Αρχείο μηνός Ιούλιος 2012

Aυτοδιοίκηση,Άρθρα -'Συνεντεύξεις - Παρεμβάσεις,Αυτοδιοίκηση και Κοινωνική πολιτική,Αυτοδιοικητικός Παράπλους

Η οικονομική κρίση αποτελεί ευκαιρία για την προώθηση της καινοτομίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

 της Μαρία Ν. Ψαρρού Διευθύντρια Δημοτικής Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολιτισμού Κερατσινίου. Υποψήφια Διδάκτωρ Τμ. Επικοινωνίας, Μέσων & Πολιτισμού Παντείου Πανεπιστημίου

 Με ποιο τρόπο η καλπάζουσα οικονομική κρίση επηρεάζει την τοπική αυτοδιοίκηση;

Από ερευνητικά δεδομένα της Eurostat και της Dexia προκύπτει σημαντική μείωση των τοπικών προϋπολογισμών στα περισσότερα  κράτη – μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά τη διετία 2008 -2010, που οφείλεται κατά βάση στη μείωση των φορολογικών εσόδων, περαιτέρω μείωση το 2011 των αντισταθμιστικών μεταβιβάσεων πόρων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διοίκησης σε χώρες με αυξημένα δημοσιονομικά ελλείμματα (Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία) ενώ στη Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο εισήχθηκαν προγράμματα για τη μείωση των ελλειμμάτων των εθνικών προϋπολογισμών. Παρατηρήθηκε, επίσης, σχετική αύξηση των δαπανών των τοπικών προϋπολογισμών για κοινωνική πρόνοια λόγω των οικονομικών πιέσεων που υφίστανται τα νοικοκυριά.

Σύμφωνα με τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής Διακυβέρνησης και Πολιτικής του International City / County Management Association, που βασίστηκε στην έρευνα του Καθηγητή Δημόσιας διοίκησης και διακυβέρνησης του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας Carl W. Stenberg, οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες που παρουσιάστηκαν παραπάνω και εξακολουθούν να υφίστανται, τελικά θα αναγκάσουν αυτοδιοικητικά στελέχη και αιρετούς να υιοθετήσουν στρατηγικές για την παροχή υπηρεσιών και την προσαρμογή των προύπολογισμών που θα υπερβαίνουν τη λογική του «ως είθισται» που φαίνεται να ανήκει πια στο παρελθόν. Με άλλα λόγια, η επικρατούσα οικονομική ύφεση θα επιφέρει καινοτομίες στο πεδίο αρμοδιοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και ανασχεδιασμό των πρακτικών της, υπό το βάρος των νέων δεδομένων.

Όπως προκύπτει και από παλιότερα ερευνητικά δεδομένα, στα πρώιμα στάδια οι αντιδράσεις τείνουν να είναι συντηρητικές, ενώ με την πάροδο του χρόνου και τη συνακόλουθη ένταση των οικονομικών προκλήσεων, αναλαμβάνονται πιο τολμηρές πρωτοβουλίες. Ο αντίκτυπος των επιδεινούμενων οικονομικών συνθηκών, διαφέρει αισθητά από κράτος σε κράτος. Οι περιοχές με διευρυμένες αρμοδιότητες ως προς την παροχή υπηρεσιών, πολυπληθές ανθρώπινο δυναμικό και ανελαστικές φορολογικές βάσεις ενδέχεται ήδη να βρίσκονται αντιμέτωπες με νέες συνθήκες εργασίας και πολύ νωρίτερα από άλλες πόλεις και χώρες. Με την πάροδο, όμως, του χρόνου τέτοια φαινόμενα αναμένεται να γενικευτούν.

Η επισκόπηση 246 περιπτώσεων που καταγράφηκαν στα ενημερωτικά δελτία του ICMA την περίοδο 15/4/2009 – 15/04/2011, ανέδειξε τα εξής τρία κύρια πρότυπα αντίδρασης της τοπικής αυτοδιοίκησης στην παρατηρούμενη ύφεση:

α) αύξηση αντιτίμων για την παροχή υπηρεσιών όπως η αποκομιδή των απορριμμάτων, ο δημοτικός φωτισμός και η διοργάνωση πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων,

β) αύξηση των δημοτικών τελών και φόρων κατανάλωσης

γ) περιστολή δαπανών, που ακολουθήθηκε στις περισσότερες περιπτώσεις, με έμφαση στη μείωση προσωπικού και τη συρρίκνωση του εύρους των παρεχόμενων υπηρεσιών, βάσει των  πολιτικών, της ζήτησης από την τοπική κοινωνία και των διαθέσιμων πόρων.

