όσα υπόσχονται. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει διέξοδος από τη βασική τακτική του προσεκτικού υπολογισμού των σχετικών πλεονεκτημάτων – όπου περιλαμβάνονται και οι αντίστοιχες αβεβαιότητες – προκειμένου να επιτευχθούν διαφορετικές ισορροπίες μεταξύ των διαφόρων τομέων.

Υπάρχει, μάλιστα, ο ισχυρισμός ότι οι πολιτικές κατά της πείνας στην Αφρική πρέπει να δώσουν μεγάλη βάση στη διεύρυνση της παραγωγής μη διατροφικών προϊόντων, καθώς και στη διαφοροποίηση της οικονομίας. Συχνά υπάρχει μια έντονη διστακτικότητα στη σοβαρή θεώρηση της εκδοχής να εκβιομηχανιστεί η Αφρική. Ορισμένες φορές η διστακτικότητα πηγάζει από τη λανθασμένη εντύπωση της καλής αναλογίας έκτασης-πληθυσμού των περισσότερων Αφρικανικών χωρών, αν συγκριθούν, ας πούμε, με την Ασία. Η επιλογή, όμως, ανάμεσα στη βιομηχανία και τη γεωργία πρέπει να γίνει αφού υπολογιστεί προσεκτικά το κόστος και τα οφέλη, πέραν από τη διαθεσιμότητας της γης. Άλλος παράγων που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι το ίδιο το κλίμα. Οι δυνατότητες για οικονομική ανάπτυξη που παρέχονται με την εκβιομηχάνιση έχουν αποδειχτεί από την ιστορική εμπειρία πολλών και διαφορετικών χωρών σε διαφορετικά μέρη του κόσμου και η Αφρική δεν μπορεί να αγνοήσει τις δυνατότητες αυτές. Επιπλέον, η συνεισφορά της εκβιομηχάνισης στη δημιουργία ειδικοτήτων, καθώς και στον οικονομικό και κοινωνικό εκσυγχρονισμό, αποτελεί επίσης σημαντικό παράγοντα. Η έμμεση επίδραση του τεχνολογικού μετασχηματισμού στην ίδια την αγροτική παραγωγικότητα (περιλαμβανομένης και της παραγωγικότητας στον τομέα της διατροφής) δεν μπορεί, με κανένα τρόπο, να αγνοηθεί.

Όπως έχουν τα πράγματα, οι περισσότερες επιτυχημένες αγροτικές οικονομίες του κόσμου συμβαίνει να είναι και βιομηχανικά ανεπτυγμένες, και το γεγονός αυτό δεν μπορεί να είναι τυχαίο. Η τεχνογνωσία είναι για την αγροτική παραγωγή τόσο σημαντική όσο και η γη, ενώ η διαφοροποίηση της παραγωγής φαίνεται ότι βοηθά τη δημιουργία τεχνογνωσίας. Η ευνοϊκή αναλογία έκτασης-πληθυσμού ορθώς δεν έχει θεωρηθεί κατάλληλο έρεισμα για την αποφυγή της βιομηχανικής παραγωγής στην Αυστραλία, τον Καναδά ή τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το να απαλειφθεί αυτή η οικονομική δυνατότητα για την Αφρική με τη δικαιολογία της υψηλής αναλογίας γης-πληθυσμού, σημαίνει τουλάχιστον πολιτική στενομυαλιά. Μολονότι η επιτυχής εκβιομηχάνιση τείνει να είναι μακροπρόθεσμη διαδικασία, η διαδικασία αυτή πρέπει να αρχίσει κάποτε αν είναι να αποδώσει καρπούς στο μέλλον. Επιπλέον, οι εμπειρίες πολλών αναπτυσσόμενων χωρών έχουν δείξει ότι σε ορισμένους κλάδους της βιομηχανίας, η ραγδαία πρόοδος μπορεί να επιτευχθεί με καινοτομίες που αποδίδουν οφέλη χωρίς μεγάλες καθυστερήσεις.

