Αρχείο μηνός Ιούλιος 2009

ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ,ΥΠΟΔΟΜΕΣ

2009 07 20 ∆ιατύπωση απόψεων του ∆ήµου για Master Plan Λιµένα Καλαµάτας εισήγηση στο ΔΣ

Σχολιάστε

[ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΠΡΟΣ ΤΟ ∆ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΘΕΜΑ: «∆ιατύπωση απόψεων του ∆ήµου για την εκπόνηση της Μελέτης Προγραµµατικού Σχεδίου (Master Plan) Λιµένα Καλαµάτας» ]

∆ιατύπωση απόψεων του ∆ήμου για την εκπόνηση της Μελέτης Προγραμματικού Σχεδίου (Master Plan) Λιμένα Καλαμάτας

20090720-limani.pdf (application/pdf Object).

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ                               Καλαµάτα 17-07-2009

∆ΗΜΟΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

∆/ΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ& ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Ταχ.∆/νση: Πολυβίου 6

Ταχ. Κώδικας:  24 100

ΠΡΟΣ

Τον κ. Πρόεδρο του ∆ηµοτικού Συµβουλίου

ΕΙΣΗΓΗΣΗ

ΠΡΟΣ ΤΟ ∆ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΘΕΜΑ:  «∆ιατύπωση απόψεων του ∆ήµου για την εκπόνηση της Μελέτης Προγραµµατικού Σχεδίου (Master Plan) Λιµένα Καλαµάτας»

Α) Ιστορικό

Στις 23-06-2008 υπεγράφη σύµβαση µεταξύ του ΥΠΕΧΩ∆Ε (∆/νση Λιµενικών Έργων ∆4/γ) και των συµπραττόντων Γραφείων  :  1)  MARNET ATE,  2)  ∆ΑΜΙΑΝΟΣ  ΟΡΦΑΝΙ∆ΗΣ,  3)  ΟΝΟΥΦΡΙΟΥ  –  ΑΛΕΞΑΚΗ,  4)

ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΤΗΣ µε αντικείµενο την εκπόνηση της µελέτης του θέµατος. Μέχρι  στιγµής,  σύµφωνα  µε  την ενηµέρωση που µας έγινε στις

21/05/2009 από τους εκπροσώπους των µελετητικών Γραφείων και τους υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΕΧΩ∆Ε κατά την επίσκεψή τους στην Καλαµάτα έχει ολοκληρωθεί και παραδοθεί η α΄ φάση της µελέτης, που περιλαµβάνει την ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης.

Τώρα βρίσκεται σε εξέλιξη η β΄ φάση της µελέτης που αποτελεί και το ουσιαστικό στάδιο αυτής, αφού θα καταλήξει σε συγκεκριµένες προτάσεις για τις δυνατότητες και προοπτικές του υφιστάµενου Λιµένα.

Στο διάστηµα που µεσολάβησε από 23-06-2008 που υπεγράφη η σύµβαση µέχρι σήµερα, έχει προηγηθεί συστηµατική αλληλογραφία µεταξύ ∆ήµου και ΥΠΕΧΩ∆Ε – µελετητών, αλλά και προφορικά έχουµε καταθέσει
τις απόψεις µας για το θέµα του Λιµανιού στις συναντήσεις που έχουν γίνει, ενώ έχουµε στείλει όλα τα στοιχεία που θα έπρεπε να λάβουν υπόψη τους, σε σχέση µε υφιστάµενες µελέτες (πολεοδοµικές, Γ.Π.Σ., ανάπλαση παραλιακής ζώνης, κυκλοφοριακή µελέτη, µελέτη ποδηλατοδρόµων, κ.λπ.). Ενόψει της επικείµενης ολοκλήρωσης του β΄ σταδίου της µελέτης MASTER PLAN, και πριν τη διατύπωση των προτάσεων των µελετητών, θεωρούµε σκόπιµο η κατάθεση των απόψεων του ∆ήµου για το λιµάνι να γίνει µετά από συζήτηση στο ∆.Σ., λόγω της σοβαρότητας του θέµατος και της ανάγκης να περιβάλουµε µε ιδιαίτερο κύρος τις προτάσεις του ∆ήµου µας.

Για την απόκτηση σαφούς εικόνας για τη µέχρι σήµερα εξέλιξη των συζητήσεων που έχουν γίνει, στην παρούσα εισήγηση επισυνάπτονται όλα τα σχετικά έγγραφα µεταξύ του ∆ήµου και αρµόδιων υπηρεσιών.