Από τους τέσσερις τομείς όπου εφαρμόσθηκαν στρατηγικές αναμόρφωσης (προσωπικό, υπηρεσίες και προγράμματα, συνεργασίες μεταξύ φορέων για την από κοινού παροχή υπηρεσιών και ανασχεδιασμός πρακτικών), οι περισσότερες προτάσεις και ενέργειες αφορούσαν στο προσωπικό. Η έμφαση αυτή είναι αναμενόμενη, δεδομένου ότι μεγάλο ποσοστό των τοπικών προϋπολογισμών αφορούν μισθούς, επιδόματα και αποζημιώσεις. Ενδεχομένως το ενδιαφέρον των πολιτών για την αριθμητική αύξηση των εργαζομένων στην τοπική αυτοδιοίκηση και τα συνεπαγόμενα κόστη, σε συνδυασμό με την φημολογία που συντηρούν και προωθούν τα ΜΜΕ περί παχυλών αμοιβών, προνομιακών όρων απασχόλησης, υπερπληθώρας εργαζομένων, και σκληροπυρηνικών εργατικών σωματείων, συμβάλλουν σε αυτή την τάση.

Οι αιρετοί και τα στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης επαναπροσδιορίζουν τον πυρήνα των δημοτικών υπηρεσιών και επιδεικνύουν την τάση να βάζουν στο μικροσκόπιο τμήματα και λειτουργίες που μέχρι πρότινος θεωρούνταν θέσφατα. Ταυτόχρονα, συνεχίζουν να είναι επιφυλακτικοί ως προς τη σύναψη συνεργασιών με άλλους φορείς και παρόχους υπηρεσιών ή ως προς τη σύσταση διοικητικών ενοτήτων ή την ανάπτυξη λειτουργιών, με συνεργαζόμενους φορείς προκειμένου να επιτύχουν μεγαλύτερες οικονομίες κλίμακας, αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα και δικαιοσύνη, αλλά και να περιορίσουν το μέγεθος και τα κόστη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Η δριμύτητα και οι επιπτώσεις του νέων συνθηκών εργασίας διαφέρουν σημαντικά από φορέα σε φορέα. Με ορισμένες εξαιρέσεις, το πλήθος και η τολμηρότητα των στρατηγικών που περιέλαβαν τα ενημερωτικά δελτία του ICMA, συσχετίζονται με την οικονομική ευρωστία των κρατών τους. Οι πόλεις και τα κράτη μόλις αρχίζουν να σκέφτονται στρατηγικές για την αναδιαμόρφωσή τους. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, οι πολιτικοί κίνδυνοι που ενέχει η υλοποίηση τολμηρών ενεργειών όπως η κατάργηση υπηρεσιών, οι διευρυμένες συνεργασίες μεταξύ φορέων και τομέων και η αναδιανομή αρμοδιοτήτων, φαίνονται να υπερτερούν σε σχέση με τις αντιλαμβανόμενα οφέλη. Είναι πιθανό λόγω της περιστολής των κρατικών προϋπολογισμών, πολλά στελέχη και αιρετοί να χρειστούν να «σκεφθούν το αδιανόητο» σε σχέση με τις στρατηγικές που σχετίζονται με τις προτεραιότητες της παροχής υπηρεσιών και τη διοικητική διάρθρωση.

Σύμφωνα δε με μελέτες για τα κράτη που εκπονήθηκαν από μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τοπική και Περιφερειακή Δημοκρατία (CDLR) του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών (CEMR) και από ομάδα ανεξάρτητων παρατηρητών, προκρίνονται τρεις στρατηγικές για την αντιμετώπιση της κρίσης:

α. Δημιουργία σταθερής βάσης εσόδων, μέσω της παροχής δυνατοτήτων στους δήμους να μεταβάλλουν τους συντελεστές φόρων ιδιοκτησίας ακινήτων ή εισοδημάτων από εργασία, αλλά και της έγκαιρης ενημέρωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης τουλάχιστον ένα χρόνο νωρίτερα για τις επικείμενες μειώσεις προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματικός σχεδιασμός για την απορρόφησή τους. 

β. Βέλτιστη χρήση των περιορισμένων πόρων, μέσω της ενίσχυσης της διαδημοτικής συνεργασίας ιδίως σε βασικές υποδομές ή κοινές διοικητικές διαδικασίες (π.χ. ανάπτυξη διαδικασιών ελέγχου, συλλογή φόρων, προμήθειες και τεχνολογία της πληροφορίας), μειώσεων των δαπανών μισθοδοσίας χωρίς απολύσεις, πρόσληψης προσωπικού για τον εντοπισμό τρόπων εξοικονόμησης πόρων, διαφάνειας στις προμήθειες και τις δαπάνες του προϋπολογισμού, διευρυμένης χρήσης συγκριτικής αξιολόγησης, σύγκρισης συστημάτων και σχετικών δαπανών, ενώ η συμβολή του ιδιωτικού τομέα στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας φαίνεται να έχει αντιστραφεί σε μερικές χώρες, και

γ. Δημιουργία συμπράξεων για την αντιμετώπιση μακροπρόθεσμων προκλήσεων με άλλα επίπεδα διοίκησης, τον ιδιωτικό τομέα, τα πανεπιστήμια, κοινωνικές επιχειρήσεις και άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις. Κυριότερες προκλήσεις θεωρούνται:

