Πεζοδρόμηση της οδού Ναυαρίνου, διάνοιξη της οδού Κρήτης, ανάπλαση των εκβολών του Νέδοντα, συνένωση κοινοχρήστων χώρων του Ιστορικού Κέντρου, πεζοδρόμηση της οδού Υπαπαντής και ανάδειξη των αρχαίων ευρημάτων που βρίσκονται στην περιοχή είναι μερικές μόνο από τις προτάσεις που κατέθεσε ο τεχνικός κόσμος για την αναβάθμιση του αστικού κέντρου της Καλαμάτας.
Η κατάθεση σειράς προτάσεων προς το δήμο Καλαμάτας έγινε στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για την υποβολή πρότασης χρηματοδότησης στο πρόγραμμα Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης.
Οι προτάσεις που κατατέθηκαν αποτελούν κοινή θέση της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΤΕΕ και των συλλόγων μηχανικών (σύλλογος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, σύλλογος Ελευθέρων Επαγγελματιών Μηχανικών, σύλλογος Μηχανολόγων Μηχανικών, σύλλογος Τοπογράφων Μηχανικών).
Σύμφωνα με όσα σημειώνονται σε σχετική επιστολή που έστειλε ο τεχνικός κόσμος στο δήμο Καλαμάτας «μέσω αυτών (σσ των προτάσεων) ο τεχνικός κόσμος προσβλέπει στην οργάνωση της λειτουργίας ενός αστικού κέντρου δυναμικού, οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμου, με έμφαση στην ανάπτυξη των δραστηριοτήτων κυρίως στους κλάδους: Υπηρεσίες, Πολιτισμός, Τουρισμός, Αναψυχή».
Στην ίδια επιστολή, ευθύς εξαρχής, σημειώνεται ότι πρωταρχικό, σημείο σύγκλισης όλων των εμπλεκόμενων φορέων είναι η απαίτηση για μια νέα κυκλοφοριακή μελέτη συνολικά του αστικού χώρου της μεσσηνιακής πρωτεύουσας με καταγραφή τόσο των σημερινών στοιχείων, όσο και των αναμενόμενων στις προσεχείς δεκαετίες, με στόχο τα συμπεράσματα της εν λόγω μελέτης να ανταποκριθούν στην πόλη του μέλλοντος με επάρκεια. «Βασικό στόχο της μελετητικής διαδικασίας πρέπει να αποτελέσει η απρόσκοπτη κίνηση του πεζού και η διευκόλυνση της μετάβασής του με ταυτόχρονη ανάπτυξη ενός επαρκούς, ευέλικτου και σύγχρονου δικτύου μέσων μαζικής μεταφοράς. Απαραίτητη κρίνεται η διασύνδεση των επιμέρους πολεοδομικών ενοτήτων της πόλης με το κέντρο και βεβαίως καθεμίας από τις υπό χρηματοδότηση περιοχές μεταξύ τους (το ιστορικό κέντρο με την παραλία)” σημειώνεται χαρακτηριστικά στην επιστολή.
Οι προτάσεις
Στη συνέχεια αποτυπώνονται οι προτάσεις του τεχνικού κόσμου για τα έργα που πρέπει να πραγματοποιηθούν στην πόλη τόσο στα πλαίσια του προγράμματος Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης όσο και μέσα από άλλες χρηματοδοτήσεις. Συγκεκριμένα στην ανακοίνωση της νομαρχιακή Επιτροπής του ΤΕΕ σημειώνεται:
Παραλιακό Μέτωπο:
Στο επίκεντρο των συζητήσεων σε σχέση με την παραλιακή ζώνη τοποθετείται ο χαρακτήρας του άξονα της οδού Ναυαρίνου. Η άποψη του τεχνικού κόσμου είναι ότι μπορεί να πεζοδρομηθεί η οδός με μια σειρά σημαντικών ρυθμίσεων κυκλοφοριακών, γεγονός που θα διευθετηθεί και από την κυκλοφοριακή μελέτη. Πολύ συνοπτικά θα αναφερθούμε στην εξασφάλιση σημαντικών χώρων στάθμευσης των επισκεπτών σε κομβικά σημεία και εξεύρεση λύσης για τους μόνιμους κατοίκους της περιοχής. Συγχρόνως, πλήρης πεζοδρόμηση μπορεί να είναι εφικτή μόνο εφόσον εξυπηρετηθούν οι λειτουργικές ανάγκες του επιχειρηματικού κόσμου επί του πεζοδρομημένου χώρου ( τροφοδοσία , αποκομιδή απορριμμάτων, καθαρισμός, διέλευση πυροσβεστικών και νοσοκομειακών οχημάτων). Τέλος, σε αυτό το πεζοδρομημένο τμήμα επιβάλλεται η διέλευση ενός ήπιου οχήματος με χαρακτηριστικά που προάγουν την περιβαλλοντική συνείδηση (νέας τεχνολογίας ενεργειακά μέσα) με στόχο την εξυπηρέτηση όλων των κοινωνικών ομάδων.