Επίσης θεωρούµε σηµαντικό να αναφέρουµε ότι το ίδιο θέµα είχε απασχολήσει το προηγούµενο ∆.Σ. που είχε λάβει την αρ. 475/2005 ΟΜΟΦΩΝΗ απόφαση την οποία έχουμε συµπεριλάβει στα συνηµµένα έγγραφα.

Β) Λιµάνι και Εθνικός – Περιφερειακός Σχεδιασµός.

Όπως είναι γνωστό, η Καλαµάτα κατατάσσεται στο επίπεδο Εθνικού Χώρου ως δυναµικό αστικό Κέντρο της Χώρας και συγχρόνως Περιφερειακός Πόλος Ανάπτυξης, διαπεριφερειακής σηµασίας, στο επίπεδο της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Ειδικότερα προσδιορίζεται ως περιφερειακό κέντρο µε έµφαση στις τριτογενείς δραστηριότητες – πόλος ευρύτερης εµβέλειας πολιτιστικών και τουριστικών δραστηριοτήτων – έδρα τµηµάτων του Πανεπιστηµίου Πελοποννήσου και Τ.Ε.Ι. – και εν δυνάµει εµπορευµατικό κέντρο και συγκοινωνιακός κόµβος συνδυασµένων µεταφορών.

Στο γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης προβλέπεται:

–   «Αναβάθµιση     των    ακτοπλοϊκών     υποδοµών     των    λιµένων     της ηπειρωτικής χώρας που ενισχύουν τις διαπεριφερειακές συνδέσεις,

µειώνουν τις θαλάσσιες αποστάσεις, αποσπούν φορτίο από τις οδικές

µεταφορές και αποσυµφορίζουν τους µεγάλους λιµένες, όπως µεταξύ

άλλων ο λιµένας της Καλαµάτας για τη σύνδεσή του µε τους λιµένες Καστελίου και Σούδας».

  • «Ολοκληρωµένη σιδηροδροµική σύνδεση και παροχή υψηλής ποιότητας συνδυασµένων µεταφορών σε όλους σχεδόν  του  λιµένες που βρίσκονται πλησίον του Εθνικού σιδηροδροµικού δικτύου µε προτεραιότητα τα εµπορευµατικά τµήµατα των λιµένων Πειραιά, Θεσσαλονίκης, Πάτρας και δευτερευόντως του λιµένα Καλαµάτας, Αλεξανδρούπολης, Βόλου, Χαλκίδας, Κορίνθου.   Προτείνεται επίσης η ανάπτυξη δικτύου αποκλειστικών εµπορευµατικών µεταφορών ανεξάρτητο  από  τις  ακτοπλοϊκές  γραµµές  και  ο  εφοδιασµός  µε

«ελαφριές» υποδοµές υποστήριξης τυποποιηµένων εσωτερικών εµπορευµατικών µεταφορών. Στο δίκτυο περιλαµβάνεται  και  το λιµάνι της Καλαµάτας.»

  • «Ενίσχυση των λιµένων διεθνούς ενδιαφέροντος και εθνικής σηµασίας (Καβάλας, Κύµης, Ρόδου, Καλαµάτας και Σούδας)» .
  • Στο ειδικό πλαίσιο για τον τουρισµό, ως προς την ανάπτυξη ΕΙ∆ΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ η Καλαµάτα θεωρούµενη µε ακτίνα επιρροής τις ακτές της νοτιοδυτικής και νοτιοανατολικής Πελοποννήσου προτείνεται µεταξύ άλλων 10 αστικών κέντρων της χώρας ως κέντρο θαλάσσιου τουρισµού, συνεδριακού τουρισµού και αστικού τουρισµού. Ο θαλάσσιος τουρισµός προσδιορίζεται από  τη δυνατότητα χρήσης ιδιόκτητων και εκµισθωµένων σκαφών αναψυχής διαφορετικού µεγέθους και εµβέλειας ταξιδιών, µε ή χωρίς πλήρωµα και µε ποικίλους τρόπους κίνησης. Τα κέντρα αυτά θα διαθέτουν σύγχρονες υποδοµές ελλιµενισµού, ανεφοδιασµού και επισκευών και υπηρεσίες διοικητικής υποστήριξης για πρακτορεύσεις, ενοικιάσεις, αγοραπωλησίες κ.λπ. Εξυπηρετούν το µεγαλύτερο δυνατό συνδυασµό θαλάσσιων δραστηριοτήτων του τουρισµού. Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξή τους αποτελεί η ύπαρξη σύγχρονης υποδοµής φιλοξενίας, εστίασης και ψυχαγωγίας και η γειτνίαση µε αεροδρόµιο.