  • η διατήρηση των τοπικών οικονομιών, μέσω της σύμπραξης με άλλους τοπικούς παράγοντες για τον προσδιορισμό σύγχρονων ευκαιριών, την προώθηση τεχνολογικής έρευνας και καινοτομίας, τη βελτίωση δεξιοτήτων σε τοπικό επίπεδο και την παροχή χωροταξικού πλαισίου
  • η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μέσω συμπράξεων με εταιρίες κοινής ωφέλειας και μεταφορών, με εταιρίες «πράσινης» τεχνολογίας
  • η υποστήριξη των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, με ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά και τους ηλικιωμένους, δίνοντας προτεραιότητα στα νοικοκυριά που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Συμπεράσματα 

Η επισκόπηση των τοπικών αντιδράσεων στη μεγάλη ύφεση της δεκαετίας υποδεικνύει ότι από το 2009 έως το 2011, πόλεις αλλά και κράτη άρχισαν να αναπτύσσουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση της κρίσης. Εύλογα, οι σχετικά λιγότερο επίπονες μειώσεις πραγματοποιήθηκαν νωρίτερα, και οι δυσκολότερες επιλογές τίθενται τώρα επί τάπητος. Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες αντιδράσεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν συντηρητικές και οριακές, παρά τμήματα τολμηρών, καινοτομικών και ολοκληρωμένων προσεγγίσεων.

  • Ακόμη και κοινότητες οικονομικά ασθενών κρατών επικεντρώθηκαν σε λύσεις σχετικά χαμηλού κόστους, είτε επειδή απέφυγαν να αυξήσουν τα έσοδα ή δεν είχαν τη θέληση να προβούν σε θεμελιώδεις αλλαγές σε τοπικές λειτουργίες, σχέσεις και δομές.
  • Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, παρόλα αυτά, δεν προκύπτει ότι η μεγάλη ύφεση έχει εκ θεμελίων διαφοροποιήσει το σκοπό, την ποιότητα, ή την παροχή υπηρεσιών σε πολλές περιπτώσεις, ούτε έχει μεταβάλει το θεσμικό και διοικητικό πλαίσιο.
  • Φαίνεται να υιοθετείται μια περισσότερο υπεύθυνη στάση από τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και να καθιερώνεται η συνετότερη χρήση των ανθρώπινων, οικονομικών και φυσικών πόρων αλλά και η προώθηση των συνεργασιών που αναμένεται να συμβάλει καθοριστικά στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση κάθε φύσης προκλήσεων.
  • Τα στελέχη των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και οι αιρετοί εργάζονται σκληρά και ουκ ολίγες φορές προσαρμόζονται επιτυχώς στις νέες συνθήκες. Τρία είναι τα βήματα που προκρίνονται προς αυτή την κατεύθυνση:
    • Αξιοποίηση εναλλακτικών εργαλείων (ενδυνάμωση άτυπων δικτύων επικοινωνίας μεταξύ αιρετών και στελεχών σε όμορους δήμους, επέκταση των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω διαδημοτικών συνεργασιών,ανάθεση σε υφιστάμενα όργανα της μελέτης δυνητικών μεθόδων μείωσης δαπανών και διαπραγματεύσεων, ανάθεση υπηρεσιών σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς ή ιδιώτες)
    • Μεταφορά και ενοποίηση λειτουργιών από τους οικονομικά ασθενείς δήμους
    • Αναθεώρηση των σχέσεων μεταξύ τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικής εξουσίας.
Aυτοδιοίκηση

Ο λογαριασμός της τρόικας αφήνει στους δήμους 1,3 δισ. ευρώ τη στιγμή που η ΚΕΔΕ θεωρεί ως “κόκκινη γραμμή” τα 2,7 δισ. ευρώ

Έρχεται η στιγμή που οι δήμοι θα κηρύξουν στάση πληρωμών και στο προσωπικό, μετά τη στάση πληρωμών που έχουν κηρύξει  στους ιδιώτες που χρωστανε τα μαλλιά της κεφαλής τους .
Όλο αυτό το διάστημα μερικοί δήμαρχοι έδρασαν και δρουν δυναμικά. Εφτά μάλιστα από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους ήταν τελικά οι δήμαρχοι της Αττικής που έστειλαν  επιστολή στην ΚΕΔΕ ώστε να πραγματοποιηθεί η γενική συνέλευση των δημάρχων πριν και όχι μετά τα «μπάνια του λαού», καθότι τα προβλήματα επείγουν. Άλλοι δήμαρχοι παράμειναν απαθείς μεταξύ αυτών και ο Νίκας .
Όμως στο πρόγραμμα πλύσης του  εγκεφάλου των δημοτών της Καλαμάτας που χειρίζεται  ο ίδιος προσωπικά εντάσσεται  η μεγαλοστομία του   “εγγυώμαι τους μισθούς των υπαλλήλων του δήμου Καλαμάτας”. Πώς; Ήρθε η ώρα να  εξηγήσει  πως θα το κάνει.
Ο λογαριασμός της τρόικας όμως αφήνει στους δήμους μόλις 1,3 δισ. ευρώ τη στιγμή που η ΚΕΔΕ θεωρεί ως “κόκκινη γραμμή” τα 2,7 δισ. ευρώ για τη στοιχειώδη λειτουργία των δήμων.
Αστικό περιβάλλον