Πολεοδόμηση της περιοχής από την οδό Κρήτης έως και το ξενοδοχειακό συγκρότημα στο τέλος της οδού Ναυαρίνου ανατολικά και παράλληλη διάνοιξη του προς Βορρά κυκλοφοριακού άξονα της υπό πολεοδόμηση περιοχής της οδού Κρήτης καθώς και διάνοιξη όλων των κάθετων οδών στην οδό Κρήτης.
Διασύνδεση της ανατολικής με τη δυτική παραλία εκμεταλλευόμενοι τον ποταμό Νέδοντα και την ευρύτερη ζώνη των εκβολών του, που αποτελεί κομβικό σημείο, αφού το υγρό στοιχείο του ποταμού ενώνεται κάθετα με το υδάτινο θαλάσσιο στοιχείο. Η επίλυση του κόμβου αυτού και η εξισορρόπηση φυσικών και τεχνικών στοιχείων, πεζοπορικών διαδρομών & τεχνικών έργων αναβάθμισης, χωρίς να προκληθεί αλλοίωση στο φυσικό περιβάλλον και διατάραξη της βιοποικιλότητας της περιοχής θα έπρεπε να αποτελέσει αντικείμενο αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
Πλήρης επανασχεδιασμός του βασικού άξονα κίνησης του δυτικού παραλιακού μετώπου, της οδού Πλαστήρα, με αύξηση του σημερινού της πλάτους ώστε να διαχωρίζονται ζώνες κίνησης πεζών & τροχοφόρων, χωροθέτηση ποδηλατικής διαδρομής, σύνδεση με κατάλληλο ενεργειακό μέσο μαζικής μεταφοράς με την υπόλοιπη πόλη, διαμόρφωση χώρων στάσης και θέασης. Στο ίδιο πλαίσιο θα μπορούσε να προταθεί και η δημιουργία πράσινης ζώνης(green belt) έστω και με περιορισμένο χωρικό προσανατολισμό.
Ιστορικό Κέντρο:
Ενιαία αρχιτεκτονική αντιμετώπιση όλων των κοινοχρήστων χώρων του Ιστορικού Κέντρου, τόσο σε σχέση με τα όσα ήδη έχουν εφαρμοστεί όσο και σχετικά με όσα αναφέρονται ως ώριμα μελετητικά έργα. Η συνένωση πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο, ώστε στο παραγόμενο αποτέλεσμα να μην είναι αναγνώσιμη η διαφορετικότητα των μελετών, όπως επίσης η επιλεγόμενη συρραφή των διαφορετικών μελετητικών φάσεων να μην ορατή δια γυμνού οφθαλμού στον επισκέπτη.