Εποµένως,    για   την   καλή   λειτουργία    του    κέντρου    θαλάσσιου τουρισµού απαιτείται:

  • Η βελτίωση των υποδοµών των σηµείων ελλιµενισµού (µαρίνες, αγκυροβόλια) και η δυνατότητα εποχικής αύξησης της χωρητικότητάς τους.
  • Η ανάπτυξη «πράσινων υποδοµών» (ενέργεια, διαχείριση απορριµµάτων κ.λπ.)
  • Η ανάπτυξη και λειτουργία συστηµάτων ηλεκτρονικής ενηµέρωσης για διαθεσιµότητα θέσης, κόστος κ.λπ.

Γ) MASTER PLAN ΛΙΜΕΝΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ

Η θέση της ∆ηµοτικής Αρχής για την προοπτική του λιµανιού έχει διατυπωθεί κατ’ επανάληψη δηµόσια και κατά τις συζητήσεις για το νέο Γ.Π.Σ. Στα δε σχετικά έγγραφα που έχουν αποσταλεί στο ΥΠΕΧΩ∆Ε αναλύεται διεξοδικά η καθοριστική σχέση του λιµανιού µε τις λειτουργίες της πόλης και η µονοσήµαντη δυνατότητά του για περαιτέρω τουριστική αξιοποίηση µε την υλοποίηση κατάλληλων υποδοµών.

Αναφορικά δε µε την ανάγκη ανάπτυξης εµπορικού λιµανιού, µε την αρ. 576/2008 απόφαση του, το ∆.Σ. έχει αποφασίσει τα εξής:

« Εφόσον αποδειχθεί αναγκαία η δηµιουργία νέου Εµπορευµατικού Λιµένα σε άλλη θέση από την σηµερινή, από τη µελέτη – MASTER PLAN Λιµένος Καλαµάτας – που εκπονείται από οµάδα µελετητών για λογαριασµό του ΥΠΕΧΩ∆Ε συµφωνούµε η λύση αυτή να χωροθετηθεί στην πλευρά της δυτικής παραλίας.

Πέραν της προτεινόµενης θέσης από τη µελέτη δηλαδή δυτικά της διασποράς και ανατολικά της προτεινόµενης για Τουριστική Ανάπτυξη περιοχής να εξετασθεί η δυνατότητα ανάπτυξης του Εµπορευµατικού σταθµού του λιµανιού στο θαλάσσιο µέτωπο µεταξύ της εκβολής του ποταµού Νέδοντα και της παραλίας του Κορδία ή στις εκβολές του ποταµού Άρι που ήδη χρησιµοποιείται ως µικρός λιµενίσκος».

∆) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  • Συντήρηση και επέκταση του προβόλου προλιµένα µέχρι το τετράγωνο, κατασκευή κυµατοθραύστη.
  • Στο χώρο του προλιµένα να µην αλλοιωθεί από εκτέλεση έργων η

µοναδική αυτή εικόνα του θαλάσσιου µετώπου που πρέπει να παραδώσουµε και στις επόµενες γενιές Καλαµατιανών. Οι όποιες απαιτούµενες  παρεµβάσεις  θα  γίνουν  σύµφωνα  µε  µελέτες  που  ο

∆ήµος θα εκπονήσει και θα υλοποιήσει.

  • Αναβάθµιση του χώρου όπου σήµερα  βρίσκονται  οι  εγκαταστάσεις του Αιόλου και του Ναυτικού Οµίλου µε την κατασκευή σύγχρονων ναυταθλητικών υποδοµών που να µπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των συλλόγων αλλά και να λειτουργήσουν ως στοιχείο ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής.
  • Εξασφάλιση αποτελεσµατικών λύσεων στο πρόβληµα της στάθµευσης

µέσω της κατασκευής υπόγειου χώρου στάθµευσης στο χώρο του Ν.Ο.Κ.