2012 Για τα υπόγεια parking

Θέσεις Δικτύου


Η σύγχρονη πόλη με τ’ αδιέξοδά της επιβάλλει λογικές, που στο μυαλό του πολίτη ορισμένες φορές φαντάζουν ως μόνες δυνατές να δώσουν λύσεις στα προβλήματα  που αντιμετωπίζει στη ζωή του μέσα στις πόλεις. Ένα βασικό πρόβλημα που τον ταλαιπωρεί ως χρήστη της πόλης κι επιζητείται η λύση του, είναι η στάθμευση των  αυτοκινήτων που την κατακλύζουν. Στις καθημερινές ανάγκες του διαπιστώνει : Η πόλη χρειάζεται πάρκινγκ, χρειάζεται χώρους στάθμευσης των Ι.Χ. αυτοκινήτων, τα οποία, στα χέρια των απελπισμένων ιδιοκτητών τους, γίνονται καταληψίες του κοινόχρηστου χώρου -είτε αυτός λέγεται πεζοδρόμιο, είτε πλατεία, είτε πάρκο . Το Δίκτυο αντιλαμβάνεται τα παραπάνω ότι είναι η μαγική δύναμη, που πείθει κάποιους περί τα κοινά ασχολούμενους για την αναγκαιότητα κατασκευής υπόγειων parking στο κέντρο μιας  πόλης. Οι υιοθέτηση τέτοιων αναγκαιοτήτων γίνεται όταν η κλασσική πρόταση των συγκοινωνιολόγων δεν έχει  υλοποιηθεί: περιφερικοί ισόγειοι χώροι στάθμευσης συνδεόμενοι με το κέντρο της πόλης με συνεχή ροή κατάλληλου στόλου οχημάτων αστικής-δημοτικής συγκοινωνίας.

Η θέση αυτή γνωστή και στην πόλη μας, είναι τόσο προφανώς ορθή, ώστε να τυχαίνει αποδοχής από αυτούς που ασχολούνται σε ένα….. αναλυτικότερο επίπεδο για το πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το θέμα οι “πολλοι” θέλουν άλλου τύπου λύσεις. Ενώ λοιπόν το προφανώς λογικό και αναγκαίο πηγαίνει στο περιθώριο αρχίζουν διάφοροι … μεγαλοϊδεατισμοί περί υπόγειου parking στην κεντρική πλατεία, στο χώρο μπροστά από τη Νομαρχία και τώρα κάτω από την Αριστομένους.  Ίσως, μάλιστα, αν δεν υπήρχε το γενικό κλίμα αβελτηρίας και αδυναμίας της τοπικής αυτοδιοίκησης για τέτοιας κλίμακας παρεμβάσεις να μην είχαμε γλυτώσει το σκάψιμο με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον τόπο, τα μνημεία του και την ποιότητα της καθημερινής ζωής. Το θέμα της χωροθέτησης των parking έχει σχέση με το κυκλοφοριακό-συγκοινωνιακό πρόβλημα, που έχει κάνει την ζωή μας αφόρητη και θα την κάνει ασφαλώς δυσκολότερη αν δεν γίνουν οι ενδεικνυόμενες παρεμβάσεις.

Πλαίσιο μέτρων υπέρ της εναλλακτικής  μετακίνησης των  πολιτών προτείνει το “Δίκτυο”

Σε έναν οικιστικό ιστό με την πυκνότητα της Καλαμάτας είναι υποχρεωτική η αποθάρρυνση της εισόδου, κυκλοφορίας και στάθμευσης των οχημάτων, πέρα από εκείνα των μόνιμων κατοίκων. Η κατασκευή υπόγειων κεντρικών parking και μάλιστα κατά προτεραιότητα αποτελεί την πιο επίσημη, ανοικτή και κραυγαλέα πρόσκληση στους κάτοικους της περιφέρειας για να μπουν με τα αυτοκίνητά τους στο κέντρο της πόλης, όπου θα αρχίζει η περιπέτεια της αναζήτησης θέσης και θα εξασφαλίζεται η επιδείνωσης της κυκλοφορίας.