Όλα αυτά δεν αναιρούν τη σπουδαιότητα της διεύρυνσης της παραγωγής τροφίμων στην Υποσαχάρια Αφρική. Η αγροτική επέκταση γενικά και η διεύρυνση της παραγωγής τροφίμων ειδικότερα, θα αποτελέσουν χωρίς αμφιβολία ένα σημαντικό εργαλείο -αλλά όχι το μόνο- στον πόλεμο κατά της πείνας στην Αφρική. Οι διάφορες στρατηγικές απόψεις για τη βελτίωση της παραγωγής στην Υποσαχάρια Αφρική έχουν ληφθεί σοβαρά υπόψη και έχουν εξεταστεί ενδελεχώς τα τελευταία χρόνια, ενώ υπάρχουν πολλά να μάθουμε από την οικονομική λογική, καθώς και από την εμπειρική παρατήρηση των πραγματικών οικονομικών εμπειριών. Δεδομένου του αριθμού των ανθρώπων των οποίων το δικαίωμα στα τρόφιμα απορρέει από την παραγωγή των τροφίμων στην Αφρική και δεδομένης, επίσης, της μικρής ταχύτητας με την οποία μπορεί να μειωθεί αυτή η εξάρτηση (η μείωση της οποίας όμως πρέπει να είναι μακροπρόθεσμη), η σπουδαιότητα της διεύρυνσης της παραγωγής τροφίμων στην Αφρική, ως μίας από τις στρατηγικές κατά της πείνας στην ήπειρο αυτή, δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Είναι πραγματικά περισσότερο θέμα ισορροπίας μεταξύ των διαφόρων στοιχείων της τακτικής για την καταπολέμηση της πείνας στην Αφρική και γι’ αυτό πρέπει να αντισταθούμε στην τάση να υπερεκτιμήσουμε την παραγωγή τροφίμων ως λύση στο διατροφικό πρόβλημα της Αφρικής. Οι αλυσιδωτές σχέσεις που επηρεάζουν τα δικαιώματα επί των τροφίμων απαιτούν να επιστήσουμε την προσοχή μας σε πολλά άλλα σημεία των οικονομικών διαδικασιών. Μια στενά εστιασμένη προσοχή στην παραγωγή των τροφίμων και μόνο μπορεί να αποδειχθεί άχρηστη και επικίνδυνη. Η πρόκληση της συνεχιζόμενης πείνας στην Αφρική απαιτεί μια πολύ διευρυμένη και ισορροπημένη προσέγγιση.

Συμπερασματικές παρατηρήσεις

Στο κεφάλαιο αυτό προσπάθησα να παρουσιάσω εν συντομία τον τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος της πείνας από την πλευρά του δικαιώματος επί των τροφίμων, που αφορά τόσο στο συνήθη υποσιτισμό όσο και στους περιστασιακούς λιμούς, ενώ επιπλέον προσπάθησα να εξετάσω τα θέματα πολιτικής που δημιουργούνται αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα από την πλευρά του δικαιώματος. Αν και ελάχιστα μόνο πολιτικά ερωτήματα τέθηκαν με σαφήνεια, παρόμοιες αναλύσεις μπορούν να παρουσιαστούν και σε άλλους τομείς της κυβερνητικής πολιτικής σε σχέση με το γενικό πρόβλημα της πείνας και το ιδιαίτερο πρόβλημα των λιμών.

Μερικά σημεία τακτικής και δράσης μπορεί να μας οδηγήσουν πέρα από την καθαρά οικονομική λογική. Ένας τομέας που παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μέσα στο πλαίσιο του προβλήματος της πείνας είναι η κατανομή των τροφίμων μέσα στην οικογένεια, κυρίως μεταξύ ανδρών και γυναικών και ιδιαίτερα μεταξύ των αγοριών και των κοριτσιών. Υπάρχουν αρκετά στοιχεία από διάφορες περιοχές του κόσμου που δείχνουν συστηματικές προκαταλήψεις που σχετίζονται με το φύλο (παραδείγματος χάριν, μεγαλύτερος υποσιτισμός των γυναικών και ιδιαίτερα των μικρών κοριτσιών).

Η αλληλουχία των αλυσιδωτών σχέσεων δεν τελειώνει με την αγορά των τροφίμων, αφού υπάρχει το πρόσθετο πρόβλημα της κατανομής των τροφίμων μέσα στην οικογένεια, βάσει των αγορών που γίνονται από την οικογένεια ως σύνολο. Τα προβλήματα αυτά της ενδοοικογενειακής κατανομής, που συνδέουν την αγορά των τροφίμων με την κατανάλωση από τα μέλη μιας οικογένειας, πρέπει να διερευνηθούν, ώστε να γίνει καλύτερα κατανοητή μια σημαντική όψη της στέρησης της τροφής που απαντάται σε ορισμένες κοινωνίες.