  • Περιορισµός του χώρου που είναι περιφραγµένος στο λιµάνι, ώστε να αποδοθεί στην πόλη ζωτικός χώρος για τις λειτουργίες αναψυχής και την εναρµόνιση του χαρακτήρα της περιοχής µε τις τουριστικές υποδοµές που ολοένα και περισσότερο αναπτύσσονται.
  • Όσον αφορά στα κτήρια των αποθηκών, θα πρέπει να ενταχθούν σε ένα πρόγραµµα αξιοποίησης – επανάχρησης ως χώροι πολιτιστικών δραστηριοτήτων, µε τις κατάλληλες µετασκευές και επεµβάσεις, ώστε να γίνουν ελκυστικά και να παραλάβουν λειτουργίες (εκθέσεις, προβολές, χώροι πολυµέσων κ.λπ.), που σε συνδυασµό µε την απελευθέρωση χώρου (βλ. ανωτέρω) από το λιµάνι, θα δώσουν τη δυνατότητα ένα µεγάλο τµήµα του λιµανιού που σήµερα είναι νεκρό, να αποδοθεί στον κόσµο, στους κατοίκους και τους επισκέπτες.
  • Σε περίπτωση που δεν υλοποιηθεί αυτή η πρόταση, κατά την γνώµη

µας θα πρέπει οι αποθήκες µαζί µε το παρακείµενο «σπίτι του ναύτη» να κατεδαφισθούν, ώστε να απελευθερώσουν τη θέα προς τη θάλασσα που βάναυσα εµποδίζουν.

  • ∆εν θα πρέπει να υλοποιηθεί καµία νέα οικοδοµική δραστηριότητα στο λιµάνι (κατασκευή κτηρίου, αποθηκών κ.λ.π.)
  • Οι νέες επεµβάσεις να αφορούν κατά κύριο λόγο στην εγκατάσταση υποδοµών και στον εκσυγχρονισµό των υφισταµένων, προκειµένου να

µπορούν να συµβάλουν στην εξυπηρέτηση επιβατών και ελλιµενισµό σκαφών, κρουαζιερόπλοιων κ.λ.π.

Τούτο πρέπει να αποτελεί σηµαντικό κριτήριο στη διατύπωση των προτάσεων της οριστικής µελέτης MASTER PLAN, δηλαδή  οι υποδοµές του λιµανιού που θα προταθούν να µπορούν να αξιοποιηθούν στην κατεύθυνση εξυπηρέτησης της τουριστικής κίνησης.

– Τέλος, θεωρούµε σκόπιµο να αναφερθούµε στην κατάρτιση Σχεδίου Προγραµµατικής Σύµβασης που έχει συντάξει ο ∆ήµος κατόπιν του αρ. 8221I47/06/08/20-10-2008 εγγράφου του Υπ.  Εµπορικής Ναυτιλίας για την παραχώρηση της χρήσης από το Λιµενικό Ταµείο της έκτασης χερσαίας ζώνης Λιµένος που οριοθετείται 20 µέτρα ανατολικά από τον ανατολικό µόλο του προλιµένα έως  την υφιστάµενη περίφραξη (νοητή προβολή της οδού Φαρών), καθώς και το Πάρκο Λιµενικού µε τα  γύρωθεν  πεζοδρόµια,  που  περικλείεται από τις οδούς Ύδρας, Κρήτης και Τσαµαδού, προκειµένου να µπορεί ο ∆ήµος απρόσκοπτα να σχεδιάζει και να υλοποιεί προγράµµατα ανάπλασης, έργα υποδοµών και γενικά να διαχειρίζεται µε ενιαία κριτήρια την κρίσιµη αυτή ζώνη.

Ο ΑΝΤΙ∆ΗΜΑΡΧΟΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠΙΝΟΣ

κοινοποίησε το:
Βιβλιοαναγνώσεις- ΕΚΔΟΣΕΙΣ - ΒΙΒΛΙΑ,ΥΠΟΔΟΜΕΣ

«Τι μένει άραγε από 45 χρόνια μαχόμενης πολεοδομίας;»

Με τον τίτλο αυτό κυκλοφορεί το βιβλίο-αφιέρωμα του ΤΕΕ για τον αρχιτέκτονα πολεοδόμο Γρηγόρη Διαμαντόπουλο, τον άνθρωπο «σταθμό» για την πόλη της Καλαμάτας, στις σελίδες του οποίου, ο σπουδαίος Ελληνας πολεοδόμος κάνει έναν πολυσήμαντο απολογισμό 45 ετών δημιουργίας.