Τι προτείνουμε σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη των συγκοινωνιολόγων,  την ευρωπαϊκή εμπειρία αλλά και την κοινή λογική.
1)  Αποθάρρυνση ή/και η απαγόρευση εισόδου των οχημάτων που να συνδυάζεται με την κατασκευή χώρων στάθμευσης σε κατάλληλα σημεία της περιφέρειας (π.χ. νέα είσοδο, Αγ. Τριάδα, Βέργα) και την ταυτόχρονη οικονομικά προσιτή μεταφορά στο κέντρο της πόλης με κυκλοφορούντα συχνά(ανά 10’) αστικά λεωφορεία.
2)  Η κυκλοφορία ΜΕΣΑ στο ευρύτατο κέντρο και ιστορικό κέντρο της πόλης μπορεί και πρέπει να γίνεται για κατοίκους και επισκέπτες με στόλο μικρών λεωφορείων (mini-bus) κατά προτίμηση ηλεκτρικών (προστασία από την ρύπανση) που θα πραγματοποιούν συνεχείς διαδρομές περιφερικά ή /και διαγώνια μέσα στα όρια του κέντρου. Τα οχήματα αυτά και ΜΟΝΟΝ αυτά πιθανώς να μπορούν να κυκλοφορούν μέσα σε καθιερωμένους και αυστηρά ελεγχόμενους πεζόδρομους, ενώ επιβάλλεται να προβλέπεται και να διευκολύνεται η χρησιμοποίηση του ποδήλατου και η κίνηση των πεζών με την ανάπτυξη δικτύου ποδηλατοδρόμων,πλατιών πεζοδρομίων και πεζοδρόμων κατάλληλα διαμορφωμένων και εξοπλισμένων.
3)  Εκτός κέντρου και κοντά σε κάποιο ή κάποια από το θεσμοθετημένα περιφερικά parking πρέπει να βρίσκονται και οι στάσεις του Αστικού λεωφορείου (για τα αξονικά δρομολόγια στα όρια του ευρύτερου Δήμου ή/και για την σύνδεση με όμορους οικισμούς) και του Υπεραστικού ΚΤΕΛ. Η πρόσβαση τους από και προς το κέντρο της πόλης πρέπει να είναι εύκολη και συχνότατη.

Με την ανάπτυξη και ολοκλήρωση των περιφερικών χώρων στάθμευσης και του προτεινόμενου3πλού συστήματος δημοτικών μεταφορών (1. υπάρχουσες ή και νεο-δημιουργούμενες γραμμές ΚΤΕΛ. 2. μεταφορά από και προς τα parking. 3. συγκοινωνία μέσα στο κέντρο) υπάρχει η λογική προσδοκία μακροπρόθεσμης αντιμετώπισης του κυκλοφοριακού-συγκοινωνιακού. Αν και αυτονόητο, ας σημειωθεί, ότι μία τέτοιου είδους συνολική παρέμβαση, όχι μόνον δεν αποτρέπει, περιορίζει ή αναστέλλει την είσοδο κατοίκων της περιφέρειας και επισκεπτών στο κέντρο αλλά αντίθετα την διευκολύνει ουσιαστικά. Μία τέτοια λύση, δηλαδή, θα είναι ταυτόχρονα η καλύτερη υποδομή και για την οικονομική αναβάθμιση του εμπορικού κέντρου, πού πλήττεται από το κυκλοφοριακό αλαλούμ.

Η παραπάνω λογική αντιτίθεται στη δημιουργία υπόγειων parking στο κέντρο της πόλης γιατί:
1) Οι πολυδάπανες αυτές λύσεις είναι περιορισμένης εμβέλειας, αφού το όφελος σε σταθμεύοντα υπογείως οχήματα ισοσταθμίζεται σε ελάχιστο χρόνο από την αύξηση των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων.
2) Η χρησιμοποίησή τους για την ελεύθερη πρόσβαση περιφερικών οχημάτων στο κέντρο θα αποτελεί παράγοντα συνεχούς επιδείνωσης των όρων κυκλοφορίας στο κέντρο της πόλης. Μελέτες των συγκοινωνιολόγων τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στις ΗΠΑ, θεωρούν ότι τα συγκεκριμένα έργα όχι μόνο δεν δίνουν λύση στο πρόβλημα αλλά το διογκώνουν, καθώς ένα υπόγειο γκαράζ προσελκύει 5 έως 10 φορές περισσότερα αυτοκίνητα από όσα μπορεί να φιλοξενήσει!! Ένα υπόγειο γκαράζ 200 θέσεων που προβλέπεται να κατασκευαστεί στην Αριστομένους, θα προσελκύει ημερησίως σύμφωνα με τις μελέτες, στην καλύτερη περίπτωση, 1.000 με 2.000 αυτοκίνητα επιβαρύνοντας κυκλοφοριακά την περιοχή.Φανταστείτε τι πρόκειται να γίνει στην χειρότερη προβλεπόμενη περίπτωση όταν 2.000 αυτοκίνητα(10 φορές τη χωρητικότητα του γκαράζ) προσεγγίσουν την περιοχή προκειμένου να βρουν τον πολυπόθητο χώρο στάθμευσης!
3) Υπάρχουν τεχνικές δυσκολίες να εγκατασταθεί πράσινο (ιδιαίτερα ψηλό πράσινο) στην επιφάνεια υπόγειων πάρκινγκ (προβλήματα στεγανοποίησης, δυσκολίες εξαερισμού, το πάχος του τεχνικού εδάφους, η στατικότητα της κατασκευής κλπ). Για να ξεπεραστούν αυτά απαιτείται μεγάλη οικονομική δαπάνη και συνεχής συντήρηση. Το γκαζόν δεν προσφέρεται, γιατί για να συντηρηθεί απαιτείται μεγάλη ποσότητα νερού, πράγμα που δημιουργεί άλλου είδους προβλήματα. Γι’ αυτό, στις περισσότερες περιπτώσεις, για να καλύπτονται οι αντιαισθητικές τσιμεντένιες κατασκευές χρησιμοποιείται κινητό πράσινο με ζαρντινιέρες.