Εδώ πάλι, η έννοια του δικαιώματος, εν σχέσει προς την έννοια της νομιμότητας όπως αυτή γίνεται αντιληπτή, μπορεί να αποτελέσει μείζον θέμα. Συχνά, το μεγαλύτερο μερίδιο των ανδρών έναντι εκείνου των γυναικών, ή των αγοριών έναντι εκείνου των κοριτσιών, απηχεί την παραδοσιακή αντίληψη του τι είναι νόμιμο και σωστό. Μολονότι οι αντιλήψεις αυτές της νομιμότητας δεν έχουν το κύρος του νόμου που επιβάλλεται από το κράτος, η δύναμή τους στις ουσιαστικές κατανομές μέσα στην οικογένεια είναι πράγματι μεγάλη και ενισχύεται από τις συνθήκες και τις κοινωνικές πιέσεις. Υπάρχουν πολλές αποδείξεις αυτών των παραδοσιακών προκαταλήψεων σχετικά με τη κατανομή των τροφίμων μέσα στην οικογένεια.

Υπάρχουν και πολλά άλλα θέματα τα οποία σχετίζονται με την έννοια του δικαιώματος επί των τροφίμων. Οι οικονομικοί, πολιτικοί και κοινωνικοί παράγοντες που εμπεριέχονται στις αλυσιδωτές σχέσεις και οι επιπτώσεις τους απαιτούν προσεκτική, λεπτομερή εξέταση. Αυτό που χρειάζεται είναι μια αρκετά φιλελεύθερη προσέγγιση, αντί για τη στενόμυαλη προσήλωση στην παραγωγή και τη διαθεσιμότητα μόνο.

Δεν υπάρχει μαγική λύση στο πρόβλημα της στέρησης της τροφής στον κόσμο που ζούμε. Υπάρχει, ωστόσο, μια ενοποιητική εστία – σε σχέση με τα προβλήματα των δικαιωμάτων στην τροφική αλυσίδα – που παρέχει τη βάση για να αναλύσουμε τις ποικίλες δυσλειτουργίες που παρουσιάζονται και για να αναζητήσουμε τις σωστές λύσεις. Η πιεστική ανάγκη είναι να συνδέσουμε την πολιτική και τη δράση με τη θεωρία και την κατανόηση. Πρόκειται για ένα έργο επίπονο με μεγάλες απαιτήσεις. Οι ανταμοιβές^ όμως, είναι εξίσου μεγάλες. Η επιβίωση και η ευημερία μεγάλου μέρους του ανθρώπινου είδους μπορεί να εξαρτώνται από αυτό.

Σημειώσεις

Αυτό είναι το κείμενο μιας διάλεξης που έγινε κατά τη διάρκεια μιας διεθνούς ακαδημαϊκής συζήτησης στο Ινστιτούτο Σμιθσόνιαν, με θέμα: «Επιστήμη, Έθιμα και Διατροφή», στις 6-7 Οκτωβρίου, 1987. Βασίζεται σε παλαιότερη παρουσίαση του συγγραφέα σε μία ακαδημαϊκή συζήτηση στο Πανεπιστήμιο Μπράουν, με θέμα: «Απόψεις επί της ιστορίας της πείνας».

Νιούμαν Λουσίλ, Φ – Η πείνα στην Ιστορία . Εκδόσεις Πολύτροπον

by Αντικλείδι , http://antikleidi.com

Πολιτισμός

O σύλλογος «Μιλιά» προωθεί την ελληνική γλώσσα και κουλτούρα στην Γαλλία

Έχοντας την τύχη να κάνω την πρακτική μου στη Λυών και πιο συγκεκριμένα στον οργανισμό «Μιλιά», έναν οργανισμό που προωθεί όχι μόνο την ελληνική γλώσσα αλλά και την ελληνική κουλτούρα στη Λυών αλλά και στη Γαλλία γενικότερα,

via Η Μιλιά=Η οργάνωση που διαδίδει την ελληνική γλώσσα στη Γαλλία. — Πυθαγόρειο Θεώρημα

Φιλοσοφία Ψυχολογία Γνωσιολογία

Η αξία των πραγμάτων σ ένα μικρό υπέροχο κόμικ

Ζούμε σε έναν κόσμο περιτριγυρισμένοι από αντικείμενα. Γιατί μαζεύουμε πράγματα; Τι είναι  αυτό που πραγματικά μας κατευθύνει στο να κρατάμε τα απομεινάρια του παρελθόντος;  Μήπως κάποιες φορές μας κρατούν κολλημένους;  Ανακαλύψαμε ένα μικρό υπέροχο κόμικ στριπ  που έχει ακριβώς αυτό το θέμα. Δείτε το, αξίζει!

  Edit: Νικήτας Γιώτης

  Μετάφραση: Νίκος Γιώτης (από εδώ)

Αντικλείδι , http://antikleidi.com