Η πεζοδρόμηση των σημαντικών αξόνων που σήμερα δεν έχει δρομολογηθεί θα πρέπει να προχωρήσει με αποφασιστικότητα, με παράλληλη επίλυση των λειτουργικών ζητημάτων εξυπηρέτησης μόνιμων κάτοικων και καταστημάτων, ώστε να μεταδοθεί και σε αυτούς το αίσθημα ασφάλειας και ανάπτυξης που επιχειρείται στην περιοχή. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στον άξονα του Ι.Ν της Υπαπαντής καθώς και στον εξωτερικό της χώρο, όπου οι αρχιτεκτονικές επιλογές θα πρέπει να ανταποκρίνονται στη σπουδαιότητά του. Πεζοδρόμηση μεν, πρόβλεψη δε για την κίνηση των ευπαθών ομάδων που επισκέπτονται το χώρο, ήπιο μέσο μαζικής μεταφοράς, ανάδειξη των αρχαίων ευρημάτων με ανασκαφική διαδικασία έστω και με μερική αποκάλυψη τους, με στόχο να αποδοθεί ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του συγκεκριμένου δημόσιου χώρου.
Αντιμετώπιση της περιοχής του ιστορικού κέντρου με βάση τις Αρχές του Βιοκλιματικού Σχεδιασμού, ως προς τα υλικά και τα στοιχεία σκιασμού και δροσισμού, καθώς σε αυτή παρατηρούνται ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες κατά τους θερινούς μήνες, εξαιτίας της πυκνής δόμησης και της μικρής κλίμακας των αξόνων που δεν αφήνει τη διέλευση του αέρα να μειώσει το αίσθημα της υψηλής θερμοκρασίας.
Επίσης, προτείνεται η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιριακών συνόλων της ενότητας, ο πράσινος χαρακτήρας των μέσων μεταφοράς, η επιλογή ενεργειακών στοιχείων φωτισμού ανάδειξης τοποσήμων αλλά και ηλεκτροφωτισμού όλης της ενότητας.
Τέλος, στα πλαίσια των παραπάνω κρίνουμε σκόπιμο να εμπλακεί ο επιχειρηματικός παράγοντας ώστε να δοθούν ισχυρά κίνητρα αξιοποίησης και επενδυτικής δράσης στην εν λόγω περιοχή , ώστε να επανακατοικηθούν σημαντικά αρχιτεκτονικά κελύφη, που σήμερα είναι κενά & εγκαταλειμμένα διάσπαρτα σε όλο το ιστορικό σύνολο.
Διασύνδεση των δυο επιλεγμένων ενοτήτων
Ενοποίηση της παραλιακής ζώνης με το Ιστορικό Κέντρο μέσω ανάπλασης των κάθετων οδικών αξόνων (Αριστομένους, Φαρών, Ακρίτας, Νέδοντος, Ηρώων, Αύρας, κ.α.) εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη διασύνδεση – πρόσβαση προς και από το αστικό κέντρο με λειτουργία ήπιου πράσινου μέσου μαζικής μεταφοράς
Ανάπλαση-ανάδειξη υφισταμένων ανοιχτών κοινοχρήστων χώρων, πλατειών του πολεοδομικού σχεδίου της Καλαμάτας, με στόχο την αντιμετώπιση της «αστικής θερμικής νησίδας».
Εκμετάλλευση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ηλιακή, αιολική, βιομάζες, κλπ), αφού τόσο το ηλιακό (ειδικά σε όλο το παράκτιο μέτωπο), όσο και το αιολικό δυναμικό της πόλης (στα όρια του Δήμου, πέριξ Αλαγονίας, κλπ) εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά που επιτρέπουν – επιβάλλουν την αξιοποίησή τους προς εξοικονόμηση ενέργειας.
Τέλος στην επιστολή σημειώνεται ότι «είναι σημαντικό να κατατεθεί η άποψη του τεχνικού κόσμου για την αναπτυξιακή – μέσω των έργων πορεία – της πόλης. Η παρούσα επιστολή αποτελεί ιεράρχηση των στόχων και κατά συνέπεια και των μελετών, δεν περιορίζεται στο συγκεκριμένο θέμα της ΣΒΑΑ και αισιοδοξεί να αποτελέσει αφορμή ώστε η πόλη και τα ζητήματα της να αντιμετωπιστούν καθολικά, να μπουν στη συζήτηση ως απαίτηση οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί και να επανασυνδεθεί ο τεχνικός κόσμος με τη μορφοποίηση του δημόσιου χώρου».