4)  Οι υπόγειοι Χώροι Στάθμευσης όταν κατασκευάζονται σε ελεύθερους δημόσιους χώρους, τους περιορίζουν και τους υποβαθμίζουν λόγω και των αναγκαίων επιφανειακών εγκαταστάσεών τους(είσοδοι-έξοδοι, ανελκυστήρες,εξαερισμοί κλπ).
5)  Τέλος στην οροφή τους μπορεί να αναπτυχθεί μόνο χαμηλή βλάστηση και να κατασκευαστούν καυτά πλακόστρωτα πάνω από ένα τεράστιο όγκο από τσιμέντο θαμμένο στο έδαφος, όπως μια γάστρα που βράζει θαμμένη στο χώμα μέσα σε καυτή χόβολη!

6)  Το συγκεκριμένο έργο αποφασίστηκε να κατασκευαστεί και να υλοποιηθεί με αυτοχρηματοδότηση, γιατί προφανώς ο δήμος δεν έχει τα απαιτούμενα κεφάλαια. Ο ιδιώτης επενδυτής προβλέπεται να αναλάβει την εκμετάλλευση του έργου για διάστημα τριάντα (30) χρόνων. Είναι επομένως ολοφάνερο πως ο ιδιώτης, δεν έχει κανένα λόγο να ξοδέψει χρήματα για κάθε είδους,κατά τη γνώμη του, “φρου φρου και αρώματα”.

Τελικά έχει αποδειχθεί, και πρέπει να τονιστεί, ότι το κίνητρο για τη δημιουργία υπόγειων Χώρων Στάθμευσης δεν είναι η ανακούφιση του προβλήματος της στάθμευσης των αυτοκινήτων, αλλά η αξιοποίηση μιας ακόμα δυνατότητας οικονομικού κέρδους από την εκμετάλλευση της πόλης, που θυσιάζει το ελάχιστο πράσινο, που απέμεινε, και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της στα συμφέροντα κάποιων ιδιωτών.

http://www.diktuo.org/wp/2013/07/17/




συλλογική μνήμη -ιστορία

Μπιτσάνη Ηλία: Η κεντρική πλατεία της Καλαμάτας έχει τη δική της ιστορία

  • Σάββατο, 21 Ιουλίου 2012
mpitsanhs
Η κεντρική πλατεία έχει τη δική της ιστορία

Τη δική της ιστορία έχει η κεντρική πλατεία της Καλαμάτας η οποία ουσιαστικά για τρίτη φορά αλλάζει οργανωμένα. Οι παλιές φωτογραφίες απεικονίζουν κυρίως την όψη που είχε τη δεκαετία του ’50 όταν οι πλακοστρώσεις ολοκληρώθηκαν με κηπάρια και ανάλογο εξοπλισμό. Οι νεότερες δείχνουν την πλατεία όπως διαμορφώθηκε κοντά στο ’70. Και οι τελευταίες τις… ανασκαφές για τη νέα ανάπλαση.
Η κεντρική πλατεία της πόλης αποτελεί σημείο αναφοράς για τη νεότερη ιστορία της. Από την άποψη αυτή θα ήταν χρήσιμο για τους πολίτες να γνωρίζουν όσα στοιχεία συνδέονται με αυτήν από τα τέλη του 19ου αιώνα που άρχισε να διαμορφώνεται μέχρι την εποχή που πήρε την οριστική μορφή της. Πολύτιμα στοιχεία – τα οποία θα παρουσιάσουμε στη συνέχεια – περιλαμβάνονται στο βιβλίο που έγραψαν η Αν. Μηλίτση και η Χρ. Θεοφιλοπούλου – Στεφανούρη για τις πλατείες της πόλης και την πορεία τους στο χρόνο.

Η ΟΝΟΜΑΣΙΑ

Το όνομα της πλατείας έχει αλλάξει πολλές φορές. Αρχικά χρησιμοποιήθηκαν τοπόσημα αλλά όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος διαβάζοντας το βιβλίο που προαναφέρθηκε, τα ονόματα της πλατείας παρακολουθούν την πολιτική κατάσταση και ταυτίζονται πάντα με εκείνους που έχουν το πάνω χέρι ή στην κεντρική πολιτική σκηνή ή στα τοπικά δρώμενα.
Το όνομα της πλατείας διαδοχικά εξελίχθηκε ως εξής:

– Πλατεία Τζανή: Γνωστή με αυτό το όνομα από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι το 1940, σε ανάμνηση του καϊμακλή καφέ που παρασκεύαζε στο καφενείο του ένας συμπαθής επαγγελματίας ονόματι Τζανής Καραμπίνης. Η θέση αυτού του καφενείου τοποθετείται στα δυτικά της οδού Αριστομένους, απέναντι από τη Στοά Βαρβουτσή.
– Πλατεία Καπνοκοπτηρίου: Γνωστή με αυτό το όνομα, επειδή εδώ στεγάστηκε για κάποιο διάστημα το δημόσιο καπνεργοστάσιο της πόλης.
– Πλατεία Κωνσταντίνου Διαδόχου: Πήρε αυτό το όνομα το 1912, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ως ένδειξη τιμής προς το διάδοχο Κωνσταντίνο «διά τας περιφανείς νίκας του».
– Πλατεία Βενιζέλου, κατά την περίοδο 1926 έως το 1935. Η ονομασία αυτή καταργήθηκε το 1935 επειδή έφερε, σύμφωνα με τα Πρακτικά του δήμου, το όνομα «ενός κακούργου και παράφρονος πολιτικού».
– Πλατεία Βασιλέως Κωνσταντίνου, το 1935, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.
– Πλατεία Βασιλέως Γεωργίου Β’, το 1938, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.
– Πλατεία Λαϊκής Σχολής: Ετσι αναφέρεται ο χώρος μπροστά από το Πνευματικό Κέντρο σε καρτ ποστάλ της εποχής.
– Πλατεία Τριανόν: Με την ονομασία αυτή ήταν γνωστός ο χώρος μπροστά από το καφενείο και τον κινηματογράφο «Τριανόν» (δεκαετία 1920 και εξής).
– Πλατεία Ηρώων: Ετσι αναφέρεται στα Πρακτικά του δήμου την περίοδο 1942-1944.
– Πλατεία ΕΛΑΣ: Η αναφορά αυτή επισημαίνεται στα Πρακτικά του δήμου κατά το 1944.
– Πλατεία Εθνικής Αντίστασης: Μετονομάστηκε το 1982, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.
– Πλατεία Βασιλέως Γεωργίου Β’: Μετονομάστηκε εκ νέου το 1992, με απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ

Η σημερινή κεντρική πλατεία της Καλαμάτας το 19ο αιώνα δεν υφίστατο καν ως πλατεία. Η εικόνα που παρουσίαζε μετά την απελευθέρωση ήταν ένας «απέραντος καλαμών (καλαμιώνας) και ελαιοπερίβολα, όπου γινόταν και κυνήγι διαφόρων πτηνών». Εκεί, μάλιστα, ήταν η κοίτη του Νέδοντα. Μετά το 1871 (διάνοιξη οδού Αριστομένους), και κυρίως μετά το 1882, οπότε έγινε η μεταβολή της κοίτης του ποταμού και διάνοιξη νέας δυτικότερα, η «παλαιά» κοίτη εγκαταλείφθηκε και κάποιοι παρόχθιοι ιδιοκτήτες άρχισαν να διεκδικούν ιδιοκτησίες πάνω σ’ αυτή. Η επιχωμάτωσή της έγινε από το δήμο το 1904. Το Σχέδιο Πόλης του 1905, σε αντίθεση προς το Σχέδιο του 1867, προέβλεπε τη χάραξη πλατείας σε εκείνο το σημείο.
Αρχικά διαμορφώθηκε το βορειότερο τμήμα της, δηλαδή ο χώρος όπου λειτουργούσε ήδη από το 1880 το φημισμένο καφενείο του Τζανή Καραμπίνη. Το 1912 το βόρειο αυτό τμήμα της πλατείας χαρακτηρίζεται στα Πρακτικά του δήμου ως «νέα» πλατεία, αφού «παλιές» θεωρούνταν οι πλατείες: Ανω, Κάτω και Φραγκόλιμνα. Στη «νέα» πλατεία άρχισε δειλά – δειλά να μετατοπίζεται το κέντρο της πόλης. Ενδεικτική είναι η διεξαγωγή εδώ των εθνικών επετείων, σε ανάμνηση των νικηφόρων Βαλκανικών πολέμων.
Ομως η κεντρική πλατεία εξακολουθούσε ακόμη και το 1915 να είναι μερικά «απερίφρακτα γήπεδα», τα οποία μετά την άνοιξη μεταβάλλονταν σε «Σαχάρα, εξ ης εκπέμπονταν νέφη σκόνης».
Μόλις το 1926, επί δημαρχίας Βασίλη Κροντήρη, το Δημοτικό Συμβούλιο άρχισε να συζητεί σοβαρά το ενδεχόμενο απαλλοτρίωσης των οικοπέδων που καταλάμβαναν το χώρο της σημερινής πλατείας προκειμένου να διανοιγεί το ταχύτερο δυνατόν η Πλατεία Βενιζέλου, όπως ονομαζόταν τότε, μιας και αποτελούσε τον κυριότερο πνεύμονα της πόλης και ήταν ζωτικότατης σημασίας.
Τα όρια της πλατείας προσδιορίστηκαν μέχρι την Παραλία, όμως ο ενιαίος αυτός χώρος προβλεπόταν να χωριστεί σε τέσσερις  συνεχόμενες ζώνες. Το βόρειο τμήμα, δηλαδή η Πλατεία Τζανή, θα έφθανε μέχρι το ύψος περίπου του «Τριανόν» (εκεί που σήμερα υπάρχουν τα αγάλματα των αγωνιστών του 1821). Στο συγκεκριμένο σημείο διασταυρωνόταν η οδός Σιδηροδρομικού Σταθμού με την οδό Αριστομένους (μέχρι το 1970). Το πρώτο αυτό τμήμα αποφασίστηκε να διατηρηθεί, αφού προηγουμένως αποζημιώνονταν οι δικαιούχοι ιδιοκτήτες. Το δεύτερο τμήμα, το οποίο θα έφθανε μέχρι το ύψος της σημερινής οδού Ιατροπούλου, ανήκε στο δήμο, επομένως δεν ετίθετο θέμα αποζημιώσεων. Το τρίτο τμήμα θα εκτεινόταν περίπου μέχρι τη σημερινή οδό Βασ. Ολγας, ενώ το τέταρτο θα εκτεινόταν νοτιότερα μέχρι την Παραλία. Εκτοτε, και για μια δεκαετία, έγιναν απαλλοτριώσεις οικοπέδων όπου χρειαζόταν, δόθηκαν αποζημιώσεις στους δικαιούχους τους και σημειώθηκαν κάποιες τροποποιήσεις στο Σχέδιο Πόλης, ιδιαίτερα στο σημείο που αφορούσε το τρίτο τμήμα της πλατείας.
Το 1937 άρχισαν οι εργασίες εξωραϊσμού της Πλατείας Τζανή, δηλαδή του βορειότερου τμήματος της κεντρικής πλατείας. Ακολούθησαν οι εργασίες διαρρύθμισης και ανακαίνισης του υπόλοιπου τμήματός της, συγκεκριμένα από το τότε ξενοδοχείο «Ακταίον» μέχρι την οικία του στρατηγού Παναγόπουλου, δηλαδή από το ύψος του σημερινού ζαχαροπλαστείου “Αθανασίου” μέχρι τη σημερινή οδό Φραντζή. Τοποθετήθηκαν φανοστάτες με χυτοσιδηρά κάνιστρα ανθώνων, φωτεινά τόξα κ.ά.

Η ΚΙΝΗΣΗ

Σπέρματα κοινωνικής ζωής συναντάμε στην απόκεντρη, για τα δεδομένα εκείνης της εποχής, θέση της σημερινής κεντρικής   πλατείας μετά το 1880, οπότε έγινε η εκτροπή της κοίτης του Νέδοντα και η διάνοιξη νέας κοίτης δυτικότερα, δηλαδή παρεμβάσεις που κατέστησαν την περιοχή πιο φιλική. Τότε εμφανίζεται το καφενείο του Τζανή Καραμπίνη, το οποίο εξελίχθηκε σε δημοφιλές στέκι των Καλαματιανών.
Αργότερα, δεκαετία του 1890 – αρχές 1900, με την όλο και νοτιότερα οικιστική επέκταση της πόλης (αρχοντικά Κατσαούνη, Γ. Κουτσομητόπουλου, Στρούμπου κ.ά. επί της οδού Αριστομένους) σημειώνεται μεγαλύτερη ανάπτυξη στον ευρύτερο χώρο της πλατείας. Εδώ στεγάζεται το καπνοκοπτήριο της πόλης. Επίσης, το καφενείο του Τζανή δεν αποτελεί πια αποκλειστικό σημείο αναφοράς των Καλαματιανών. Προστίθεται η ισόγεια αίθουσα της νεόδμητης οικίας του Π. Κατσαούνη, όπου φιλοξενούνται πλήθος από θεατρικές παραστάσεις και διεξάγονται οι ενιαύσιες μαθητικές εξετάσεις της Σχολής Απόρων Παίδων και διαφόρων ιδιωτικών σχολείων της πόλης. Στο ίδιο κτήριο, λίγο αργότερα, θα στεγαστεί η Τράπεζα Αθηνών. Το 1910 θα κατασκευαστεί το πνευματικό κέντρο της εποχής, η περίφημη Λαϊκή Σχολή. Παράλληλα, διάφορες υπηρεσίες, συγκεκριμένα το Ταχυδρομείο και το Τηλεγραφείο, θα μεταφερθούν και θα στεγαστούν σε κτήρια της περιοχής.
Μετά το 1920 εμφανίζονται και οι πρώτες κινηματογραφικές αίθουσες: ο «Αμερικανικός» (δεκαετία 1920), το «Τριανόν» και ο «Εσπερος» (δεκαετία 1930). Την ίδια περίοδο στην πλατεία προστίθενται κι άλλα καφενεία και ζαχαροπλαστεία, με γνωστότερο το «Τριανόν», καθώς και ξενοδοχεία, όπως το «Ακταίον», στη θέση του μετέπειτα ζαχαροπλαστείου «Γαλαξίας» κ.ά.
Τελικά, η σημερινή κεντρική πλατεία της Καλαμάτας απέκτησε πρωτεύοντα ρόλο, σε σχέση με τις ήδη υπάρχουσες, μετά το 1938, οπότε ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες διαμόρφωσής της. Εκτοτε γύρω από την πλατεία και σε μικρή απόσταση απ’ αυτήν μεταφέρθηκαν και στεγάστηκαν τα δικαστήρια (το 1939), η Τράπεζα της Ελλάδος γύρω στα 1930, ενώ παράλληλα οι Καλαματιανοί άρχισαν να διεξαγάγουν εδώ πολλές από τις εκδηλώσεις τους, όπως περιπάτους, λογής – λογής συγκεντρώσεις, καταθέσεις στεφάνων, πανηγυρικούς, σαϊτοπόλεμο κ.ά.