βλέπε και  http://ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ένας αριστερός, κοινωνικά ενεργός πολεοδόμος

Της Σταυρούλας Μπάκα

Τι λέτε να γίνεται «όταν το όραμα τροφοδοτεί το ρεαλισμό και αυτός ενισχύει το όραμα»; Σωστά μαντέψατε: Σπουδαία έργα. Σαν αυτά που μπορεί κανείς να γνωρίσει ξεφυλλίζοντας το λεύκωμα αφιέρωμα του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας στο έργο και την προσωπικότητα του αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Γρηγόρη Διαμαντόπουλου το οποίο, σύμφωνα με το πρόγραμμα, παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση την Τρίτη 13 Ιανουαρίου στην Αθήνα.

Στις 450 σελίδες του λευκώματος, του οποίου την επιμέλεια έχει ο ίδιος ο κ. Διαμαντόπουλος (κάτι που κάνει το βιβλίο πολύ ενδιαφέρον όχι μόνο για όσους είναι γνώστες του αντικειμένου) μπορεί κανείς να ταξιδέψει σε πόλεις και νησιά της Ελλάδας, για τα οποία ο σπουδαίος αυτός πολεοδόμος έκανε μελέτες και να τα γνωρίσει μέσα από μια άλλη οπτική, με πλούσια ιδεολογία και αξιοθαύμαστη επιστημονική σκέψη. Τήλος, Χίος, Θήβα, Ανατολική Αθήνα, Πειραιάς, Τρίκαλα, Καλαμάτα, Μεσσήνη, Πέραμα, Πάρος και Αντίπαρος είναι μερικές από τις περιοχές της χώρας μας που φέρουν τη σφραγίδα του.

Ο πολεοδόμος χάρη στον οποίο η Καλαμάτα κέρδισε το 1991 από την τότε Ε.Ο.Κ. το πρώτο Ευρωπαϊκό Πολεοδομικό Βραβείο στις Βρυξέλλες και ξεχώρισε ανάμεσα σε 220 ευρωπαϊκές πόλεις που πήραν μέρος στο διαγωνισμό, εξιστορεί με το δικό του εύστοχο τρόπο πώς ένα σχέδιο μπορεί τελικά να γίνει πράξη, ένα όραμα να γίνει έργο και μια πόλη να αλλάξει τα δεδομένα.

«Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται ένα σημαντικό, πρωτοπόρο σε οργάνωση, σκέψη και εφαρμοσιμότητα έργο ενός σπουδαίου ανθρώπου». Με αυτά τα λόγια ξεκινά ο Γιάννης Αλαβάνος, πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας τον πρόλογο στο βιβλίο του Γρηγόρη Διαμαντόπουλου. Πόλη και νερό, Δομή και οργάνωση της πόλης, Ο πόλεμος του πεζού με τον τροχό, Αντισεισμική πολεοδομική θωράκιση, Αειοφορική πολεοδομική ανάπτυξη, Τα τραίνα, οι σταθμοί τους και οι κάτοικοι είναι οι επιμέρους τομείς του βιβλίου αλλά και τα ζητήματα που απασχόλησαν το συγγραφέα στο πολεοδομικό του έργο το οποίο ξεφεύγει από τα τεχνοκρατικά δεδομένα της επιστήμης του και αποκτά ιδεολογία επηρεάζοντας μεταγενέστερους πολεοδόμους και εμπνευσμένους δημάρχους.

Ο Σταύρος Μπένος για το έργο του Γρηγόρη Διαμαντόπουλου

Για θρίαμβο του Πολεοδομικού Σχεδιασμού για την εξέλιξη και το μέλλον της Καλαμάτας μιλάει στο βιβλίο ο δήμαρχος της Καλαμάτας, την περίοδο 1979-1990, Σταύρος Μπένος. Ο κ. Μπένος με λίγα λόγια και 18 σημερινές φωτογραφίες της Καλαμάτας, δείχνει την εικόνα της πόλης όπως διαμορφώθηκε τα τελευταία 22 χρόνια μετά την εφαρμογή των ριζοσπαστικών προτάσεων της πολεοδομικής μελέτης η οποία προέκυψε, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Διαμαντόπουλου, από την αγαστή δεκαετή συνεργασία των πολεοδόμων μελετητών και του Δήμου.

Ο κ. Μπένος μας είπε: «Η δουλειά του Γρηγόρη ήταν μια τεράστια προσφορά στον αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό διάλογο που είναι σε διαρκη δυναμική και κάποτε η Καλαμάτα αποτέλεσε επίκεντρό του σε δύο κορυφαία ζητήματα. Το ένα είναι πώς διαχειριζόμαστε το σεισμικό φαινόμενο. Την πλήρη δηλαδή αντισεισμική προστασία από την πολεοδομική της πλευρά, την οποία ο Γρηγόρης μας βοήθησε να καταλάβουμε. Χρησιμοποίησε την απλή φράση “O σεισμός δεν πλήττει τα ντουβάρια, τα κτήρια, αλλά πλήττει τους ανθρώπους. Συνεπώς μια ολοκληρωμένη αντισεισμική πολιτική και το μετασεισμικό πρόγραμμα ανασυγκρότησης πρέπει να αφορά όλο το φάσμα των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Τι είναι ο άνθρωπος, ποιες είναι οι ανάγκες του. Τον άνθρωπο ως πολιτιστικό φαινόμενο, ως κοινωνικό φαινόμενο, ως οικονομικό φαινόμενο”. Με βάση αυτό συγκροτήθηκε το μετασεισμικό πρόγραμμα της Καλαμάτας, το οποίο έδωσε την αφετηρία ενός διαλόγου στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και μεγάλων χωρών όπως η Ιαπωνία και η Αμερική και καθόρισε τη μετασεισμική πολιτική της χώρας μας.

Το δεύτερο και πιο σημαντικό ζήτημα στο οποίο επικεντρώθηκε είναι πως σε μια χώρα ταλαιπωρημένη πολεοδομικά, όπως είναι η Ελλάδα, όπου τα πράγματα έχουν συμβεί κυρίως ως βίωμα και ως γέννημα των κοινωνικών συγκρούσεων των πόλεων μας, ξεκινώντας από την Αθήνα και καταλήγοντας σε όλες τις επαρχιακές πόλεις, ο Γρηγόρης ο Διαμαντόπουλος μέσω της Καλαμάτας μας δίδαξε πώς μπορούν να γίνουν ανατροπές μέσω της πολεοδομίας. Είναι η μόνη πόλη της χώρας που είχε πλήρη ανατροπή μέσω σχεδιασμού πολεοδομίας. Και αυτό ακριβώς, το οποίο αποτελεί πλέον ένα κεντρικό σημείο στον προβληματισμό των πολεοδόμων, αναδεικνύεται πολύ καλά με το βιβλίο αυτό του Γρηγόρη».

Η περίπτωση της Καλαμάτας και το πάρκο του ΟΣΕ

Οι μελέτες ξεκινούν το 1983 ενώ το 1986 γίνονται οι καταστροφικοί σεισμοί. Ετσι η Καλαμάτα αποτελεί ένα σπάνιο παράδειγμα μελέτης μιας σεισμόπληκτης πόλης, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τους σεισμούς.

Το πάρκο του ΟΣΕ το οποίο είναι και το πρώτο θεματικό πάρκο της Ελλάδας, δημιουργήθηκε στο νότιο κομμάτι του οδικού άξονα της Αριστομένους και σε μια μεγάλη έκταση πάνω στην οποία αποθηκευόταν λιθάνθρακας (!) για τις ανάγκες των τρένων. «Χωρίς δεκάρα τσακιστή για την αγορά γης» όπως αναφέρει στο βιβλίο του ο πολεοδόμος. Αυτή η ρυπογόνος περιοχή δεν μετατράπηκε απλώς σε χώρο πράσινου, όπως κάποιοι ονομάζουν το πάρκο του ΟΣΕ σήμερα, αλλά σύμφωνα με τα σχέδια του ανθρώπου που το εμπνεύστηκε σε ένα κέντρο κοινωνικών λειτουργιών. Το πάρκο το οποίο καλύπτει μια έκταση 54 στερεμάτων φιλοξενεί τρεις βασικές στάσεις πολιτισμού όπως διακρίνεται στο λειτουργικό διάγραμμα (βλέπε εικόνα): Στάση βιβλίο και αθλοπαιδιές, στάση θέαμα, μουσική, χορό και στάση σταθμαρχείο για το μουσείο ΟΣΕ, την καφετέρια, την πινακοθήκη, το ομαδικό εργαστήριο ζωγραφικής, χώρο για παιχνίδι παιδιών κ.α. Το λειτουργικό διάγραμμα που απεικονίζεται στη σελίδα 236 του βιβλίου του κ. Διαμαντόπουλου παρουσιάζει το πάρκο του ΟΣΕ όπως ήταν τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του. Ενας χώρος που έκανε πραγματικά εντύπωση λόγω τόσο της έκτασης όσο και των λεπτομερειών που ήθελαν τα παιχνίδια του πάρκου να είναι τοποθετημένα σε ομάδες ανάλογα με την ηλικία των παιδιών στα οποία απευθύνονταν και να είναι όλα φτιαγμένα από ξύλο. Οι συρμοί που φιλοξενούνται στο πάρκο δεν αποτελούσαν μόνο μουσειακό υλικό αλλά χώρους δράσεις των πολιτιστικών ομάδων ενώ στο κέντρο του πάρκου, κάτι που σώζεται μέχρι σήμερα, είχε δημιουργηθεί ένα φυσικό αμφιθέατρο στο χώρο της πίστας του πατινάζ. Το γιατί αυτός ο χώρος έχει τη σημερινή εικόνα είναι ένα ερώτημα που μένει να απαντηθεί από εμάς τους ίδιους.

Το πάρκο διέψευσε ακόμα και όσους θεωρούσαν τη δημιουργία του μια περιττή «πολυτέλεια» αφού κατά τη διάρκεια των σεισμών του 1986 έγινε ένας από τους μεγαλύτερους και πιο προσεγμένους χώρους κατασκήνωσης των τότε σεισμόπληκτων.

Στο βιβλίο θα δούμε τη δημιουργία του Ανατολικού και Δυτικού Κέντρου της Καλαμάτας και τις προοπτικές βάσει των οποίων φτιάχτηκαν και βραβεύθηκαν οι χώροι αυτοί όσο και αν η σημερινή τους εικόνα μας ξενίζει λόγω της εγκατάλειψής τους. Η Μαρίνα και η ανάπλαση της περιοχής της Δυτικής παραλίας παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον αλλά και η άποψη του συγγραφέα για τον τρόπο διαχείρισης των παραλιών, οι οποίες όσο και αν μας ακούγεται παράξενο γίνονται… δρόμοι.

Μεταξύ άλλων

«Δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε καλύτερες πόλεις αν δεν χτυπηθούν στη ρίζα τους το λάδωμα, η μίζα και το ρουσφέτι» είχε πει μεταξύ άλλων ο Γρηγόρης Διαμαντόπουλος και κοιτάζοντας το διαχρονικό για την Ελλάδα και όχι μόνο πρόβλημα των σεισμών είχε τονίσει πως ένας καταστροφικός σεισμός μπορεί να γίνει η αφετηρία για τη δημιουργία μιας καλύτερης πόλης.

Μιας πόλης με επίκεντρο τον άνθρωπο. Τον άνθρωπο ο οποίος είναι και το επίκεντρο της ιδεολογίας του σπουδαίου αυτού πολεοδόμου ο οποίος συνεχίζει στα 86 του χρόνια να παραμένει πιστός στις αρχές, βάσει των οποίων δημιούργησε και ευτυχώς για εμάς τους πολίτες επηρέασε την επιστήμη της πολεοδομίας.

===============================
Στις φωτογραφίες

Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Καλαμάτας.

13 Σεπτεμβρίου 1986, Σάββατο απόγευμα: ο δήμαρχος Σταύρος Μπένος εγκαινιάζει τη γραμμή ferry boat, που συνδέει για πρώτη φορά την Καλαμάτα με την Κρήτη. Χιλιάδες κάτοικοι, την ώρα του πρώτου σεισμού παρακολουθούν τη γιορτή, ενώ άλλους τόσους τους φιλοξενεί το «δημοτικό πάρκο των σιδηροδρόμων, που είχε εγκαινιαστεί μόλις πριν μια βδομάδα.

Τι μένει άραγε από 45 χρόνια μαχόμενης πολεοδομίας;

για τον αρχιτέκτονα πολεοδόμο Γρηγόρη Διαμαντόπουλο

κοινοποίησε το: